Αρθρογραφία

Τι «σημάδεψε» τους πολίτες το 2020

31 December, 2020 ΑΡΘΡΑ

Σε τι ελπίζουν το 2021

Νέα έρευνα της Kapa Research που δημοσιεύει το ethnos.gr παρουσιάζει τα 10 ευρήματα που ξεχώρισαν τη χρονιά του κορονοϊού, το 2020. Το 2020 ήταν η χρονιά που η Ελλάδα φοβήθηκε και η κοινωνία αναδιπλώθηκε στην ασφάλεια του κράτους. Σύμφωνα με τα συμπεράσματα της έρευνας, η διαχείριση έκτακτων συνθηκών ευνόησε την κυβέρνηση ενώ οι νέοι και οι οικονομικά αδύναμοι μπαίνουν ξανά στο μάτι του κυκλώνα. Μετά τη συνεχιζόμενη τουρκική προκλητικότητα, σχεδόν οι μισοί Έλληνες εμφανίζονται έτοιμοι για στρατιωτική σύγκρουση και το παλαιό σύνθημα «Ελλάς-Γαλλία συμμαχία» είναι επίκαιρο ξανά.

Ακόμη, όλο και περισσότεροι πολίτες εξοικειώνονται με τον ψηφιακό κόσμο και η εταιρική κοινωνική ευθύνη αλλάζει επίπεδο. Όσον αφορά στο μεταναστευτικό, η έρευνα δείχνει διαφορετική αντιμετώπιση των μεταναστών του 1990 και του 2010, ενώ πάνω από το 50% είναι αισιόδοξο για τη νέα χρονιά, ελπίζοντας ότι το Ταμείο Ανάκαμψης και το εμβόλιο κατά του κορονοϊού θα οδηγήσουν σε καλύτερες μέρες.

Τα 10 ευρήματα που ξεχώρισαν το 2020 προκλήθηκαν εν μέρει ή εξ ολοκλήρου από την ιστορική συγκυρία τεσσάρων ευρύτερων εξελίξεων: Covid-19, οικονομική ύφεση, τουρκική προκλητικότητα, προσφυγική κρίση.

Σύμφωνα με τα συμπεράσματα της έρευνας, τρεις κρίσεις, τρεις απειλές χτυπούν την πόρτα του ελληνικού νοικοκυριού και τρομάζουν: Covid-19 – Οικονομικό αδιέξοδο – Τουρκία

Στην κρίση ο ρόλος του κράτους αποκτά νέα βαρύτητα ενώ, ταυτόχρονα, ενισχύεται αισθητά η εμπιστοσύνη στους θεσμούς. Ενδεικτικό συμπέρασμα της έρευνας είναι ότι η εμπιστοσύνη στον θεσμό της Δικαιοσύνης αυξήθηκε κατά 15 ποσοστιαίες μονάδες από τον Οκτώβρη του 2019 (27%) στον Οκτώβρη του 2020 (42%)

Στην πανδημία η καθημερινή πραγματικότητα - ο βασικός μηχανισμός φθοράς κάθε κυβέρνησης - είναι σε αναστολή, ενώ και η εξ ανατολών απειλή συσπειρώνει γύρω από την ηγεσία. Αυτό σημαίνει ότι η διαχείριση μιας έκτακτης συνθήκης όπως η πανδημία ή η τουρκική προκλητικότητα ευνοεί την κυβέρνηση.

Οι μεγάλοι ηττημένοι της προηγούμενης δεκαετίας, οι νέοι, βρίσκονται αντιμέτωποι με νέες περιπέτειες και ο αγώνας για αξιοπρεπή διαβίωση λαμβάνει ηρωικά χαρακτηριστικά. Ενδεικτικό είναι ότι κατά τη διάρκεια του lockdown για τον περιορισμό της διασποράς του κορονοϊού, το αίσθημα της ανασφάλειας και της αβεβαιότητας για το μέλλον είναι πιο ισχυρό στην ηλικιακή ομάδα 17-34.

Το 2020, η ελληνική κοινή γνώμη θεώρησε προσβλητική και επιθετική την τουρκική πολιτική (Αγιά Σοφιά - γεωτρήσεις σε Αιγαίο/Κύπρο παρουσία πολεμικού στόλου κ.α.) και γενικά την Τουρκία ως απειλή στην επίπονη προσπάθεια της Ελλάδας να ανακάμψει από τη δεκαετή οικονομική κρίση.

Αντιμέτωποι με τις πολυκύμαντες ελληνοτουρκικές σχέσεις, οι Έλληνες αναζητούν υποστήριξη από τις «μεγάλες δυνάμεις». Η θετική στάση της Γαλλίας αναγνωρίζεται, ενώ μετά τις αμερικανικές εκλογές και την άνοδο του Τζο Μπάιντεν ανακάμπτει η εικόνα των ΗΠΑ .

Η πανδημία του κορονοϊού και τα περιοριστικά μέτρα επιταχύνουν τον ψηφιακό μετασχηματισμό και της ελληνικής κοινωνίας αλλά ταυτόχρονα εντείνουν την ανησυχία για την ασφάλεια των προσωπικών δεδομένων . Χαρακτηριστικό είναι ότι το 91% των ερωτηθέντων ανησυχεί ότι πιθανόν οι εταιρείες κινητής τηλεφωνίας εκμεταλλεύονται τα προσωπικά τους δεδομένα χωρίς τη συγκατάθεσή τους.

Με το σύνολο της εστίασης σε διαρκή αναστολή λειτουργίας, τα σούπερ μάρκετ αποτέλεσαν (και) χώρο κοινωνικοποίησης, κάλυψης αναγκών και χαμένων στιγμών ευτυχίας. Οι Έλληνες, το 2020, ταυτίστηκαν με το σούπερ μάρκετ περισσότερο από κάθε άλλο θεσμό, τόσο ως καταναλωτές αλλά και ως πολίτες. Η έκρηξη δημοφιλίας τους συγκρίνεται μόνο με εκείνη των ΚΕΠ προ εικοσαετίας, με κοινά χαρακτηριστικά το ευγενές περιβάλλον και τη διάθεση εξυπηρέτησης με επιδεικνυόμενο σεβασμό στον πολίτη-καταναλωτή.

Για τους Έλληνες, δεν είναι όλοι οι μετανάστες το ίδιο – διαφορετικά προσεγγίζουν τους μετανάστες του 1990 από εκείνους του 2010. Κάθε επαφή με το νέο δημιουργεί επιφυλάξεις, ενεργοποιεί συχνά αρνητικούς συνειρμούς και συμπεριφορές, όπως ακριβώς συνέβη και με την υποδοχή των μεταναστών από τις πρώην Ανατολικές χώρες στην αρχή της δεκαετίας του ’90.

Εμβόλιο και Ταμείο Ανάκαμψης διατηρούν ζωντανή την ελπίδα για καλύτερες μέρες – όπως και κατά τη δύσκολη δεκαετία του 2010, οι έρευνες αναδεικνύουν την πίστη σε μια συλλογική επιτυχία. Αισιόδοξο παρουσιάζεται το 57% το οποίο δηλώνει ότι «Οι Έλληνες, παρά την κρίση και τα προβλήματα, τελικά θα τα καταφέρουμε».