Γνώμες

Μετά Εκατόν Έτη...

Tου Κώστα Κόλμερ 13 September, 2020 ΑΡΘΡΑΓΝΩΜΕΣ

Ο Τούρκος πρόεδρος Ταγήπ Ερντογάν εδήλωσε προχθές, (ότι εύχεται) να μην χρειασθή να «ξαναθάψει και να ρίψει στην θάλασσα» τους Έλληνες, ούτε αυτοί να εκτελέσουν εκ νέου «έξι» μέλη της κυβερνήσεως τους, αναφερόμενος στους υπευθύνους της Μικρασιατικής Καταστροφής το 1922 (*). Επειδή, ο ανιστόρητος Τούρκος πρόεδρος και τινές ημέτεροι Νενέκοι (**) έχουν επιλεκτική μνήμη και παρουσιάζουν τα γεγονότα καθώς τους συμφέρει, επιβάλλεται η αποκατάσταση της ιστορικής αλήθειας.

Η Ελλάς εξήλθε του πρώτου Μεγάλου Πολέμου (1914-18) νικητής και υπερδιπλασία σε έκταση ενώ η Τουρκία ηττημένη κι εν αποσυνθέσει. Η Οθωμανική αυτοκρατορία έπαυσε υπάρχουσα το 1918 εξ αιτίας της μακράς εσωτερικής κρίσεως και της λανθασμένης επιλογής ως συμμάχου της Αυτοκρατορικής Γερμανίας στον πόλεμο. Ο Τουρκικός λαός ευρίσκετο εν απογνώσει και οικονομικά κατεστραμμένος, όπως περίπου σήμερα εξ αιτίας της αλαζόνος ηγεσίας του.

Αντιθέτως, το 1916, ο Ελευθέριος Βενιζέλος ενέταξε την Ελλάδα στο στρατόπεδο των νικητών της Αντάντ («Εγκαρδίου Συνεννοήσεως» Γαλλίας και Μεγάλης Βρετανίας, την οποία εστήριξε εν συνεχεία κι η Αμερική). Αναγκαίως, αντιλαμβανόμενος ότι η θέση της Ελλάδος ως νησιωτικής χώρας ήταν στο πλευρό των Ναυτικών δυνάμεων (κι’όχι των Κεντρικών) - κάτι που δεν ξέχασε ούτε ο Ιωάννης Μεταξάς το 1940 όταν οι Τούρκοι ερωτοτροπούσαν με τον Χίτλερ.

Επίσημος πολιτική της Αντάντ ήταν να περιορισθεί η Τουρκία στην Ανατολία και ανατολική Θράκη (δια τον φόβο των Ρώσων μη τυχόν και κατέβουν στην Κων/λη και στα Στενά) και ν’ απελευθερωθούν όλοι οι υπόδουλοι στους Τούρκους λαοί, Άραβες, Αρμένιοι, Κούρδοι, Σύροι, Έλληνες της Ιωνίας.

Τον Μάιο του 1919, ο σουλτάνος ήταν υπό περιορισμό των Αγγλογάλλων, στην Πόλη. Περί τις 40.000 Βρετανικά, αυτοκρατορικά στρατεύματα είχαν καταλάβει την σιδηροδρομική γραμμή που οδηγούσε στην Ανατολία και στο Ιράκ. Η Ιταλία εν των μεταξύ είχε καταλάβει τα Ελληνικά Δωδεκάνησα, η Αρμενία απεσχισθή από την Τουρκία και οι Κούρδοι είχαν αυτονομηθεί.

Ο Βρετανός πρωθυπουργός Λόυντ Τζώρτζ κάλεσε τα Ελληνικά στρατεύματα να καταλάβουν την Σμύρνη όπου οι Τσέτες πράγματι «έθαυαν» ζωντανούς τους ραγιάδες και έσφαζαν ακόμη και βρέφη Ελληνικών οικογενειών της Μικράς Ασίας.

Ο Ελευθέριος Βενιζέλος, που είχε πικρά πείρα από τις αγριότητες της Τουρκικής κατοχής στην Κρήτη, θα ήταν ασυνεπές να μην είχε δεχθεί την πρόταση του Λόυντ Τζωτζ, να προστατεύσει τον Ελληνικό πληθυσμό της Ιωνίας, από τους διωγμούς των Τούρκων.

