Εκλογές: Γιατί μπορεί να ανατραπούν τα αποτελέσματα των δημοσκοπήσεων

31 March, 2023 ΑΡΘΡΑ

Εκλογές: Γιατί μπορεί να ανατραπούν τα αποτελέσματα των δημοσκοπήσεων

Παρά το γεγονός ότι το δυστύχημα στα Τέμπη είναι ακόμη «ζεστό» οι πολίτες δείχνουν ότι δεν έχουν αποστρέψει το πρόσωπό τους από τον Κυριάκο Μητσοτάκη και τη ΝΔ αν και ένα ποσοστό ψηφοφόρων της έχει μετακινηθεί προς τον ΣΥΡΙΖΑ και το ΠΑΣΟΚ, αλλά χωρίς σημαντική δυναμική μέχρι στιγμής.

Οι δημοσκοπήσεις δεν αποτελούν πρόβλεψη εκλογικού αποτελέσματος. Είναι φωτογραφία της στιγμής. Λένε τι θα συνέβαινε σήμερα και όχι 51 μέρες μετά. Δεν παύουν όμως να αποτελούν εργαλείο ανάλυσης και καταγραφής τάσεων.

Όμως, οι κάλπες στήνονται σε 51 ημέρες και στον πολιτικό χρόνο είναι ένας αιώνας. Και ο απρόβλεπτος παράγοντας μπορεί να προκύψει ανά πάσα στιγμή για κάθε «παίκτη». Πολύ περισσότερο για την κυβέρνηση, αφού διαχειρίζεται τα πράγματα.

Τα δύο συμπεράσματα των δημοσκοπήσεων

Αρχικά, το πρώτο στοιχείο που συμφωνούν οι δημοσκοπήσεις είναι ότι η ΝΔ είναι πρώτο κόμμα και η παράσταση νίκης είναι σημαντικά υπέρ της. Το δεύτερο στοιχείο είναι πως ο Κυριάκος Μητσοτάκης θεωρείται καταλληλότερος πρωθυπουργός από τον Αλέξη Τσίπρα. Δηλαδή, τον θεωρούν καλύτερο για να διαχειριστεί τα πράγματα της χώρας. Επιπλέον, στη δεξαμενή των αναποφάσιστων το 25% προέρχεται από τη ΝΔ, σύμφωνα με την έρευνα της Metron.

Ο καταλληλότερος και η παράσταση νίκης πολλές φορές είναι σημαντικότερα από την πρόθεση ψήφου σε οριακές εκλογικές αναμετρήσεις. Χαρακτηριστικό παράδειγμα οι εκλογές του 2000 όπου η ΝΔ του Κώστα Καραμανλή ήταν πρώτη στις δημοσκοπήσεις αλλά οι πολίτες επέλεγαν τον Κ. Σημίτη ως καταλληλότερο πρωθυπουργό και κέρδισε ο Σημίτης. Οι της ΝΔ ερμήνευαν -γιατί έτσι βόλευε- το γεγονός της καταλληλότητας ότι ο μεν ήταν εν ενεργεία και ο δε, δεν είχε εμπειρία κυβερνητική. Στις εκλογές του 2023, οι κ. Μητσοτάκης και Τσίπρας, έχουν και οι δύο, κυβερνητική θητεία.

Το δεύτερο στοιχείο είναι ότι η ΝΔ έχει φθορά και απώλειες, πως ο ΣΥΡΙΖΑ κερδίζει μία μονάδα και το ΠΑΣΟΚ έχει κέρδη.

Αυτή είναι η πρώτη ανάγνωση.

Η «αδυναμία» της εκτίμησης ψήφου

Όμως, στην εκτίμηση ψήφου η οποία γίνεται αναλογικά με βάση τα ποσοστά των κομμάτων, κάτι που ερμηνεύεται με τους κανόνες της στατιστικής και εφαρμόζεται παγκοσμίως, υπάρχει μία λογική υπόθεση. Ότι, δηλαδή από την δεξαμενή των αναποφάσιστων το κάθε κόμμα θα πάρει το μερίδιο του όπως είναι και τα ποσοστά του καθενός σχηματισμού στην πρόθεση ψήφου. Έτσι, η εκτίμηση της πρόθεσης ψήφου μπορεί να μεταβληθεί, αν οι ψηφοφόροι δεν «υπακούσουν» στη λογική της στατιστικής αναγωγής. Και άρα να αλλάξει και το αποτέλεσμα των εκλογών.

