Οικονομία

Ρεύμα: Γιατί η Ελλάδα έχει το ακριβότερο στην Ευρώπη

20 October, 2022 OIKONOMIAΑΡΘΡΑ

Ρεύμα: Γιατί η Ελλάδα έχει το ακριβότερο στην Ευρώπη

Το ακριβότερο ρεύμα στην Ευρώπη έχει η Ελλάδα. Στο μεταξύ, η απότομη «βουτιά» των τιμών φυσικού αερίου και ηλεκτρικού ρεύματος, ανοίγει τον δρόμο για επιδότηση του diesel κίνησης στην «αντλία»: Από τη στιγμή που οι τιμές της ενέργειας «ψαλιδίστηκαν» τα χέρια της Κυβέρνησης λύνονται. Και αυτό γιατί το κράτος πλέον θα πληρώνει λιγότερα από όσα πλήρωνε για να καλύπτει λογαριασμούς ρεύματος και έτσι διαμορφώνεται πρόσθετος «δημοσιονομικός χώρος».

Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι προκύπτουν «χρήματα για ξόδεμα» και εφόσον διατηρηθεί η πτώση σε ρεύμα και αέριο– τα ποσά που θα.. περισσέψουν θα δοθούν για το πετρέλαιο κίνησης.

Άλλωστε η τιμή του Diesel κίνησης έχει εκτοξευτεί: Τον Οκτώβριο διαμορφώθηκε πανελλαδικά σχεδόν 10-20 λεπτά το λίτρο κάθε δέκα μέρες (από 1,85 ευρώ την 1η του του μηνός σε 2,05 στις 10 Οκτωβρίου και σχεδόν 2,15 από τις αρχές της εβδομάδας.

Τι θα γίνει με το πετρέλαιο κίνησης

Προκειμένου να μη φτάσει και ξεπεράσει τα 2,20 ευρώ, στις επόμενες δέκα ημέρες το υπουργείο Οικονομικών θα αποφασίσει αν και πόση επιδότηση θα δώσει στην αντλία, για το πετρέλαιο κίνησης.

Το υπουργείο Οικονομικών χρειάζεται να εξοικονομήσει περί τα 30-40 εκατομμύρια ευρώ για να επιδοτήσει το πετρέλαιο κίνησης τον Νοέμβριο κατά 15 λεπτά το λίτρο (ή και 20 αν το επιβάλλουν οι συνθήκες).

Για να βρει πια τα χρήματα δεν χρειάζεται να κόψει από την επιδότηση πετρελαίου θέρμανσης, αλλά από αυτά που πληρώνει για επιδοτήσεις ρεύματος και για φυσικό αέριο.

Όπως και να έχει έως το τέλος του μήνα, η κυβέρνηση θα παρακολουθεί την πορεία των τιμών στο ντίζελ. Αν δεν φανεί υποχώρηση, σε συνδυασμό με τις εξελίξεις των διεθνών τιμών, τότε θα πρέπει να αναμένονται οι τελικές αποφάσεις για παρέμβαση. Έως τότε θα έχει επίσης και περισσότερες ενδείξεις, για το αν η ανάπτυξη φέτος μπορεί να ξεπεράσει και την πρόβλεψη για αύξηση του ΑΕΠ κατά 5,3%.

Μια τέτοια εξέλιξη θα σημάνει επίσης πρόσθετα περιθώρια για επιδοτήσεις και παροχές της τελευταίας στιγμής, πριν αλλάξει ο χρόνος, εστιάζοντας ειδικά στις τιμές πετρελαίου κίνησης και θέρμανσης –ενόψει του πολύ δύσκολου και «βαρύ» χειμώνα που απειλεί να παγώσει την οικονομία και τις ζωή σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Μακράν το ακριβότερο ρεύμα στην Ελλάδα

Πάντως παρά την υποχώρηση των τιμών στο ρεύμα γενικώς για ολόκληρη την Ευρώπη, η Ελλάδα ήταν η μοναδική σε όλη τη Γηραιά Ήπειρο, η οποία εμφάνισε στην συνεδρίαση του ενεργειακού Χρηματιστηρίου της 19ης Οκτωβρίου στη συνεδρίαση, αύξηση στη χονδρεμπορική τιμή του ηλεκτρισμού στην Αγορά Επόμενης Ημέρας (DAM) του Χρηματιστηρίου Ενέργειας, όταν όλες οι υπόλοιπες χώρες κινούνται καθοδικά.