Αλλ’ οι γενοκτόνοι του Αρμενικού πληθυσμού το 1915, Τούρκοι «εθνικιστές» κέρδισαν τις «εκλογές» τον Μάρτιο του 1920 και οι Βρετανοί εκήρυξαν τον Στρατιωτικό νόμο στην Τουρκία, καταλαβόντες την Κων/λη. Ο Ελληνικός στρατός ανέλαβε την εκστρατεία κατά της Αγκύρας όπου είχαν αποσυρθεί υπό τον στρατηγό Μουσταφά Κεμάλ, οι «εθνικιστές» Τούρκοι.

Τον Αύγουστο 1920, ο σουλτάνος και χαλίφης του Ισλάμ υποχρεώθη να υπογράψει την Συνθήκη των Σεβρών που κατά τον Λόυντ Τζώρτζ «απελευθέρωνε όλους τους μη-Τουρκικούς λαούς στην πρώην Οθωμανική αυτοκρατορία από την εξουσία της (sway)».

Με την συνθήκη των Σεβρών, η μικρά Ελλάς κατέστη χώρα «των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών». Αυτό δεν εμπόδισε την εγχωρία αντίδραση ν’ αποπειραθεί, την επαύριον της υπογραφής της, να δολοφονήσει τον Βενιζέλο στον σταθμό της Λυών στην Γαλλία.
Το σουλτανάτο όμως με την υπογραφή της Συνθήκης των Σεβρών αυτοκαταργήθη και η εξουσία «πέρασε στα χέρια του Τουρκικού λαού», δηλ. του Κεμαλικού καθεστώτος, όπου παρέμεινε μέχρι του 2016 οπόταν το διεδέχθη… ο Ερντογάν!

Το καλοκαίρι του 1920, ο Ελληνικός στρατός προωθήθη στα ενδότερα της Τουρκίας αλλά τον Νοέμβριο μία απρόβλεπτη ήττα στις εκλογές ανάγκασε τον Βενιζέλο σε παραίτηση. Αν και οι αντίπαλοι του «βασιλικοί» είχαν ως σύνθημα «μικράν αλλ’ έντιμο» (την Ελλάδα !) κι’ οι κομμουνιστές ζητούσαν «οίκαδε» (πίσω στα σπίτια), εν τούτοις η εισβολή του Ελληνικού στρατού στην Ανατολία συνεχίσθη από τη νέα κυβέρνηση του Λαϊκού κόμματος , με πρωθυπουργό των Δημ. Γούναρη.

Τον Ιανουάριο του 1921, η Τουρκία συνήψε συμφωνία με την Σοβιετική Ένωση αλλ’ αυτό δεν ημπόδισε τα Ελληνικά «στρατά» να επαναλάβουν την προέλαση το θέρος, φτάνοντας σε απόσταση 40 χιλιομέτρων από την ΄Αγκυρα, σύμφωνα με τα σχέδια του διοικητού της στρατιάς Μ.Α, Γεωργίου Χατζανέστη .

Εν τούτοις, η πολιτική του Βρετανού πρωθυπουργού Λόυντ Τζώρτζ ναυάγησε όχι στην Ανατολία αλλά στην Αίγυπτο και Ινδία, όπου η Βρετανική αυτοκρατορία αντιμετώπιζε, με τη λήξη του Μεγάλου πολέμου, πολλαπλή κρίση: Οικονομική, πολιτική και έντονα κινήματα ανεξαρτησίας στις δύο Αποικίες, που συνέβη να είναι Μουσουλμανικές (η Ινδία μερικώς).

Η πίεση στις δύο αυτές χώρες υπέρ του χαλίφη του Ισλάμ, του σουλτάνου της Κων/λεως και ο ανταγωνισμός μεταξύ Γαλλίας και Βρετανίας στην Εγγύς Ανατολή ακύρωσε σε μεγάλο βαθμό την Αντάντ και τη συμφωνία Σάϊκς-Πικό του 1916 που διεμοίρασε τα πετρέλαια του Ιράκ και Συρίας. Οι εσωτερικές έριδες της Αγγλικής κυβερνήσεως για το χειρισμό του Μαχάτμα Γκάντι στην Ινδία και οι προτάσεις ειρήνης προς την Τουρκία δημιούργησαν σύγχυση στην Ελληνική κυβέρνηση και ματαίωσαν την χορήγηση ενός συμμαχικού δανείου, για τη συνέχιση του πολέμου ενώ η Γαλλία προχώρησε μόνη και «τα βρήκε» με το Κεμάλ.

