Αρθρογραφία

Πρωτομαγιά: 30 + 5 πράγματα που ίσως δε γνωρίζετε

01 May, 2019 ΑΡΘΡΑ

Πρωτομαγιά: 30 + 5 πράγματα που ίσως δε γνωρίζετε

Η Πρωτομαγιά, γνωστή και ως η Παγκόσμια Ημέρα των εργαζομένων, είναι η γιορτή του διεθνούς εργατικού κινήματος. Έχει κηρυχθεί εθνική αργία σε περισσότερες από 80 χώρες και γιορτάζεται ανεπίσημα σε πολλές άλλες. Εκτός από αυτό όμως, η Πρωτομαγιά είναι και η ημέρα που γιορτάζει η φύση. Τι άλλο, όμως, μπορεί να μην γνωρίζουμε γι’ αυτή την τόσο αγαπητή ημέρα;

1. Στην Ευρώπη, το εργατικό κίνημα άρχισε κατά τη διάρκεια της βιομηχανικής επανάστασης, όταν μειώθηκε η γεωργική απασχόληση. Η ιδέα αυτή συνάντησε μεγάλη αντίσταση από τους εργάτες της εποχής.

2. Η ιστορία ξεκίνησε το 1824-5, όταν σχηματίστηκαν οι πρώτοι «σύνδεσμοι» (συνδικάτα) των εργατών, ο οποίοι ήθελαν καλύτερες συνθήκες εργασίας.

3. Το 1832, το έτος του νόμου περί μεταρρύθμισης, η οποία επέκτεινε την ψηφοφορία στην Αγγλία (χωρίς να υπάρχει καθολική ψήφος ωστόσο), έξι άνδρες από το Tolpuddle του Dorset, στην Αγγλία, ίδρυσαν τη… Φιλική Εταιρεία των γεωργικών εργατών για να διαμαρτυρηθούν ενάντια στην σταδιακή μείωση των γεωργικών μισθών στη δεκαετία του 1830.

4. Ιδρυτικά μέλη του συνδικάτου ήταν οι: James Brine, James Hammett, George Loveless, ο αδερφός του George, James Loveless, ο γαμπρός του, Thomas Standfield και ο γιος του Thomas, John Standfield.

5. Οι εργάτες αρνήθηκαν να εργάζονται με λιγότερο από 10 σελίνια την εβδομάδα, αν και αυτή τη φορά οι μισθοί είχαν μειωθεί σε επτά σελίνια.

6. Το 1834 ο James Frampton, ένας τοπικός γαιοκτήμονας, έγραψε στον Πρωθυπουργό, Λόρδο Melbourne, για να διαμαρτυρηθεί για την ένωση, επικαλούμενος μια ασαφή νομοθεσία από το 1797, που απαγόρευε την ορκωμοσία μεταξύ ανθρώπων. Κάτι που είχαν κάνει οι «έξι ένοχοι».

7. Οι ένοχοι συνελήφθησαν, ο δικαστής βαρόνος John Williams τους έκρινε ένοχους και τους απέλασε στην Αυστραλία.

8. Η «ιδέα» είχε ήδη μπει όμως και έτσι το 1864 στο Λονδίνο, ιδρύθηκε η «Διεθνής Ένωση Εργατών», η πρώτη προσπάθεια διεθνούς συντονισμού.

9. Βασικό αίτημα, μεταξύ άλλων, ήταν η 8ωρη εργασία.

10. Το 1871 ήρθε η σειρά των Γάλλων εργατών, να επαναστατήσουν και έτσι γεννήθηκε η Παρισινή Κομμούνα. Η εργατική επαναστατική κυβέρνηση, που εγκαθιδρύθηκε στο Παρίσι, μετά την εξέγερση της εθνοφρουράς και των εργατών της πόλης, διήρκεσε από τις 26 Μαρτίου του 1871 έως τις 28 Μαΐου του 1871.