Και είναι μακράν η ακριβότερη αγορά, με τιμή στα 274,85 ευρώ τη μεγαβατώρα, όταν ακόμη και οι γειτονικές, Βουλγαρία και Ιταλία, με τις οποίες κινούμαστε περίπου στα ίδια επίπεδα, έχουν τιμή χαμηλότερη σχεδόν κατά 100 ευρώ τη μεγαβατώρα. Μάλιστα, η Ισπανία και η Πορτογαλία σπάζουν το φράγμα των 100 ευρώ προς τα κάτω, έχοντας τιμές 81,71 ευρώ/MWh και 79,87 ευρώ/MWh αντίστοιχα.

Γιατί η Ελλάδα παίρνει «χρυσό» στο κόστος του ρεύματος

Ο βασικός λόγος που διαφοροποιεί τόσο εκκωφαντικά την ελληνική τιμή έγκειται στο μοντέλο month ahead που ισχύει για την ελληνική αγορά φυσικού αερίου. Με απλά λόγια, οι ηλεκτροπαραγωγοί της χώρας αγοράζουν το φυσικό αέριο που θα χρειαστούν, για παράδειγμα, τον Οκτώβριο, έναν μήνα πριν, δηλαδή, τον Σεπτέμβριο, με βάση το συμβόλαιο μελλοντικής εκπλήρωσης (futures contract) του ολλανδικού Χρηματιστηρίου TTF (προκαθορισμένη τιμή, με συμφωνία να παραδοθεί και να πληρωθεί αργότερα).

Δεν έχουν τη δυνατότητα spot αγορών (αγοράστε τώρα, πληρώστε τώρα, με άμεση παράδοση), όπως οι ηλεκτροπαραγωγοί της Ευρώπης, στην τιμή που διαμορφώνεται καθημερινά στα ευρωπαϊκά hubs του φυσικού αερίου. Κι αυτό γιατί η Ελλάδα αφενός δεν διαθέτει ανοιχτές διασυνδέσεις, οι υφιστάμενες είναι καλυμμένες, οπότε δεν «σηκώνουν» μεγαλύτερες ποσότητες. Και αφετέρου γιατί το Βάθρο Εμπορίας Φυσικού Αερίου (σ.σ. σύστημα προσδιορισμού τιμών), που λειτουργεί στο Χρηματιστήριο Ενέργειας, δεν διαθέτει ακόμη την απαραίτητη ρευστότητα, παραμένει ρηχή αγορά.

Οι παραδόσεις αερίου για τον Οκτώβριο, που συμφωνήθηκαν από ηλεκτροπαραγωγούς από τον Σεπτέμβριο, έγιναν με τιμή στα 205,5 ευρώ τη μεγαβατώρα. Αυτή ήταν η μέση τιμή που διαμορφώθηκε στο TTF για το συμβόλαιο Οκτωβρίου.

Από την άλλη πλευρά, οι τιμές του αερίου στο TTF γνωρίζουν τις τελευταίες ημέρες καθοδική πορεία, εξαιτίας δύο γεγονότων: της πλήρωσης των αποθηκών της Ευρώπης και της ιστορικής πληρότητας σε ευρωπαϊκές εγκαταστάσεις επαναεριοποίησης, με αποτέλεσμα να υπάρχουν πάνω από 35 πλοία που περιφέρονταν με φορτία LNG στη Μεσόγειο, τα οποία δεν βρίσκουν χρονοθυρίδες για εκφόρτωση. Ενδεικτικά, η τιμή φυσικού αερίου στο TTF έκλεισε στα 61,5 ευρώ τη μεγαβατώρα.

Τις χαμηλές τιμές του αερίου εκμεταλλεύονται οι ηλεκτροπαραγωγοί της Ευρώπης, που αγοράζουν ποσότητες στη spot αγορά, με συνέπεια να συμπαρασύρονται προς τα κάτω και οι χονδρεμπορικές τιμές του ρεύματος στα κατά τόπους Χρηματιστήρια.

Χαμηλότερες τιμές τον επόμενο μήνα λένε οι ηλεκτροπαραγωγοί

Από τους ηλεκτροπαραγωγούς ότι η χονδρεμπορική τιμή του ρεύματος τον επόμενο μήνα θα κινηθεί σε επίπεδα χαμηλότερα από αυτά του Οκτωβρίου, δεδομένου ότι οι παραδόσεις που θα συμφωνηθούν για τον Νοέμβριο θα γίνουν με βάση τον πραγματικό μέσο όρο της τιμής του αερίου στο TTF τον τρέχοντα μήνα, που θα επηρεάσει το συμβόλαιο του επόμενου μήνα.

Συνεπώς, θα πρέπει να αναμένεται και συνακόλουθη μείωση στις λιανικές τιμές, με τις εκτιμήσεις των προμηθευτών να δίνουν πτώση τιμών κατά 18-20% σε σχέση με αυτές του Οκτωβρίου. Οι νέες τιμές προμήθειας για τον Νοέμβριο θα ανακοινωθούν επίσημα από τους παρόχους.