Γνώμες

Ισπανία: Στο «φως» άγνωστο έργο του Ελ Γκρέκο

artnews.com 06 January, 2021 ΚΟΣΜΟΣΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣΑΡΘΡΑΓΝΩΜΕΣ

Ισπανία: Στο «φως» άγνωστο έργο του Ελ Γκρέκο

«Χρειάστηκαν παραπάνω από δύο χρόνια συναρπαστικής εργασίας, μελετών και αναλύσεων».

Ένας μικρών διαστάσεων πίνακας που ανήκει σε ιδιώτη συλλέκτη και απεικονίζει τον Ιησού με το αγκάθινο στεφάνι να φέρει τον σταυρό, αποδόθηκε στον κορυφαίο Έλληνα ζωγράφο Ελ Γκρέκο (Κρήτη 1541 - Τολέδο 1614).

Σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας El Pais, η αυθεντικότητα του έργου -που παρουσιάζει ομοιότητες με τον πίνακα Ο Χριστός φέρων τον Σταυρόν (1580)- πιστοποιήθηκε μετά από εκτεταμένη ανάλυση και έρευνα που πραγματοποιήθηκε στο Center d’Art d’Època Moderna (CAEM) του Πανεπιστημίου της Λιέιδα στην Καταλονία.

Ο καθηγητής Ιστορίας της Τέχνης και διευθυντής του CAEM, δρ. Σίμο Κομπάνι συνεργάστηκε με την Κάρμεν Γκαρίδο, ιδρύτρια και διευθύντρια του Τμήματος Τεκμηρίωσης του Μουσείου του Πράδο, καθώς και την ερευνήτρια Μαριόνα Ναβάρο.

Όπως δήλωσε στην El Pais «χρειάστηκαν παραπάνω από δύο χρόνια συναρπαστικής εργασίας, μελετών και αναλύσεων. Για μας είναι μεγάλη είδηση και ένας φόρος τιμής στην Κάρμεν, η οποία απεβίωσε ξαφνικά στις 8 Δεκεμβρίου».

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα του CAEM, πρόκειται για δημιουργία του ίδιου του Θεοτοκόπουλου και όχι για έργο του εργαστηρίου ή των μαθητών του.

Μέρος των αναλύσεων αφορούσε τη σύγκριση του πίνακα με έργα του ζωγράφου τα οποία βρίσκονται στις συλλογές του Μουσείου Ελ Γκρέκο στο Τολέδο και του Πράδο στη Μαδρίτη.

Ο δρ. Κομπάνι πιστεύει ότι το έργο μπορεί να ήταν άγνωστο μέχρι τώρα επειδή ο ζωγράφος το κράτησε στο εργαστήριό του και δεν το παρουσίασε σε έκθεση κατά τη διάρκεια της ζωής του. Μάλιστα, θεωρεί ότι πιθανώς λειτουργούσε ως μοντέλο ή οδηγός για άλλους πίνακες με παρόμοια θεματολογία.

«Από την πολλήν εκτίμηση που του είχαν τον φώναζαν il Greco, ο Έλληνας», γράφει o ιταλός χρονικογράφος Τζούλιο Μαντσίνι, λίγα χρόνια μετά τον θάνατο του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου (π. 1620), αφού πλέξει τον ύμνο για το μοναδικό ταλέντο του και «για την αποφασιστική και δροσερή τεχνοτροπία του».

Ο ίδιος θα κρατήσει αυτό το τιμητικό προσωνύμιο με υπερηφάνεια σε όλες του τις περιπλανήσεις. Όπως ακριβώς θα διατηρήσει πεισματικά ως το τέλος της ζωής του τη συνήθεια να υπογράφει τους πίνακές του ελληνικά με την κομψή βυζαντινή γραφή του: «Δομήνικος Θεοτοκόπουλος ο Κρης εποίει», και ας απευθυνόταν σε μια αλλόγλωσση πελατεία, ιταλική ή ισπανική…» Απόσπασμα από την εισαγωγή της επετειακής έκδοσης για τον Δομήνικο Θεοτοκόπουλου από την Εθνική Πινακοθήκη.

«Ωστόσο, λόγω του εκλεπτυσμένου φινιρίσματος του εξαιρετικού αυτού έργου και λαμβάνοντας υπόψιν το μικρό μέγεθος του, μπορεί επίσης να προοριζόταν για το ιδιωτικό παρεκκλήσι κάποιου ευγενή ή κληρικού», πρόσθεσε.

Το όνομα του συλλέκτη δεν δόθηκε στη δημοσιότητα.