«Είναι ένα πραγματικό αριστούργημα» λέει στο Liberal.gr η Έφη Σαπουνά- Σακελλαράκη για τον μοναδικής ομορφιάς σφραγιδόλιθο που βρέθηκε πρόπερσι σε ανασκαφή της Πύλου.
“«Πραγματικά, καταπληκτικό εύρημα».
Ο σφραγιδόλιθος έχει αφήσει άφωνους του επιστήμονες. Έχει μήκος 3,5 εκ. είναι από αχάτη και απεικονίζει τρεις πολεμιστές. Το βρήκαν οι Αμερικανοί αρχαιολόγοι Τζακ Ντέιβις και Σάρον Στόκερ στον τάφο του πολεμιστή στην Πύλο και χρονολογείται από το 1500 π.Χ.
Στην αρχή έμοιαζε με κοινή χάντρα που είχε επικαθίσεις αλάτων. Όταν ο συντηρητής απομάκρυνε όλες τις προσμίξεις από την επιφάνεια, αυτό που αποκαλύφθηκε άφησε εμβρόντητους ειδικούς και μη: Ένας σφραγιδόλιθος από αχάτη με εγχάρακτο σχέδιο εκπληκτικής τέχνης και λεπτομέρειας, που απεικονίζει μια εντυπωσιακή σκηνή μάχης, όπου «πρωταγωνιστεί» ένας πολεμιστής-ήρωας, γυμνός και με μακριά μαλλιά.
Σύμφωνα με αμερικανικό δημοσίευμα των New York Times, το οποίο επικαλείται δήλωση του Malcolm H. Wiener, ειδικού στην αιγαιακή προϊστορία, πρόκειται για «ένα από τα σπουδαιότερα αριστουργήματα τέχνης στο Αιγαίο που μπορεί να συγκριθεί με μερικά σχέδια του Μιχαήλ Αγγέλου στο Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης».
«Η λεπτομέρεια είναι απίστευτη, ειδικά αν αναλογιστεί κανείς το μέγεθος. Αισθητικά μιλώντας, πρόκειται για ένα αριστούργημα μικροτεχνίας» δήλωσε στους New York Times, και ο John Bennet, διευθυντής της Βρετανικής Σχολής στην Αθήνα.
Η σκηνή απεικονίζει μια μάχη μεταξύ τριών πολεμιστών. Ο ήρωας, που δεν φέρει ασπίδα και φοράει βραχύ περίζωμα, έχει ήδη νικήσει έναν αντίπαλο και είναι έτοιμος να σκοτώσει έναν άλλο. Αν και δεν έχουμε ισχυριστεί ότι η σκηνή σχετίζεται άμεσα με τα έπη του Ομήρου, παραπέμπει σε κάποιες σκηνές μάχης στην Ιλιάδα. Ο σφραγιδόλιθος είναι το πιο έξοχο δείγμα γλυπτικής της Εποχής του Χαλκού που έχει βρεθεί.
Οι ανασκαφείς πιστεύουν ότι δημιουργήθηκε στη Νεοανακτορική εποχή στην Κρήτη και όχι στην ηπειρωτική Ελλάδα. “Από όσο γνωρίζουμε, οι Μυκηναίοι δεν κατείχαν την τεχνολογία για να παράγουν τέτοια αριστουργήματα” είπαν στο ΑΠΕ.
Παρότι στο άρθρο αναγράφεται πως ο αρχαίος καλλιτέχνης ίσως ήταν μύωπας «επειδή το αντικείμενο είναι τόσο μικρό και με τόση λεπτομέρεια επεξεργασμένη» η κα Σακελλαράκη λέει πως οι τεχνίτες της μινωικής εποχής μάλλον είχαν κάποια «τεχνική» βοήθεια. Μεγεθυντικοί φακοί δεν έχουν βρεθεί ούτε στην Κρήτη, ούτε και στην Ελλάδα. Όμως, υπήρχε ένα είδος φακών από ορεία κρύσταλλο, το οποίο σίγουρα χρησιμοποιούσαν για ανάλογες χαράξεις. Επί του θέματος έχει γράψει άρθρο και ο αείμνηστος Γιάννης Σακελλαράκης.
«Δεν είναι δυνατόν να μπορεί άνθρωπος να χαράξει με τέτοια λεπτομέρεια σε τόσο μικροσκοπικά αντικείμενα» τονίζει η Έφη Σακελλαράκη και υπενθυμίζει τα μινωικά χρυσά δαχτυλίδια με παραστάσεις που έχουν μέγεθος όσο ένα νύχι. «Τόσο μεγάλη λεπτομέρεια μάλλον δεν μπορεί να επιτευχθεί δια γυμνού οφθαλμού» καταλήγει.
Η οφθαλμίατρος Χαρούλα Λιναρδή, διευθύντρια ΕΣΥ στον Ευαγγελισμό, λέει στο Liberal πως δεν αποκλείεται σε κάποιες περιπτώσεις άτομο νέο, ίσως με μυωπία, ή με εξαιρετική όραση, να ήταν σε θέση να κάνει τέτοιες χαράξεις με γυμνό μάτι. Όμως, λόγω των λεπτεπίλεπτων σχημάτων, η δρ Λιναρδή θεωρεί πως κατά βάσιν αυτά τα μοναδικά έργα τέχνης δημιουργούνταν με τη βοήθεια φακού. Επιπροσθέτως, επειδή ήταν πολλά, δεν επρόκειτο για μεμονωμένα αντικείμενα. Το είδος των γραμμών της χάραξης, με ευκρίνεια και σταθερότητα, συνηγορεί υπέρ της χρήσης βοηθητικών φακών κάποιου είδους.
Σφραγιδόλιθος ονομάζεται συνήθως πολύτιμος λίθος μικρού σχήματος που φέρεται σε δαχτυλίδι ή αυτόνομα ως σφραγίδα.
Ο σφραγιδόλιθος φέρει κυρίως έγγλυφες, και σπάνια ανάγλυφες, παραστάσεις με σύμβολα ή γράμματα και χρησιμοποιούνταν για τη σφράγιση επιστολών ή διαταγμάτων.
Τέτοιοι σφραγιδόλιθοι βρίσκονται από τη πρότερη αρχαιότητα στην Αιγυπτο, Βαβυλωνία και Ασσυρία, καθώς και στην προϊστορική Ελλάδα, στη Μινωική και Μυκηναϊκή εποχή. Στην Ελλάδα είχαμε και σφραγιστικά δαχτυλίδια με πολύτιμα μέταλλα.
liberal.gr
Της Αγγελικής Κώττη
