Οικονομία

Τα μέτρα που έρχονται για ενέργεια, καύσιμα και τρόφιμα

14 March, 2022 OIKONOMIAΑΡΘΡΑ

Τα μέτρα που έρχονται για ενέργεια, καύσιμα και τρόφιμα

Οριστικοποιούνται σε αυριανή σύσκεψη τα κυβερνητικά μέτρα για την ενίσχυση νοικοκυριών και επιχειρήσεων από το δυσβάστακτο βάρος της ενεργειακής ακρίβειας που ροκανίζει τα οικογενειακά εισοδήματα και τα λειτουργικά κόστη των επιχειρήσεων.

Το διευρυμένο πακέτο μέτρων που είναι πιθανό να ανακοινωθεί ακόμα και την Τετάρτη θα περιλαμβάνει μεταξύ άλλων

παρέμβαση για ελάφρυνση των εισοδηματικά αδύναμων από το κόστος των καυσίμων,
συνέχιση επιδοτήσεων ρεύματος και φυσικού αερίου για τον μήνα Μάρτιο και ενισχυμένη επιδότηση για τον μήνα Απρίλιο,
επιταγή ακρίβειας σε ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού.

Επιστροφή φόρου στα καύσιμα

Το πακέτο των νέων μέτρων περιλαμβάνει παρέμβαση για την επιδότηση των καυσίμων με εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια ώστε να ωφεληθούν οι οικονομικά ασθενέστεροι. Με δεδομένο ότι η κυβέρνηση δεν θέλει να μειώσει τον Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης ή τον ΦΠΑ στα καύσιμα καθώς κάτι τέτοιο θα προκαλούσε τεράστιο δημοσιονομικό κόστος, το βασικό σενάριο που εξετάζεται είναι η επιστροφή φόρου από τα καύσιμα, ώστε ένα μέρος από τους πλεονάζοντες φόρους που συγκεντρώνει το κράτος να επιστρέψουν σε αυτούς που έχουν μεγαλύτερη ανάγκη.

Το 2021 παρά τις αρρυθμίες που δημιούργησαν τα περιοριστικά μέτρα στην κατανάλωση καυσίμων κίνησης, ο ΦΠΑ στα πετρελαιοειδή απέδωσε έσοδα 32 εκατ. ευρώ περισσότερα από τον στόχο του προϋπολογισμού ενώ ο ΕΦΚ στα ενεργειακά προϊόντα απέδωσε 59 εκατ. ευρώ περισσότερα. Από αυτά τα κέρδη θα χρηματοδοτηθεί η ενίσχυση των δικαιούχων.

Πάντως η διαδικασία αναμένεται να πραγματοποιηθεί μέσω μιας πλατφόρμας που θα δημιουργηθεί, ώστε να προκύπτει η επιστροφή φόρου που θα δικαιούνται οι δικαιούχοι για τα καύσιμα που αγοράζουν, εφόσον φυσικά επιλεγεί το συγκεκριμένο σενάριο.

Στο υπουργείο Οικονομικών έχουν εκπονήσει μία σειρά από σενάρια με βασική παράμετρο το κόστος των καυσίμων. Η κλιμάκωση ή η αποκλιμάκωση των τιμών θα καθορίσει όχι μόνο πώς θα διαμορφωθούν τα βασικά μακροοικονομικά μεγέθη του 2022 και οι πληγές που θα αφήσει στην ελληνική οικονομία ο πόλεμος την Ουκρανία αλλά και το εύρος της ενίσχυσης σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις.

Επιταγή ακρίβειας

Σύμφωνα με το επικρατέστερο σενάριο περίπου 800.000 χαμηλοσυνταξιούχοι και 170.000 Άτομα με αναπηρία θα λάβουν 250 ευρώ ενώ διπλό ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα θα λάβουν περίπου 270.000 δικαιούχοι του επιδόματος.

Δικαιούχοι θα είναι συνταξιούχοι που έχουν ετήσιο ατομικό φορολογητέο εισόδημα έως 7.200 ευρώ (600 ευρώ μηνιαίως) και ετήσιο οικογενειακό φορολογητέο εισόδημα έως 14.400 ευρώ, ενώ η συνολική φορολογητέα αξία της ακίνητης περιουσίας του νοικοκυριού δεν υπερβαίνει στο σύνολό της το ποσό των 200.000 ευρώ.

Εάν εξευρεθούν πρόσθετοι πόροι, θα αυξηθεί και η περίμετρος ώστε να ενταχθούν και όσο το δυνατόν περισσότερες οικογένειες με χαμηλό εισόδημα. Στην πρώτη γραμμή βρίσκονται οι οικογένειες δικαιούχοι του Επιδόματος Παιδιού του ΟΠΕΚΑ που βρίσκονται στα χαμηλότερα εισοδηματικά κλιμάκια.