Σύμφωνα με την εκτίμηση της Metron Analysis – ήταν μία από τις δύο εταιρείες που το 2000 έπιασε σωστά το exit poll, ενώ οι άλλες έβγαλαν τους Νεοδημοκράτες στους δρόμους να πανηγυρίζουν την Κυριακή των εκλογών- η ΝΔ έχει σύμφωνα με την Metron προβάδισμα 5,8% και σύμφωνα με την MRB – που ήταν η δεύτερη – 3,9%.

Ωστόσο, επειδή οι δημοσκοπήσεις, ως εργαλείο στατιστικής περιέχουν σφάλμα, έχουν αξία οι αποκλίσεις, αν και οι δημοσκόποι θεωρούν ότι η μέση τιμή δεν αλλάζει εύκολα.

Πως μπορεί να είναι η διαφορά ΝΔ- ΣΥΡΙΖΑ κάτω από μονάδα

Δηλαδή στην εκτίμηση της Metron το κάτω όριο της ΝΔ είναι 30% και το άνω όριο του ΣΥΡΙΖΑ 29,1%. Δυνητικά η μικρότερη διαφορά είναι 0,9% και η μεγαλύτερη αντίστροφα είναι 10,7%.

Επίσης, από τον πίνακα αυτό προκύπτει ότι δεν μπορεί να σχηματιστεί κυβέρνηση από τον πρώτο γύρο των εκλογών της 21ης Μαΐου. ΝΔ και ΠΑΣΟΚ συγκεντρώνουν 143 έδρες και ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ, ΜεΡΑ25 φθάνουν τις 140 έδρες. Επιπλέον, η Βουλή είναι επτακομματική.

Μία ακόμη εξέλιξη που μπορεί να ανατρέψει τις δημοσκοπήσεις είναι η απαγόρευση του κόμματος Κασιδιάρη, το οποίο κινείται στο 3,5%.

Η απαγόρευση του κόμματος Κασιδιάρη

Η ψήφιση του νόμου 5019/2023, που απαγορεύει σε κόμματα να συμμετάσχουν στις εκλογές εάν διαθέτουν ηγετικά στελέχη που έχουν καταδικαστεί για ορισμένα αδικήματα, ανάμεσα στα οποία κι εκείνο της εγκληματικής οργάνωσης, είναι το το ζήτημα που θα κρίνει το Ανώτατο Δικαστήριο.

Με βάση τον νέο νόμο, (ψηφίστηκε από τη Νέα Δημοκρατία και το ΠΑΣΟΚ), προβλέπεται ότι η απαγόρευση ισχύει όχι μόνον για τα εμφανή ηγετικά στελέχη αλλά και για την πραγματική ηγεσία του κόμματος.

Κάθε κόμμα θα υποβάλει σε ειδική ηλεκτρονική πλατφόρμα έως τις 2 Μαΐου την αίτησή του με τους υποψηφίους του (αυτό γίνεται για πρώτη φορά) ενώ δύο ημέρες πριν θα υποβληθούν στο Ανώτατο Δικαστήριο το όνομα και το σήμα κάθε κόμματος.

Στις 5 Μαΐου 2023, το αρμόδιο Τμήμα του Αρείου Πάγου θα ανακηρύξει τους συνδυασμούς και θα αποφανθεί και για το Εθνικό Κόμμα-Έλληνες, όπως για όλους τους πολιτικούς σχηματισμούς που θα συμμετέχουν στις εκλογές.

Η ψήφος στο κόμμα του Ηλία Κασιδιάρη είναι αντισυστημική και θεωρητικά δεν θα ωφεληθεί κανένα από τα τρία πρώτα κόμματα, εφόσον αποφασιστεί ο αποκλεισμός του. Αλλά, ουδείς γνωρίζει εάν θα προκύψει 7ο κόμμα και πως θα κινηθούν οι ακροδεξιοί ψηφοφόροι του.