11. Η Παγκόσμια Ημέρα των Εργαζομένων είναι ο εορτασμός για την υπόθεση Haymarket, μετά την αιματοχυσία των εργατών το 1886 στο Σικάγο. Τότε, η αστυνομία προσπάθησε να διαλύσει μια δημόσια συνέλευση κατά τη διάρκεια μιας γενικής απεργίας για την οκτάωρη εργασία, όταν ένα άτομο αγνώστων στοιχείων έριξε μια βόμβα. Η αστυνομία αντέδρασε σκοτώνοντας δεκάδες διαδηλωτές, αρκετοί από τους οποίους ήταν αξιωματικοί.

12. Το 1889 συνήλθε στο Παρίσι το πρώτο συνέδριο της Δεύτερης Διεθνούς, για την εκατονταετηρίδα της Γαλλικής Επανάστασης. Μετά από πρόταση του Raymond Lavigne, έγινε η νύξη για τον εορτασμό της επετείου του Σικάγο.

13. Η 1η Μαΐου αναγνωρίστηκε επισήμως ως ετήσιος θεσμός το 1891.

14. Εξαιτίας των ταραχών της Πρωτομαγιάς του 1894, αποφασίστηκε το 1904, από το συνέδριο της Διεθνούς Σοσιαλιστικής συνάντησης, που έγινε στο Άμστερνταμ, ότι η 1η Μαΐου δεν είναι αργία αλλά απεργία.

15. Έτσι το συνέδριο κατέστησε «υποχρεωτική από τις προλεταριακές οργανώσεις όλων των χωρών να σταματήσουν την εργασία, την 1η Μαΐου, όπου αυτό είναι δυνατό χωρίς τραυματισμό για τους εργαζόμενους».

16. Η Mary Harris «Mother» Jones ήταν μία ηγετική μορφή στην εργατική επανάσταση. Η Ιρλανδο-αμερικανή δασκάλα και μοδίστρα, έγινε μια εξέχουσα εκπρόσωπος των εργατών, διοργανώνοντας και συντονίζοντας μεγάλες απεργίες. Έτσι ιδρύθηκαν οι «Βιομηχανικοί Εργάτες του Κόσμου».

17. Ωστόσο, η Πρωτομαγιά έχει διττή σημασία καθώς συμβολίζει και την άνοιξη. Οι πρώτοι εορτασμοί της Πρωτομαγιάς εμφανίστηκαν στους προ-χριστιανικούς χρόνους, με το φεστιβάλ της «Flora», τη ρωμαϊκή θεά των λουλουδιών και τους εορτασμούς «Night Walpurgis» των γερμανικών χωρών.

18. Η ημέρα της Πρωτομαγιάς σε πολλές προ-χριστιανικές ευρωπαϊκές παγανιστικές κουλτούρες θεωρούνταν η έναρξη των καλοκαιρινών διακοπών. Η 1η Φεβρουαρίου ήταν η πρώτη ημέρα της άνοιξης και 1η Μαΐου ήταν η πρώτη ημέρα του καλοκαιριού.

19. Παλιότερα, το έθιμο ήθελε τις ανύπαντρες κοπέλες να βγαίνουν χαράματα στους αγρούς για να μαζεύουν λουλούδια και κλαδιά για να φτιάξουν το μαγιάτικο στεφάνι.

20. Στάχυα από σιτάρι και κριθάρι, αλλά και κρεμμύδι και σκόρδο, για το «μάτι» ήταν μεταξύ των συνηθισμένων «πρώτων υλών».

21. Η πρασινάδα χρησιμοποιούνταν ως σύμβολο της «γονιμότητάς».

22. Σε μερικά χωριά της Κέρκυρας, οι κάτοικοι περιφέρουν έναν κορμό κυπαρισσιού, το οποίο είναι σκεπασμένο με κίτρινες μαργαρίτες και γύρω του έχει ένα στεφάνι με χλωρά κλαδιά. Αυτό το «μαγιόξυλο» έπειτα το παίρνουν νεαροί εργάτες με λευκά ρούχα και κόκκινα μαντήλια και βγαίνουν στους δρόμους, τραγουδώντας τον Μάη.

