Θα σώσει ο “Μωυσής” τη Βενετία από τις πλημμύρες; - Γιατί βυθίζονται οι παραθαλάσσιες πόλεις;
https://www.neakriti.gr/
Η άνοδος της στάθμης της θάλασσας κάνει ακόμα πιο δύσκολο το έργο της σειράς φραγμάτων που προστατεύουν την πόλη
Μετά από αιώνες ολόκληρους πλημμυρών, η πόλη των νερών, η Βενετία, ελπίζει ότι το πολυσυζητημένο σχέδιο “Μωυσής”, το πολλά υποσχόμενο “MOSE”, κόστους 5 δισεκατομμυρίων δολαρίων, θα μπορέσει να σώσει τη Γαληνότατη.
Το σύστημα, που αποτελείται από μια σειρά φραγμάτων, σχεδιάστηκε για να αντιμετωπίσει την πλημμυρίδα που συχνά-πυκνά προκαλεί σοβαρά προβλήματα στους κατοίκους της πόλης και τους επισκέπτες και μεγάλες καταστροφές, ωστόσο πλέον ένας επιπλέον κίνδυνος έρχεται να προστεθεί στη μακρά λίστα. Ο λόγος για την ολοένα και μεγαλύτερη αύξηση της στάθμης της θάλασσας, συνέπεια της κλιματικής αλλαγής, που απειλεί πολλές πόλεις, ανάμεσά τους τη Βενετία στην κορυφή της σχετικής λίστας. Το “MOSE”, που στα Ιταλικά σημαίνει “Μωυσής”, συνίσταται σε 78 πλημμυρικά φράγματα, τα οποία “φρουρούν” από τρία σημεία τη λιμνοθάλασσα που σηματοδοτεί την ύπαρξη της Βενετίας και την ίδια τη ζωή της. Μια λιμνοθάλασσα που είναι συνυφασμένη με την ιστορία της Γαληνότατης Δημοκρατίας του Αδρία εδώ και 1.500 χρόνια από την ίδρυσή της.
Ο “Μωυσής” μπορεί με βάση τον σχεδιασμό του να προστατεύσει τη Βενετία από νερά ύψους έως και 3 μέτρων, με τις προβλέψεις έως πρότινος να έδιναν ύψος παλίρροιας μόνο ενός μέτρου, την οποία το “MOSE” θα όφειλε να αντιμετωπίσει πέντε φορές το ανώτερο κάθε χρόνο. Ωστόσο, η κλιματική αλλαγή έρχεται να βάλει το δικό της λιθαράκι στον κίνδυνο που ούτως ή άλλως αποτελούν οι τεκτονικές κινήσεις στην περιοχή εδώ και χιλιάδες χρόνια, μαζί με την υπεράντληση - για βιομηχανικούς σκοπούς μέσα στον 20ό αιώνα - των υδάτων της λιμνοθάλασσας.
Είναι ενδεικτικό ότι μέσα σε μόλις δύο χρόνια, όσο βρίσκεται σε λειτουργία το σύστημα “Μωυσής”, έχει ενεργοποιηθεί 50 φορές, ξεπερνώντας κατά πολύ τον αρχικό σχεδιασμό. Το ανησυχητικό είναι ότι αυτή η συχνότητα απειλεί να επηρεάσει δραματικά τη φυσική ροή των υδάτων ανάμεσα στη λιμνοθάλασσα και την Αδριατική θάλασσα. Αξίζει να σημειωθεί ότι το έργο- “μαμούθ” που δρομολογήθηκε από το 1984, γνωστό ως “Μωυσής”, πέρασε από μύρια κύματα, πολλά από τα οποία φουρτουνιασμένα, με την υπόσχεση ότι θα οχυρώσει τη Βενετία από τα νερά της πλημμυρίδας.
Σύγχρονη Ατλαντίδα
Η Βενετία αποτελεί μια μόνο από τις πόλεις του κόσμου που βουλιάζουν με ρυθμούς επιταχυνόμενους, συνέπεια και της κλιματικής αλλαγής μαζί με το Άμστερνταμ στην Ολλανδία, την Μπανγκόκ στην Ταϊλάνδη και αρκετές ακόμα άλλες. Στο Άμστερνταμ μπορεί να βρει κανείς κοχύλια στην άκρη του δρόμου, ενώ στη Βενετία το φαινόμενο της παλίρροιας, η aqua alta, αποτελεί όλο και πιο συχνά τους χειμερινούς μήνες από τα πιο “κλασικά” της επικαιρότητας.
