Τρόφιμα: Σοκ από τις διεθνείς αυξήσεις
Η εκτόξευση τιμών στα τρόφιμα και ειδικά στα άλευρα που έχουν επηρεαστεί καίρια από τον πόλεμο στην Ουκρανία απειλεί με ακόμη μεγαλύτερη ακρίβεια ανεπτυγμένες και αναπτυσσόμενες οικονομίες, οι οποίες εκτός από την ενεργειακή βρίσκονται τώρα μπροστά και σε επισιτιστική κρίση.
Οι τιμές των σιτηρών –που αποτελούν από τα βασικά «βαρόμετρα» για την αγορά τροφίμων, έσπασαν ξανά το φράγμα των 11,8 δολαρίων ΗΠΑ ανά μπούσελ -που είναι η βασική μονάδα μέτρησης τέτοιων προϊόντων και ισοδυναμεί με όγκο περίπου 36,7 λίτρων.
Ράλι καταγράφουν επίσης μεταξύ άλλων οι τιμές στο φοινικέλαιο, το ρύζι, τη βρώμη, την κανόλα, τον καφέ και το γάλα, συμπαρασύροντας ανοδικά όλα σχεδόν τα υπόλοιπα επεξεργασμένα και μη τρόφιμα.
Ο Οικονομικός Ταχυδρόμος παρουσιάζει σήμερα τις αυξήσεις αυτές των τιμών σε γεωργικά αλλά και σε κτηνοτροφικά προϊόντα με βάση τα πιο τελευταία στοιχεία για τις 13 Μαΐου 2022 από την Trading Economics, που αφορούν το διάστημα του τελευταίου μηνός και ορίζοντα δωδεκαμήνου. Πρόκειται για παράγοντα που προκαλεί άμεσες αυξήσεις στα τρόφιμα που βρίσκονται στα ράφια των σούπερ μάρκετ, όλων των υπόλοιπων καταστημάτων πωλήσεων τροφίμων αλλά και στους καταλόγους για εστιατόρια, ταβέρνες, ταχυφαγεία και την εστίαση γενικότερα.
Οι αυξήσεις αυτές έρχονται να προστεθούν στο ήδη χωρίς προηγούμενο άλμα στις τιμές των καυσίμων, με την απλή αμόλυβδη να έχει πλησιάσει τα 2,2 ευρώ και το πετρέλαιο κίνησης τα 1,9 ευρώ το λίτρο σε μέσο πανελλήνιο επίπεδο.
Ράλι 34% από την έναρξη του πολέμου
Είναι ενδεικτικό ότι με βάση τα πιο πρόσφατα στοιχεία οι τιμές των σιτηρών έχουν σκαρφαλώσει ξανά στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων εννέα εβδομάδων και δεν απέχουν πολύ από τα υψηλά 14 ετών που είχαν καταγραφεί τον Μάρτιο ότι είχαν φτάσει τα 12,5 δολάρια ανά μπούσελ στο χρηματιστήριο του Σικάγο.
Πρόκειται για ράλι τιμών κατά 34% στα σιτηρά από την ημέρα που ξεκίνησε η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου 2022, καθώς τα προβλήματα στη διακίνηση του αγαθού από τη Μαύρη Θάλασσα έχει προκαλέσει εφοδιαστικό σοκ σε όλες τις αγορές. Σε ορίζοντας έτους, οι αυξήσεις άλευρα ξεπερνούν ούτε λίγο ούτε πολύ το 65%.
Οι τρεις παράγοντες
Η νέα άνοδος των τιμών οφείλεται σε τρεις βασικούς παράγοντες.
Πρώτον, ο πόλεμος στην Ουκρανία αναμένεται να μειώσει την παραγωγή από τη χώρα αυτή κατά 35% σε ετήσια βάση σε μόλις 21,5 εκατ. τόνους. Επιπλέον, δεν είναι διαθέσιμες λόγω εμπάργκο ποσότητες από τη Ρωσία. Πριν την εισβολή, Ρωσία και Ουκρανία είχαν το 30% των παγκόσμιων εξαγωγών σιτηρών στον κόσμο.
Εκτός από τα προβλήματα στην παραγωγή, στην Ουκρανία υπάρχουν επίσης έτοιμες τεράστιες ποσότητες σιτηρών –υπολογίζονται σε 25 εκατ. τόνους- που δεν μπορούν να εξαχθούν λόγω των συγκρούσεων. Στα πλαίσια αυτά, η υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας Αναλένα Μπέρμποκ ανακοίνωσε ότι η ομάδα των επτά ισχυρότερων οικονομικά χωρών του κόσμου, η G7, αναζητά επειγόντως εναλλακτικές οδούς για την εξαγωγή ουκρανικών σιτηρών που βρίσκονται εγκλωβισμένα στη χώρα, καθώς ο πόλεμος της Ρωσίας εναντίον του δυτικού γείτονά της αύξησε τον κίνδυνο μιας παγκόσμιας «κρίσης πείνας».
Δεύτερον, η Ινδία αποφάσισε αιφνιδιαστικά την απαγόρευση εξαγωγής σιτηρών με άμεση ισχύ, καθώς η χώρα με τη δεύτερη μεγαλύτερη παραγωγή σιτηρών στον κόσμο προσπαθεί να συγκρατήσει τις τιμές στην εγχώρια αγορά. Εξαιρούνται μόνο οι εξαγωγές σιτηρών που αφορούν παραγγελίες για τις οποίες έχουν ήδη καταβληθεί πληρωμές.
Η Ινδία έχει αυξημένη παραγωγή αν και δεν εξάγει από τις μεγαλύτερες ποσότητες στον κόσμο, επειδή σημαντικό μέρος διοχετεύεται στο εσωτερικό. Όμως οι διεθνείς αγορές πόνταραν στην Ινδία όσον αφορά τις προμήθειες σιτηρών αφότου μειώθηκαν οι εξαγωγές από τη Μαύρη Θάλασσα λόγω του πολέμου στην Ουκρανία.
Τρίτον, έκθεση του υπουργού Γεωργίας των ΗΠΑ για το Μάιο προβλέπει μείωση της παγκόσμιας προσφοράς και αποθεμάτων σιτηρών για την περίοδο 2022/2023. Τα νέα στοιχεία δείχνουν μείωση κατά 3% στις ΗΠΑ. Οι εξαγωγές από τη χώρα αυτή αναμένεται να φτάσουν τα 775 εκατ. μπούσελ που είναι τα χαμηλότερα επίπεδα από την περίοδο 1971/1972. Τα στοιχεία αυτά εντείνουν την ανησυχία αλλά και τα κερδοσκοπικά φαινόμενα στις διεθνείς και όχι μόνο αγορές.
Τα ράλι και στα υπόλοιπα τρόφιμα
Σημαντικές είναι επίσης οι αυξήσεις και σε άλλα βασικά τρόφιμα λόγω της κατάστασης που δημιουργείται. Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι αυξήσεις στο φοινικέλαιο σε ορίζοντα έτους έχουν ξεπεράσει το 50%. Στο τυρί το 33%, στο γάλα το 32%, στο χυμό πορτοκάλι το 45%, ενώ στη βρώμη πλησιάζουν το 70%. Οι τιμές στα ζωντανά ζώα προς εκτροφή ή προς σφαγή εμφανίζονται αυξημένες στις αμερικανικές αγορές κατά σχεδόν 15% φέτος.
