Συμφωνία εκεχειρίας: Τι θα φέρει για το Ισραήλ και τη Λωρίδα της Γάζας, μετά από 15 μήνες πολέμου

Η συμφωνία Ισραήλ - Χαμάς για κατάπαυση του πυρός στη Λωρίδα της Γάζας σηματοδοτεί ένα πρώτο και ταυτόχρονα εύθραυστο βήμα προς τον τερματισμό του πολέμου.

Η συμφωνία έγινε δεκτή από τη διεθνή κοινότητα με ανακούφιση και ελπίδες, αλλά το ερώτημα είναι πόσο σταθερή θα αποδειχθεί και κατά πόσον θα ανοίξει τον δρόμο για τη διαμόρφωση ενός σχεδίου για την επόμενη ημέρα, καθώς το Ισραήλ επιμένει ότι θα συζητήσει το θέμα με τον Ντόναλντ Τραμπ, που αναλαμβάνει οσονούπω τα ηνία της εξουσίας στις ΗΠΑ, και με ό,τι απέμεινε από τη Χαμάς να διατυμπανίζει ότι δεν τελειώνει εδώ ο αγώνας της.

Στις 12:15 τοπική ώρα στη Λωρίδα της Γάζας θα τεθεί σε ισχύ η κατάπαυση του πυρός για διάστημα έξι εβδομάδων, κατά το οποίο θα απελευθερωθούν οι πρώτοι Ισραηλινοί όμηροι και Παλαιστίνιοι κρατούμενοι, όπως συμφώνησαν Ισραήλ και Χαμάς μετά από 15 μήνες πολέμου και πολλές αποτυχημένες διαμεσολαβητικές προσπάθειες.

Οι τρεις φάσεις της συμφωνίας εκεχειρίας ανάμεσα σε Ισραήλ και Χαμάς
Σύμφωνα με τον απερχόμενο πρόεδρο των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, η συμφωνία εδράζεται επί ενός σχεδίου τριών φάσεων.

Η πρώτη φάση θα είναι διάρκειας έξι εβδομάδων και περιλαμβάνει πλήρη κατάπαυση του πυρός και απόσυρση των ισραηλινών δυνάμεων από όλες τις πυκνοκατοικημένες περιοχές της Λωρίδας της Γάζας. Εκτοπισμένοι Παλαιστίνιοι θα μπορούν να επιστρέψουν σε όλες τις περιοχές του θυλάκου, ενώ στην ίδια αυτή πρώτη φάση θα απελευθερωθούν 33 Ισραηλινοί όμηροι της Χαμάς - ανάμεσά τους όλα τα παιδιά, γυναίκες και οι άρρενες ηλικίας άνω των 50 με αντάλλαγμα την απελευθέρωση εκατοντάδων Παλαιστίνιων κρατουμένων από ισραηλινές φυλακές. Σύμφωνα με ισραηλινά στοιχεία, κρατούνται ακόμη 98 όμηροι στη Λωρίδα της Γάζας, εκ των οποίων τουλάχιστον 34 είναι νεκροί.

Στη διάρκεια της πρώτης φάσης θα γίνουν διαπραγματεύσεις για τη δεύτερη φάση με στόχο ένα διαρκές τέλος των εχθροπραξιών. Τότε θα απελευθερωθούν και οι υπόλοιποι εν ζωή Ισραηλινοί όμηροι, ανάμεσά τους και στρατιώτες, και οι ΙDF θα αποχωρήσουν πλήρως από τη Λωρίδα της Γάζας.

Στην τρίτη φάση θα επιστραφούν οι τελευταίες σοροί Ισραηλινών ομήρων στις οικογένειές τους και θα ξεκινήσει στη συνέχεια η ανοικοδόμηση του παλαιστινιακού θυλάκου, που, όπως είχε δηλώσει τον Μάιο ο Μπάιντεν, θα διαρκέσει από τρία έως πέντε χρόνια.

Η συμφωνία αναμένεται να εγκριθεί από την ισραηλινή κυβέρνηση σήμερα το πρωί, παρά τις αντιρρήσεις των ακροδεξιών μελών του κυβερνητικού συνασπισμού, και εν συνεχεία θα δοθούν στη δημοσιότητα τα ονόματα των Παλαιστίνιων κρατουμένων -ορισμένοι εκ των οποίων έχουν καταδικαστεί σε ισόβια- που θα αποφυλακιστούν, με τις οικογένειες των θυμάτων τους να έχουν προθεσμία 48 ωρών για να ασκήσουν έφεση.

Οι αντιδράσεις Ισραήλ και Χαμάς
Ο Ισραηλινός πρόεδρος Ισαάκ Χέρτσογκ κάλεσε το υπουργικό συμβούλιο ασφαλείας και την κυβέρνηση της χώρας του να εγκρίνουν τη συμφωνία εκεχειρίας. Οι Ισραηλινοί όμηροι πρέπει να επιστραφούν, «ώστε να αναρρώσουν στα σπίτια τους ή να ταφούν», είπε ο Χέρτσογκ σημειώνοντας ότι η συμφωνία «θα φέρει μαζί της βαθιά οδυνηρές, προκλητικές και οδυνηρές στιγμές».