Υπάρχουν όμως κάποιες παράκτιες πόλεις που βουλιάζουν με ακόμα πιο γρήγορους ρυθμούς και σαφώς πολύ πιο επικίνδυνους, όπως το Μαϊάμι στις ΗΠΑ και η Γκουανγκζού στην Κίνα. Η στάθμη της θάλασσας αυξάνεται, οι πλημμύρες γίνονται όλο και πιο συχνές και ο κίνδυνος για το κοντινό μέλλον ορατός πια, καθώς, όπως έδειξε και η πρόσφατη παγκόσμια “περιπέτεια” με την πρωτοφανή ξηρασία, ακόμα και τα μοντέλα που προέβλεπαν παρόμοιες εξελίξεις δείχνουν να ξεπερνιούνται από την ίδια τη φύση, καθώς η επιτάχυνση της ραγδαιότητας τέτοιων φαινομένων ξεπερνά τη χρονογραμμή των επιστημονικών προβλέψεων.
Πρόσφατα μάλιστα το καμπανάκι του κινδύνου για τις πόλεις που βρίσκονται στο “κόκκινο” ήχησε ακόμα πιο έντονα από μια νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε στο έγκυρο επιστημονικό περιοδικό “Geophysical Research Letters”, περιλαμβάνοντας 99 πόλεις σε ολόκληρο τον κόσμο που βρίσκονται υπό την απειλή της νέας εφιαλτικής πραγματικότητας. Σύμφωνα με το δημοσίευμα, αιτία του κακού είναι η καθίζηση συνέπεια της διάβρωσης, μια διαδικασία που οδηγεί τη γη να καθιζάνει σε ρυθμούς ανάλογους με τη σύσταση του υπεδάφους. Όσο πιο επιρρεπές στη διάβρωση, τόσο πιο επιταχυνόμενη η βύθιση αυτών των πόλεων κατά πολλά χιλιοστά κάθε χρόνο.
Ο ανθρωπογενής παράγοντας βάζει το δικό του λιθαράκι στο εφιαλτικό οικοδόμημα, καθώς η υπεράντληση υδάτων και η καταστροφή της ακτογραμμής με διάφορες παρεμβάσεις κάνει ακόμα πιο επικίνδυνη και πιο επιταχυνόμενη τη διάβρωση, με αποτελέσματα που έχουμε δει ακόμα και σε περιοχές που είναι έξω από την “κόκκινη λίστα” με σπίτια που βρίσκονται κοντά στην παραλία να γκρεμίζονται σαν τραπουλόχαρτα σε κάποιο ακραίο συνήθως καιρικό γεγονός.
Σύμφωνα με τις διαπιστώσεις των επιστημόνων, τουλάχιστον 33 πόλεις βλέπουν το έδαφός τους να καθιζάνει κατά περισσότερο από ένα εκατοστό ετησίως, το οποίο είναι πενταπλάσιο από τον ρυθμό ανόδου της στάθμης της θάλασσας, με βάση τουλάχιστον πρόσφατες εκτιμήσεις για την παγκόσμια άνοδο της στάθμης της θάλασσας. Μη έχοντας άλλη επιλογή, οι πόλεις που βυθίζονται ταχύτερα, και οι οποίες είναι συγκεντρωμένες κυρίως στη Νότια και Νοτιοανατολική Ασία, αναγκάζονται να προσαρμοστούν. Η Ινδονησία, για παράδειγμα, μεταφέρει την πρωτεύουσά της από την Τζακάρτα, μια μεγαλούπολη 10,5 εκατομμυρίων κατοίκων, σε μια νεόκτιστη πόλη στο νησί Βόρνεο, 2.000 χλμ. εν μέρει επειδή η Τζακάρτα βυθίζεται. Όλα αυτά έχουν επιπτώσεις στα σχέδια των πόλεων να αντιμετωπίσουν τις αυξημένες παράκτιες πλημμύρες. Εάν η καθίζηση συνεχιστεί με τον τρέχοντα ρυθμό της, όπως προειδοποιούν οι ερευνητές, τα μοντέλα πλημμύρας που αφορούν μόνο την άνοδο της στάθμης της θάλασσας θα είναι ανεπαρκή για να προβλέψουν την ένταση και την ταχύτητα με την οποία θα έρθουν χειρότερες πλημμύρες. Και αυτό είναι ίσως το πλέον τρομακτικό, καθώς οι παράκτιες πόλεις που αντιμετωπίζουν τον υδάτινο εφιάλτη βρίσκονται μπροστά σε μια κούρσα με τον χρόνο, επιχειρώντας να βρουν λύσεις για έναν κίνδυνο που έρχεται πολύ νωρίτερα από ό,τι προέβλεπαν ως τα τώρα τα διάφορα κλιματικά μοντέλα.
