Οικονομία

Πτωτική η πορεία της κατανάλωσης στην Κρήτη

capital.gr 26 July, 2020 OIKONOMIAΑΡΘΡΑ

Πτωτική η πορεία της κατανάλωσης στην Κρήτη

Δυσοίωνες προβλέψεις και για το 2021

Σύμφωνα με το Ινστιτούτο του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΙΝΣΕΤΕ), η οικονομία τριών νησιωτικών Περιφερειών της χώρας εξαρτάται εξ ολοκλήρου από τον τουρισμό. Στην Κρήτη, η συνεισφορά του τουρισμού στο Περιφερειακό ΑΕΠ άγγιξε το 2018, το 47,2% (τελευταία διαθέσιμα στοιχεία από το ΙΝΣΕΤΕ), το 71,2% στα Ιόνια Νησιά και το 97,1% στο Νότιο Αιγαίο.

Από αυτό και μόνο το στοιχείο γίνεται εμφανές ότι οποιαδήποτε μεταβολή στις αφίξεις τουριστών και δη ξένων στους εν λόγω προορισμούς έχει άμεση επίπτωση στην οικονομία της περιοχής. Τη φετινή χρονιά, λόγω της πανδημίας και της κατακόρυφης πτώσης του τουριστικού ρεύματος, η επίπτωση, όπως γίνεται αντιληπτό, είναι αρνητική. Πόσο όμως αρνητική είναι;

Ας δούμε τι γίνεται στις πωλήσεις των σούπερ μάρκετ, π.χ. στην Κρήτη που συμμετέχει με 6,9% στο πανελλαδικό καλάθι του τζίρου του οργανωμένου λιανεμπορίου τροφίμων και για την οποία υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία. Σύμφωνα με την εταιρεία μέτρησης της κατανάλωσης IRI, τη δεύτερη εβδομάδα του Ιουλίου, όπου η συνολική αγορά εμφάνισε οριακή αύξηση 0,7%, οι πωλήσεις των σούπερ μάρκετ της Κρήτης υποχώρησαν κατά 14%. Είχε προηγηθεί η πρώτη εβδομάδα του Ιουλίου, όπου η πτώση "περιορίσθηκε” στο -12,6% -σε αυτήν την εβδομάδα συμπεριλαμβάνονται και οι δύο τελευταίες ημέρες του Ιουνίου, δηλαδή ημέρες όπου παραδοσιακά γίνονεται η καταβολή της μισθοδοσίας-, στο -19,4% ήταν η κάμψη των πωλήσεων την εβδομάδα που έληξε στις 28 Ιουνίου και στο -13,7% την προτελευταία εβδομάδα του προηγούμενου μήνα.

Βέβαια η Κρήτη δεν είναι η μοναδική περιφέρεια της χώρας που δέχεται πίεση, λόγω έλλειψης καταναλωτικού και δη τουριστικού κοινού. Τη δεύτερη εβδομάδα του Ιουλίου, πτωτικά κινήθηκαν και οι πωλήσεις των σούπερ μάρκετ στη Βόρειο Ελλάδα (εξαιρείται η Θεσσαλονίκη η οποία μετράται ξεχωριστά), οι οποίες, σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα έναν χρόνο πριν, μειώθηκαν κατά 3,8%. Σημειωτέον, ότι και η Βόρειος Ελλάδα προσελκύει τους θερινούς μήνες αρκετούς τουρίστες.

Ας επιστρέψουμε όμως στην Κρήτη. Εκτός από την πορεία της κατανάλωσης στο οργανωμένο λιανεμπόριο τροφίμων, αγορά για την οποία υπάρχουν επικαιροποιημένα διαθέσιμα στοιχεία, το ερώτημα πόσο κάτω είναι η τουριστική κίνηση και ποια είναι η επίπτωση αυτής της πτώσης στα εποχικά καταστήματα και στις τουριστικές μονάδες του νησιού.

Για τον Κώστα Αλεξανδράκη, που διατηρεί το εποχικό κατάστημα Day Night, η μείωση του τουριστικού ρεύματος έχει επηρεάσει καθοριστικά τον τζίρο της επιχείρησής του. Όπως λέει, οι πωλήσεις είναι κάτω 80% σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα έναν χρόνο πριν. Το κατάστημά του, που βρίσκεται στον Αδελιανό Κάμπο στο Ρέθυμνο, δηλαδή σε μια αμιγώς τουριστική περιοχή, όπως διευκρινίζει μιλώντας στο Capital.gr, πουλάει από είδη για τη θάλασσα, όπως ομπρέλες, σαγιονάρες και πετσέτες, μέχρι τρόφιμα και σουβενίρ. Σύμφωνα με τον ίδιο στην ευρύτερη περιοχή πολύ λίγα εποχικά καταστήματα έχουν ανοίξει και πολύ λιγότερες ξενοδοχειακές μονάδες. Κάτι το οποίο επιβεβαιώνει και ο Μανώλης Τσακαλάκης, πρόεδρος του Συλλόγου Ξενοδόχων του Νομού Ρεθύμνου. Όπως λέει στο Capital.gr, μόλις 4 στις 10 τουριστικές μονάδες έχουν ανοίξει, και οι πληρότητες είναι από 10% έως 30%. Για τον ίδιο, το πρόβλημα, πέρα από τη φετινή χρονιά που θεωρείται χαμένη, είναι τι θα γίνει το 2021. Τα πρώτα μηνύματα για την επόμενη τουριστική σεζόν δεν είναι ενθαρρυντικά.