Ο πρωθυπουργός του Ισραήλ, Μπέντζαμιν Νετανιάχου, ευχαρίστησε τόσο τον απερχόμενο πρόεδρο των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν όσο και τον εκλεγμένο διάδοχό του Ντόναλντ Τραμπ για τη βοήθειά τους στην επίτευξη της συμφωνίας για την «απελευθέρωση ομήρων».

Η Χαμάς γιόρτασε τη συμφωνία με το Ισραήλ ως επίτευγμα για τους Παλαιστίνιους. «Η συμφωνία κατάπαυσης του πυρός είναι το αποτέλεσμα της θρυλικής ανθεκτικότητας του μεγάλου παλαιστινιακού λαού μας και της γενναίας αντίστασής μας στη Λωρίδα της Γάζας για περισσότερους από 15 μήνες», ανέφερε η ισλαμιστική οργάνωση.

Πόσο σταθερή είναι η συμφωνία εκεχειρίας;
Δεδομένης της βαθιάς δυσπιστίας μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς, παραμένει ασαφές εάν αμφότερες οι πλευρές θα τηρήσουν τα συμφωνηθέντα τις επόμενες εβδομάδες - και εάν θα ερμηνεύσουν κατά το δοκούν πρόνοιες της συμφωνίας.

Το αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων στις επόμενες φάσεις της συμφωνίας για οριστικό τέλος του πολέμου και αποχώρηση του Ισραήλ από τη Λωρίδα της Γάζας είναι επίσης αβέβαιο.

Ως εκ τούτου, παρατηρητές προειδοποιούν ότι οι μάχες μπορεί να ξαναρχίσουν μετά την πρώτη φάση της κατάπαυσης του πυρός. Ειδικά από τη στιγμή που υπάρχουν τόσο στο Ισραήλ όσο και στο στρατόπεδο της Χαμάς υποστηρικτές της συνέχισης του πολέμου. Από την άλλη πλευρά, είναι τεράστια η λαχτάρα μεταξύ του παλαιστινιακού άμαχου πληθυσμού στη Λωρίδα της Γάζας, καθώς και στο Ισραήλ, να σιγήσουν τα όπλα μετά από 15 μήνες πολέμου. Η κατάπαυση του πυρός στη Λωρίδα της Γάζας θα παρακολουθείται από τις ΗΠΑ, το Κατάρ και την Αίγυπτο.

Ποιος κατάφερε την επίτευξη της συμφωνίας;
Οι διαπραγματεύσεις για κατάπαυση του πυρός συνεχίζονται εδώ και μήνες. Οι ΗΠΑ, το Κατάρ και η Αίγυπτος μεσολάβησαν στις έμμεσες διαπραγματεύσεις μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς.

Μετά την ανακοίνωση της σημαντικής επιτυχίας, ο απερχόμενος πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν απέδωσε την επιτυχία σε μεγάλο βαθμό στις προσπάθειές του και σε εκείνες της κυβέρνησής του. «Θέλω να σημειώσω ότι αυτή η συμφωνία συντάχθηκε και αποτέλεσε αντικείμενο διαπραγμάτευσης υπό τη διακυβέρνησή μου», είπε ο Μπάιντεν σε μια βιαστικά οργανωμένη ομιλία στον Λευκό Οίκο. Ωστόσο, οι όροι της συμφωνίας θα εφαρμοστούν σε μεγάλο βαθμό από την επερχόμενη κυβέρνηση, υπό τον εκλεγμένο πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ. «Τις τελευταίες ημέρες μιλήσαμε ως μία ομάδα», είπε ο Μπάιντεν. Ως εκ τούτου, έδωσε εντολή στο επιτελείο του να συντονιστεί στενά με την ομάδα του Τραμπ.

Ο Τραμπ, με τη σειρά του, διεκδίκησε τα εύσημα για την επιτυχία των διαπραγματεύσεων. «Αυτή η επική συμφωνία κατάπαυσης του πυρός θα μπορούσε να προκύψει μόνο ως αποτέλεσμα της ιστορικής μας νίκης τον Νοέμβριο», έγραψε στην πλατφόρμα του, στο Truth Social.