23. 1η Μαΐου του 1707 ήταν η ημέρα που η «πράξη της Ένωσης», ένωσε την Αγγλία με τη Σκωτία, σχηματίζοντας το Βασίλειο της Μεγάλης Βρετανίας.

24. Στη Βενεζουέλα 1η Μαΐου είναι επίσημη αργία ( El Día del trabajador) από το 1936. Ωστόσο από το 1938 ως το1945, οι εορτασμοί είχαν μεταφερθεί στις 24 Ιουλίου, με διάταξη του Eleazar López Contreras. Ο Isaías Medina Angarita επανέφερε τον εορτασμό την 1η Μαΐου το 1945.

25. Η Πρωτομαγιά δεν είναι επίσημη εθνική γιορτή από την ιαπωνική κυβέρνηση, καθώς βρίσκεται μεταξύ άλλων εθνικών εορτών.

26. Στις Μαλδίβες γιορτάστηκε για πρώτη φορά η Πρωτομαγιά το 2011, μετά από απόφαση του Προέδρου Mohamed Nasheed.

27. Στα Ενωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Πρωτομαγιά δεν είναι αναγνωρισμένη και αποτελεί άλλη μία καθημερινή εργάσιμη ημέρα. Αλλά ούτε και στην Ολλανδία είναι επίσημη αργία, ωστόσο πολλά συνδικάτα διοργανώνουν πορείες και εορτασμούς.

28. Η 1η Μαΐου γιορταζόταν επίσημα στην Τουρκία μέχρι που το 1981 ανακαλέστηκε από επίσημος εορτασμός. Ωστόσο, το 2010, η τουρκική κυβέρνηση επανέφερε την ημέρα εορτασμού.

29. Στη Χαβάη η Πρωτομαγιά είναι γνωστή και ως «Lei Day» και είναι μία ημέρα, που γιορτάζουν την τοπική κουλτούρα και τον πολιτισμό.

30. Το 1892 έγινε η πρώτη πρωτομαγιάτικη συγκέντρωση στην Ελλάδα, από τον Σοσιαλιστικό Σύλλογο του Καλλέργη.

31. Ένα χρόνο αργότερα, 2000 άτομα διαδήλωσαν ζητώντας οχτάωρο, Κυριακή αργία και κρατική ασφάλιση στα θύματα εργατικών ατυχημάτων, ενώ το 1894, έγινε μια μεγάλη συγκέντρωση με τα ίδια αιτήματα, που έληξε με 10 συλλήψεις. Τον Αύγουστο του ίδιου χρόνου συνελήφθη ο σοσιαλιστής Σταύρος Καλλέργης.

32. Το 1936 οι καπνεργάτες της Θεσσαλονίκης, καταλαμβάνουν ένα εργοστάσιο, αφού απορρίφθηκαν τα αιτήματά τους. Ακολουθούν κινήσεις συμπαράστασης από άλλα εργοστάσια.

33. Σε μία συγκέντρωση στη διασταύρωση Εγνατίας και Βενιζέλου, χωροφύλακες πυροβόλησαν και σκότωσαν 7-8 εργάτες. Σ’ αυτό το σημείο έχει στηθεί το μνημείο του καπνεργάτη. Με πυροβολισμούς προσπάθησαν να διαλύσουν και τις άλλες συγκεντρώσεις και συνολικά οι νεκροί έφτασαν τους 12 και οι τραυματίες τους 300.

34. Στην Καισαριανή, την 1η Μαΐου 1944, η εργατική Πρωτομαγιά συνέπεσε με την άνανδρη εκτέλεση 200 Ελλήνων ανδρών από τις γερμανικές δυνάμεις Κατοχής. Έτσι, η περιοχή δε γιορτάζει μόνο την Εργατική Πρωτομαγιά αλλά η ίδια ημέρα είναι ημέρα ιστορικής τιμής και μνήμης.

35. Οι δολοφονίες των καπνεργατών ήταν η έμπνευση του Ρίτσου για τον «Επιτάφιο».