"Ήδη έχει χαθεί από την επόμενη χρονιά το 20% των αφίξεων και το 30% των εισπράξεων”, λέει στο Capital.gr. Πώς; Παραδοσιακά, τέτοια εποχή η κάθε ξενοδοχειακή επιχείρηση γνώριζε, μέσω του booking position των tour operators, τα δωμάτια που είχαν ήδη "αγορασθεί”. Το booking position, π.χ. των Βρετανών, ξεκινούσε τον Μάρτιο και μέσα στον Ιούλιο - Αύγουστο είχαν κλειστεί, μέσω συμβολαίων, το 50-60% των κλινών. Κάτι που δεν συμβαίνει εφέτος, όπως λέει ο ίδιος. Ένα ακόμη εξίσου σημαντικό πρόβημα είναι οι πιέσεις που ασκούν στους ξενοδόχους οι tour operators, οι οποίοι όπως αναφέρει ο πρόεδρος του Συλλόγου Ξενοδόχων του Νομού Ρεθύμνου, προτίθενται να καταβάλουν μόλις το 20% της προκαταβολής για το early booking ενώ πιέζουν τους ξενοδόχους για ακόμη μεγαλύτερες εκπτώσεις και χαμηλότερες τιμές.

"Το 1995 είχαμε δεχθεί την ίδια πίεση. Όσοι ενδώσαμε, κάναμε έξι χρόνια για να ξανασυναντηθούμε με τις ίδιες τιμές που είχαμε προ της πίεσης που είχαμε δεχθεί”, αναφέρει στο Capital.gr ο κ. Τσακαλάκης. Ο ίδιος πάντως, παρά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι τουριστικές επιχειρήσεις "που περπατάνε σε κινούμενη άμμο” όπως λέει, δηλώνει αισιόδοξος και σημειώνει: "Πιστεύω ότι στο τέλος θα τα καταφέρουμε”.

Μέχρι σήμερα πάντως τα μηνύματα από τις αφίξεις ξένων τουριστών δεν είναι ενθαρρυντικά. Δυσοίωνα είναι τα μηνύματα και από Έλληνες οι οποίοι εμφανίζονται διστακτικοί και λόγω της οικονομικής πίεσης να εκδράμουν. Κάτι που όπως γίνεται αντιληπτό θα πιέσει ακόμη περισσότερο τις τουριστικές επιχειρήσεις, το σύνολο της κατανάλωσης και την αγορά εργασίας.

Ας δούμε όμως τι λένε τα στοιχεία για τις αφίξεις ξένων τουριστών. Πηγές από το αεροδρόμιο του Ηρακλείου ανέφεραν στο Capital.gr πως την πρώτη εβδομάδα του Ιουλίου οι αφίξεις ήταν 73% κάτω σε σχέση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο και 70% κάτω τη δεύτερη εβδομάδα, ενώ εκτιμάται ότι θα κινηθούν στο 30-35% των περσινών αφίξεων για το σύνολο του μήνα. Οι ίδιες πηγές εκτιμούν ότι τον Ιούλιο θα αφιχθούν στο αεροδρόμιο του Ηρακλείου -η Κρήτη έχει ένα ακόμη αεροδρόμιο στα Χανιά- περί τους 200.000-220.000 ξένοι τουρίστες από 640.000 ξένους τουρίστες που είχε υποδεχθεί το αεροδρόμιο Ηρακλείου το 2019.

Σε ό,τι αφορά τους Έλληνες, από έρευνα του ΣΕΛΠΕ που υλοποιήθηκε με την επιστημονική υποστήριξη του εργαστηρίου ELTRUN του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, προκύπτει πως μόνο το 14% του κοινού θα κάνει διακοπές όπως κάθε χρόνο. Το 18% θεωρεί ότι θα κάνει διακοπές μεν, αλλά πιο περιορισμένα δε, κάτι που μπορεί να σημαίνει είτε μειωμένη δαπάνη, είτε αλλαγές στις συνήθειες των διακοπών (π.χ. επιλογή δωματίων αντί μονάδων). Η πλειοψηφία, το 44%, θεωρεί βέβαιο ότι δεν θα κάνει διακοπές το φετινό καλοκαίρι, ενώ υπάρχει και ένα 24% που δεν γνωρίζει τι θα κάνει και πιθανόν αναμένει τις εξελίξεις.