Σπατάλη τροφίμων – Το πιο ακριβό καλάθι είναι αυτό που δεν τρώμε

21 April, 2025 ΑΡΘΡΑ

Σπατάλη τροφίμων – Το πιο ακριβό καλάθι είναι αυτό που δεν τρώμε

Μια σαλάτα που ξέμεινε στο κάτω ράφι του ψυγείου, το κομμάτι από πίτσα που δεν φαγώθηκε ποτέ, τα μακαρόνια που ξεχάστηκαν για τρίτη μέρα. Σκηνές γνώριμες. Σκηνές καθημερινές. Και όμως, κρύβουν πίσω τους έναν σιωπηλό αλλά τεράστιο οικονομικό και περιβαλλοντικό αντίκτυπο.

Το 53% της σπατάλης προέρχεται από τα νοικοκυριά

Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου, κάθε τετραμελής οικογένεια στην Ελλάδα χάνει ετησίως μέχρι και 1.000 ευρώ εξαιτίας της σπατάλης τροφίμων. Σε επίπεδο χώρας, η συνολική σπατάλη ξεπερνά τους 2 εκατομμύρια τόνους ετησίως, με το 53% να προέρχεται από τα ίδια τα νοικοκυριά. Δηλαδή από εμάς.

Η έρευνα υπολογίζει ότι κάθε ελληνικό νοικοκυριό πετάει πάνω από 460 μερίδες φαγητού ετησίως. Η οικονομική επιβάρυνση κυμαίνεται από 800 έως 1.000 ευρώ ανά οικογένεια, ποσό που μεταφράζεται σε ένα πλήρες καλάθι αγορών που καταλήγει στα σκουπίδια – κυριολεκτικά.

Η σπατάλη δεν είναι μόνο στο ψυγείο, είναι και στην ατμόσφαιρα

Η Ελλάδα βρίσκεται στις πρώτες θέσεις της Ευρώπης σε ό,τι αφορά τη σπατάλη από τα νοικοκυριά – με 87 κιλά απορριπτόμενου φαγητού ανά κάτοικο κάθε χρόνο. Κι αν αυτό ακούγεται μακρινό, σκεφτείτε ότι το 10% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου σχετίζεται με τρόφιμα που δεν καταναλώνονται ποτέ. Η σπατάλη δεν είναι μόνο στο ψυγείο, είναι και στην ατμόσφαιρα. Και δεν σταματά εκεί. Οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις επεκτείνονται και στη συσκευασία: κάθε προϊόν που πετάμε περιλαμβάνει και τη συσκευασία του, συχνά πλαστική ή σύνθετη, που απαιτεί ενέργεια και πόρους για να παραχθεί, να μεταφερθεί και να απορριφθεί. Οι άχρηστες συσκευασίες που γεμίζουν τους κάδους είναι ένα ακόμη αποτύπωμα της σπατάλης και ένα επιπλέον βάρος στο περιβάλλον.

Το ερώτημα, όμως, είναι αν έχουμε συνειδητοποιήσει τι πετάμε.

Ανάμεσα στα leftovers που δεν μαγειρεύτηκαν ξανά, τα φρούτα που δεν προλάβαμε, τα ψωμιά που μούχλιασαν, ίσως βρίσκεται μια μικρή προσωπική περιουσία – και μια χαμένη ευκαιρία να ζήσουμε πιο υπεύθυνα. Η σπατάλη τροφίμων δεν είναι πια θέμα άγνοιας. Είναι θέμα επιλογής. Και τα εργαλεία υπάρχουν: σωστή αποθήκευση, προγραμματισμός αγορών, αξιοποίηση περισσευμάτων, ενημέρωση.

Μπορούμε να κάνουμε μικρές αλλαγές, χωρίς να στερηθούμε τίποτα. Να αποθηκεύουμε σωστά τα φρούτα και τα λαχανικά. Να μην αγοράζουμε περισσότερο απ’ όσο χρειαζόμαστε. Να βρίσκουμε δημιουργικούς τρόπους να αξιοποιήσουμε τα περισσεύματα. Να διαβάζουμε τις ημερομηνίες λήξης με γνώση και όχι φόβο. Το ψυγείο δεν είναι μόνο αποθηκευτικός χώρος – είναι ο καθρέφτης των συνηθειών μας.

5 πρακτικά βήματα για να μειώσετε τη σπατάλη στο σπίτι:

Κάντε λίστα πριν πάτε σουπερμάρκετ και τηρήστε την.
Οργανώστε το ψυγείο και τα ντουλάπια ώστε να βλέπετε τι έχετε.
Μαγειρέψτε με βάση ό,τι έχετε ήδη και όχι με βάση το τι θέλετε να αγοράσετε.
Αξιοποιήστε τα περισσεύματα και φτιάξτε ένα νέο γεύμα με αυτά.
Μην φοβάστε τα ώριμα φρούτα γιατί πολλές φορές είναι πιο νόστιμα όταν αξιοποιηθούν σωστά.