Το ποσό που θα πάρουν ως έκτακτη ενίσχυση οι δικαιούχοι του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος θα είναι ίσο με αυτό που ήδη λαμβάνουν. Θα λάβουν δηλαδή διπλό επίδομα όπως συνέβη και τα Χριστούγεννα.

Το εγγυημένο ποσό ορίζεται ως εξής:

200 ευρώ το μήνα για μονοπρόσωπο νοικοκυριό
100 ευρώ για κάθε επιπλέον ενήλικο μέλος (δηλαδή ένα επιπλέον 50% προστίθεται στο βασικό ποσό)
50 ευρώ για κάθε ανήλικο μέλος (δηλαδή ένα επιπλέον 25% προστίθεται στο βασικό ποσό).

Εάν ισχύσει τελικά η καταβολή διπλού επιδόματος ένα νοικοκυριό με 2 ενήλικα μέλη που λαμβάνει συνολικό ποσό ενίσχυσης 300 ευρώ. θα λάβει 600 ευρώ. Νοικοκυριό με 3 ενήλικα μέλη που λαμβάνει συνολικό ποσό ενίσχυσης 400 ευρώ, θα λάβει 800 ευρώ

Φουσκωμένες επιδοτήσεις ρεύματος

Το συνολικό ύψος των επιδοτήσεων για τους λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος και φυσικού αερίου για τους μήνες Μάρτιο και Απρίλιο θα υπερβαίνει κατά πολύ τα 700 εκ. ευρώ, ώστε να περιοριστούν οι επιπτώσεις από την εκρηκτική αύξηση των τιμών.

Το πακέτο του Απριλίου θα είναι προσαυξημένο καθώς το πρώτο δεκαήμερο του Μαρτίου η μέση τιμή χονδρεμπορικής ρεύματος ξεπερνά τα 322 ευρώ/MWh, δηλαδή 50% υψηλότερη σε σχέση με εκείνη του Φεβρουαρίου. Το ποσό μπορεί να διαμορφωθεί και στα 50 ή και ακόμα και στα 60 ευρώ τον μήνα.

Για τον Μάρτιο οι επιδοτήσεις αναμένεται να διαμορφωθούν:

Για τους οικιακούς καταναλωτές (κυμαινόμενα τιμολόγια, πρώτη κατοικία), 150 ευρώ ανά μεγαβατώρα για τις πρώτες 155 κιλοβατώρες μηνιαίας κατανάλωσης και 110 ευρώ ανά μεγαβατώρα για κατανάλωση από 156 έως 310 kwh. Έτσι η συνολική επιδότηση διαμορφώνεται στα 40,03 ευρώ.
Για το Κοινωνικό Οικιακό Τιμολόγιο η επιδότηση παραμένει στα 170 ευρώ ανά μεγαβατώρα για τις πρώτες 310 κιλοβατώρες (αντί για 300) χωρίς την προϋπόθεση της πρώτης κατοικίας.
Για τους επαγγελματικούς καταναλωτές, με κυμαινόμενα τιμολόγια προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας, ανεξαρτήτως τάσης, η επιδότηση παραμένει σε 65 ευρώ/ΜWh για όλη τη μηνιαία κατανάλωση.
Για το φυσικό αέριο η κρατική επιδότηση παραμένει στα 20 ευρώ ανά θερμική μεγαβατώρα για όλους τους καταναλωτές (οικιακούς και μη, εκτός των παραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας).

Αναζητείται ευρωπαϊκή χείρα βοηθείας

Στόχος είναι να ανοίξουν και οι ευρωπαϊκές στρόφιγγες για την χρηματοδότηση των νέων αναχωμάτων ενώ σημείο κλειδί είναι να εξαιρεθούν από το έλλειμμα και το χρέος οι δημοσιονομικές παρεμβάσεις στήριξης για την ενέργεια αλλά κυρίως οι αμυντικές δαπάνες.

Εάν δεν υπάρξει, ευρωπαϊκή χείρα βοηθείας, θα πρέπει να «επιστρατευθούν» κονδύλια από τον κρατικό προϋπολογισμό, κάτι που θα οδηγήσει σε διεύρυνση του ελλείμματος από τον φετινό στόχο που εξακολουθεί να παραμένει στο 1,4% του ΑΕΠ.

Σύμφωνα με το καλό σενάριο του προϋπολογισμού, η επιβραδυνση της οικονομίας θα ανέλθει στο 1% ενώ ο πληθωρισμός μεσοσταθμικά θα διαμορφωθεί στο 4,5% με 5%. Στο κακό σενάριο, η μείωση του ρυθμού ανάπτυξης μπορεί να υπερβεί τις δύο μονάδες ενώ ο πληθωρισμός θα αυξηθεί περαιτέρω.

Ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας εκτιμά ότι θα υπερβεί σε μηνιαίο επίπεδο έστω και παροδικά το 8%.