Είναι ευρέως αποδεκτό ότι η αθηροσκλήρωση των στεφανιαίων αρτηριών είναι μια χρόνια προοδευτική πάθηση που αρχίζει νωρίς στη ζωή και σιγά-σιγά εξελίσσεται για αρκετές δεκαετίες προτού προκύψουν συμπτώματα καρδιακής νόσου.
Ωστόσο, ο μέσος όρος ηλικίας σε δοκιμές φαρμάκων που μειώνουν τη χοληστερόλη είναι 63 έτη και, ως εκ τούτου, οι ασθενείς έχουν ήδη εκτεθεί σε αρκετά χρόνια ζωής που η “κακή χοληστερόλη” (LDL) υπάρχει στο αίμα τους. Έτσι, δεν είναι περίεργο, ότι οι όποιες φαρμακευτικές θεραπείες τυπικά μειώνουν τον κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου κατά 20-30% μόνο.
Ο ρόλος της LDL χοληστερόλης
Γνωρίζουμε ότι η LDL χοληστερόλη παίζει κεντρικό ρόλο στην έναρξη, την ανάπτυξη και την πρόοδο της #1 φονικής ασθένειας παγκοσμίως, της καρδιακής νόσου. Πάνω από εκατό σχετικές επιστημονικές μελέτες, που περιλαμβάνουν περισσότερα από ένα εκατομμύριο συμμετέχοντες, έχουν δείξει ότι τα άτομα με υψηλότερα επίπεδα LDL διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο καρδιακών προβλημάτων.
Φαίνεται λογικό να υποθέσουμε, ότι εάν η μείωση της χοληστερόλης αργότερα στη ζωή είναι κάτι που μπορεί να βοηθήσει, τότε το να κρατήσουμε τα επίπεδα της LDL χοληστερόλης χαμηλά από πολύ νωρίτερα στη ζωή μας, λογικά μπορεί να αποτρέψει την φραγή της ροής του αίματος στις αρτηρίες μας προτού καν φτάσουμε σε μια ηλικία επικίνδυνη για κάτι τέτοιο. Αλλά, ας μην βασιστούμε σε υποθέσεις...
Η έρευνα δεν είναι απλή
Είναι επιστημονικά ανήθικο να καταρτιστεί μια ελεγχόμενη κλινική δοκιμή, στην οποία θα συμμετάσχουν νεαροί ενήλικες με αυξημένα επίπεδα χοληστερόλης, οι οποίοι θα έχουν... οδηγίες να μην ρίξουν την χοληστερόλη στο αίμα τους, μόνο και μόνο για να εξάγουν οι ερευνητές συμπεράσματα για την κατάσταση της υγείας τους αργότερα στην ζωή. Είναι κάτι αντίστοιχο με το ότι είναι ανήθικο να συσταθεί μια επιστημονική μελέτη στην οποία τα μισά από τα παιδιά που θα συμμετάσχουν να ξεκινήσουν επίτηδες το κάπνισμα, για να δουν οι επιστήμονες εάν το κάπνισμα μπορεί τελικά να προκαλέσει καρκίνο του πνεύμονα!
Η λύση σε αυτό το ηθικό πρόβλημα της επιστήμης, έρχεται μέσα από τις έρευνες που βασίζονται στην παρατήρηση. Οι επιστήμονες απλά παρακολουθούν την πορεία της υγείας ανθρώπων που ήδη καπνίζουν και συγκρίνουν τα ποσοστά εμφάνισης της νόσου τους με εκείνους που δεν καπνίζουν.
Πριν από 40 χρόνια ο τότε πρόεδρος της Αμερικανικής Ένωσης για την Καρδιά (American Heart Association - AHA) προσπάθησε να υποστηρίξει ότι θα πρέπει όλοι να σταματήσουν το κάπνισμα, έστω και αν δεν υπήρχαν τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες μελέτες. Εκείνοι που καπνίζουν έχουν υψηλότερο κίνδυνο καρδιακής προσβολής (έμφραγμα) και όσο περισσότερο καπνίζει κάποιος τόσο υψηλότερος είναι αυτός ο κίνδυνος και όταν κόβουμε το κάπνισμα, ο κίνδυνος υποχωρεί. Το ίδιο μπορεί να ειπωθεί και για την υψηλή χοληστερόλη.
Τι έδειξαν τα αποτελέσματα
Κοιτάζοντας τις περιπτώσεις νεαρών ανδρών, ηλικίας 18-39 ετών και παρακολουθώντας την πορεία της υγείας τους για 34 χρόνια, τα επίπεδα χοληστερόλης, ακόμα και όταν είναι νέοι, μπορούν να προβλέψουν τον μακροπρόθεσμο κίνδυνο για κάποια καρδιακή νόσο ή ακόμα και για θάνατο εξαιτίας καρδιακού προβλήματος. Οι άνδρες ηλικίας 20-39 ετών, οι οποίοι έχουν ολική χοληστερόλη έστω λίγο κάτω από 200 mg/dL, έχουν μεγαλύτερο προσδόκιμο ζωής (περίπου 4-9 χρόνια περισσότερο) από ό,τι εκείνοι που έχουν ολική χοληστερόλη πάνω από 240 mg/dL. Αυτά τα έχουμε μάθει μέσα από τις επιστημονικές έρευνες που βασίζονται στην παρατήρηση.
Χοληστερόλη: Παράγοντες κινδύνου και... λύση
Κάθε ένας από εμάς, κατά τη σύλληψή του, παίρνει μια τυχαία ποικιλία γονιδίων από τη μητέρα και τον πατέρα του και ορισμένα από αυτά τα γονίδια μπορούν να επηρεάσουν τα επίπεδα της χοληστερόλης μας. Ακριβώς όπως υπάρχουν σπάνιες γενετικές μεταλλάξεις που οδηγούν σε ασυνήθιστα υψηλή χοληστερόλη, υπάρχουν και σπάνιες γενετικές μεταλλάξεις που οδηγούν σε ασυνήθιστα χαμηλή χοληστερόλη προσφέροντας ένα ιδανικό τυχαιοποιημένο σύστημα που μας έχει ετοιμάσει η ίδια η Φύση, για να αποκτήσουν εγκυρότητα οι μελέτες παρατήρησης στον άνθρωπο. Έτσι μπορούμε να αξιολογήσουμε με σιγουριά τις συνέπειες των χαμηλών επιπέδων της LDL χοληστερόλης ανεξάρτητα από άλλους τυχαίους παράγοντες, όπως η διατροφή και ο τρόπος ζωής.
Σύμφωνα με όλες τις μελέτες παρατήρησης λοιπόν, το μέγεθος της επίδρασης της χαμηλής LDL χοληστερόλης στην υγεία σε μακροχρόνιο επίπεδο έχει συνδεθεί με τριπλάσια μείωση του κινδύνου για καρδιοπάθεια, σε σύγκριση με την φαρμακευτική θεραπεία που ξεκινάει κάποιος αργότερα στη ζωή.
Ως εκ τούτου, μία βασική στρατηγική πρόληψης της καρδιακής νόσου που θα “ενθαρρύνει” τη διατήρηση χαμηλών επιπέδων LDL χοληστερόλης από όσο το δυνατόν μικρότερη ηλικία και καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής του ατόμου, έχει τη δυνατότητα να μειώσει δραματικά τον κίνδυνο για στεφανιαία νόσο. Και, αυτό είναι ακριβώς ό,τι μπορεί να μας προσφέρει η υγιεινή διατροφή.
Εν ολίγοις, η υγιεινή διατροφή είναι δώρο ζωής.