Τον Σεπτέμβριο του 1922 , το μέτωπο στην Ανατολία κατέρρευσε χωρίς τακτική ήττα του Ελληνικού στρατού αλλ’ εξ αιτίας των μεγάλων αποστάσεων από των παραλίων και δυσχερειών ανεφοδιασμού του. Η Σμύρνη κατελήφθη υπό του Κεμάλ και ενεπρήσθη ενώ 5.000 στρατιώτες της Αντάντ κατέλαβαν το Τσανάκ και τα δυτικά παράλια των Στενών, αντιμετωπίζοντας υπεράριθμο Τουρκικό στρατό στην ανατολική παραλία.

Η υποχώρηση των Βρετανών δεν αποτελούσε εναλλακτική επιλογή για την κυβέρνηση των, ιδίως μετά την καταστολή των κινημάτων ανεξαρτησίας στην Ιρλανδία και Ινδία και τον Σεπτέμβριο εξέδωσαν τελεσίγραφο για αποχώρηση των Τούρκων από τα Στενά.
Βρετανία και Τουρκία ευρέθησαν τότε στο χείλος πολέμου, που τελικώς απεφεύχθη καθώς τα αποικιακά στρατεύματα (Αυστραλοί και Νέο- Ζηλανδοί) δεν ήθελαν νέα εμπλοκή στην Καλλίπολη και οι Σοβιετικοί , συνεργάτες Κεμάλ, απειλούσαν τον Βρετανικό στόλο στην Μεσόγειο με υποβρύχια.

Στη δίνη των γεγονότων αυτών, η Ελλάς αναγκάσθη να υπογράψει τον Ιούλιο του 1923 την συνθήκη της Λωζάννης, αφού προηγουμένως ένα στρατιωτικό κίνημα υπό τους Πλαστήρα και Γονατά ανέτρεψε την κοινοβουλευτική κυβέρνηση του Δημ. Γούναρη, εξόρισε τον Βασιλέα Κωνσταντίνο στην Σικελία και εξετέλεσε στου Γουδή επίλεκτα μέλη της κυβερνήσεως των Λαϊκών και τον αρχιστράτηγο της Μικράς Ασίας Χατζανέστη, με την άδικη κατηγορία της εσχάτης προδοσίας.

Ο κυβέρνηση του Λόυντ Τζώρτζ ανετράπη στη Βουλή των Κοινοτήτων έπειτα από κοινοβουλευτικό βίον 16 ετών .Ο Ελληνοτουρκικός 4ετής πόλεμος είχε 50.000 νεκρούς στρατιώτες και ο Ελληνισμός της Μικράς Ασίας με 1,5 εκατομμυρίου πρόσφυγες αντηλλάγη με 500.000 μουσουλμάνους αντιστοίχως, εξαιρέσει των κατοίκων της Δυτ. Θράκης και της Κων/λεως. Τα βίαια γεγονότα του Τουρκικού όχλου το 1955 ανάγκασαν το Ελληνικό στοιχείο να απομακρυνθεί απ’ την Τουρκία οριστικώς.

Αυτή είναι η συνοπτική ιστορία της Μικρασιατικής εκστρατείας. Πουθενά δεν «ετάφη» ούτε «επνίγη» ο Έλλην στρατιώτης, ως ισχυρίζεται ο ανιστόρητος Ερντογάν μετά 100 έτη. Αν ηττήθη οφείλεται στην ολιγωρία της εσωτερικής πολιτικής καταστάσεως και στη διεθνή συγκυρία αλλά να θυμάται πάντοτε ο Ερντογάν ότι το Ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό ουδέποτε ηττήθη στην τρισχιλιετή ιστορία του.

(*) Οι εκτελεσθέντες «έξι» στου Γουδή ήσαν : Χατζανέστης, Γούναρης, Νικ. Στράτος, Πέτρος Πρωτοπαδάκης, Νικ. Θεοτόκης, Γεώργιος Μπαλτατζής.

(**) Συνοπτικώς ούτως καλούνται από της επαναστάσεως του 1821 όσοι εν Ελλάδι συνιστούν υποταγή στην Τουρκία μέχρις σήμερον. Ο αρνησιπάτρης Δημ. Νενέκος συνηγορούσε υπέρ της «πλαστής εξημερώσεως του αγρίου Ιμπραήμη» (βλ. σχ. Σπυρίδωνος Τρικούπη Ιστορία της Ελληνικής επανστάσεως). Ο ακάματος Θεόδωρος Κολοκοτρώνης φρόντισε και εδολοφονήθη ο «ανοσιουργός Νενέκος».