ΟΙ ΑΙΤΙΕΣ
Γιατί βυθίζονται οι παραθαλάσσιες πόλεις;
Σε πολλές από τις πόλεις, με εξαίρεση κάποιες φυσικές διεργασίες, ο άνθρωπος είναι ο βασικός αίτιος για τη βύθιση των παράκτιων πόλεων. Η άντληση υπόγειων υδάτων, οι γεωτρήσεις πετρελαίου και φυσικού αερίου διαβρώνουν ραγδαία το υπέδαφος, με ό,τι αυτό συνεπάγεται, όπως και ο υπερπληθυσμός και οι αυθαίρετες κατασκευές στην ακτογραμμή. Η Πόλη του Μεξικού, για παράδειγμα, η οποία είναι χτισμένη στον πυθμένα από πηλό των αρχαίων λιμνών, βυθίζεται με ρυθμό σχεδόν 50 εκατοστών ετησίως μετά από δεκαετίες αποστράγγισης των υπόγειων υδροφορέων για πόσιμο νερό.
Οι συγγραφείς αυτής της μελέτης διαπίστωσαν ότι η άντληση των υπόγειων υδάτων είναι η κύρια αιτία καθίζησης στις πόλεις παγκοσμίως. Στις ασιατικές πόλεις που καταγράφουν ταχύτερη καθίζηση, οι περιοχές με υψηλή συγκέντρωση κτηρίων κατοικιών ή βιομηχανική δραστηριότητα τείνουν να βυθίζονται ταχύτερα από τη γύρω ξηρά, υποδηλώνοντας “υπερβολική” εξόρυξη υπόγειων υδάτων. Ζητούμενο πλέον είναι σε άμεση φάση η επιβράδυνση του φαινομένου έως ότου βρεθεί κάποια οριστική λύση. Η Τζακάρτα στην Ινδονησία, για παράδειγμα, έχει περιορίσει τον κίνδυνο, καθώς από βύθιση έως και 28 εκατοστών τον χρόνο πριν από περίπου 30 χρόνια, βρίσκεται τα τελευταία επτά χρόνια στα τρία εκατοστά ετησίως, εν μέρει λόγω των αυστηρότερων κανονισμών από την κυβέρνηση της Ινδονησίας για την εξόρυξη υπόγειων υδάτων.
Νωρίτερα το 2022, η τοπική κυβέρνηση της Βόρειας Τζακάρτα απαγόρευσε την εξόρυξη υπόγειων υδάτων στην περιοχή. Οι πόλεις βλέπουν ήδη να σημειώνονται παράκτιες πλημμύρες εξαιτίας του συνδυασμού καθίζησης και ανόδου της στάθμης της θάλασσας. Στα ανοικτά των ακτών της Βιρτζίνια, για παράδειγμα, μια ολόκληρη πόλη στο νησί της Ταγγέρης βυθίζεται κάτω από τα κύματα λόγω της διάβρωσης και της ανόδου της στάθμης της θάλασσας, αναγκάζοντάς τους να εκκενώσουν τις εστίες τους. Η Βομβάη, η οποία βυθίζεται έως και 0,8 εκατοστά ετησίως, αντιμετωπίζει αυξανόμενο κίνδυνο από πλημμύρες στις ακτές, καθώς και πλημμύρες από τις συνεχώς επιδεινούμενες βροχοπτώσεις.
https://www.neakriti.gr/