Η επικείμενη αλλαγή σκυτάλης στην προεδρία των ΗΠΑ φαίνεται ότι αποτέλεσε παράγοντα προόδου στις διαπραγματεύσεις. Ενώ η κυβέρνηση Μπάιντεν στάθηκε σταθερά στο πλευρό του Ισραήλ, επέκρινε επίσης όλο και περισσότερο τον πόλεμο στη Λωρίδα της Γάζας. Ο εκλεγμένος διάδοχός του, Τραμπ, από την άλλη πλευρά, είναι γνωστός σύμμαχος του Νετανιάχου. Σε αυτό το υπόβαθρο, οι απειλές του Τραμπ προς τη Χαμάς ότι «θα ξεσπάσει η κόλαση» στη Μέση Ανατολή αν δεν απελευθερωθούν οι Ισραηλινοί όμηροι πριν από την ορκωμοσία του, πιθανότατα έπαιξε καταλυτικό ρόλο.

Θα αυξηθεί επιτέλους η ροή ανθρωπιστικής βοήθειας στη Λωρίδα της Γάζας;
Αυτό τουλάχιστον ελπίζουν οι άμαχοι και οι οργανώσεις αρωγής που προσπαθούν να αποκτήσουν πρόσβαση στον αποκλεισμένο από το Ισραήλ παράκτιο παλαιστινιακό θύλακο.

Το σημαντικό συνοριακό πέρασμα της Ράφα μεταξύ της Λωρίδας της Γάζας και της Αιγύπτου, το οποίο είναι κλειστό εδώ και οκτώ μήνες, θα μπορούσε να ανοίξει ξανά από την Πέμπτη. Περίπου 600 φορτηγά με ανθρωπιστική βοήθεια είναι έτοιμα να εισέλθουν, δήλωσε εκπρόσωπος της Αιγυπτιακής Ερυθράς Ημισελήνου στο Βόρειο Σινά.

Η ανθρωπιστική κατάσταση στη Λωρίδα της Γάζας είναι καταστροφική. Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, περισσότερο από το 90% του παλαιστινιακού πληθυσμού υποφέρει σοβαρά από την πείνα, την έλλειψη νερού, φαρμάκων, ειδών πρώτης ανάγκης, καταφυγίων.

Από την πλευρά τους, δημοσιεύματα διεθνών μέσων ενημέρωσης αναφέρουν ότι η συμφωνία Ισραήλ - Χαμάς προβλέπει την καθημερινή μεταφορά από 600 φορτηγά ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα κάθε μέρα. Λόγω των μαχών, των λεηλασιών, των ισραηλινών περιορισμών και της έλλειψης φορτηγών και οδηγών, πολύ λιγότερες προμήθειες βοήθειας από τις αναγκαίες έφτασαν πρόσφατα στον θύλακο.

Πώς θα είναι η επόμενη ημέρα στην περιοχή;
Ασαφές παραμένει πώς θα εξελιχθεί η κατάσταση στην περιοχή μακροπρόθεσμα, λόγω της διάστασης απόψεων μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς. Η κυβέρνηση συνασπισμού του Νετανιάχου απορρίπτει ρητά τη δημιουργία παλαιστινιακού κράτους που θα περιλαμβάνει τη Λωρίδα της Γάζας και την κατεχόμενη Δυτική Όχθη, ενώ στη διάρκεια του πολέμου κατά της Χαμάς, προώθησε την κατασκευή ισραηλινών οικισμών στα κατεχόμενα.

Η Χαμάς, από την άλλη πλευρά, απαιτεί εγγυήσεις για τον τερματισμό του πολέμου - πιθανώς και για να αναδιατάξει τις δυνάμεις της, να ανακτήσει την παλιά της θέση ισχύος ή να επανεξοπλιστεί, όπως φοβάται η ισραηλινή Δεξιά.

Την επομένη της έναρξης της εκεχειρίας, στις 20 Ιανουαρίου, ο Τραμπ θα επιστρέψει στον Λευκό Οίκο για να ακολουθήσει, όπως αναμένεται, μια ακόμη πιο φιλο-ισραηλινή πολιτική.

Ο Τραμπ ανακοίνωσε την Τετάρτη ότι δεν θα επιτραπεί στη Λωρίδα της Γάζας να γίνει ασφαλές καταφύγιο για τρομοκράτες.

Ο απερχόμενος υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Άντονι Μπλίνκεν, περιέγραψε πρόσφατα ένα σχέδιο για το μέλλον της Λωρίδας της Γάζας με τις ακόλουθες βασικές αρχές: Πρώτον, χρειάζεται να υπάρξει μια κυβέρνηση υπό την ηγεσία των Παλαιστινίων που να ενώνει τη Λωρίδα της Γάζας με τη Δυτική Όχθη και να είναι υποταγμένη στην Παλαιστινιακή Αρχή. Από την άλλη πλευρά, δεν θα πρέπει να υπάρξει στρατιωτική κατοχή της Λωρίδας της Γάζας από το Ισραήλ μακροπρόθεσμα, ούτε συρρίκνωση των εδαφών της Λωρίδας της Γάζας ή απόπειρες πολιορκίας ή αποκλεισμού της μετά τον πόλεμο.

 

Δείτε επίσης

Δεν υπάρχουν καταχωρήσεις