Αρθρογραφία

Ο Μάης είναι εδώ!

01 May, 2024 ΑΡΘΡΑ

Καλό μήνα!

Ο Μάιος είναι ο 5ος μήνας του χρόνου, που αντιστοιχεί με τον αρχαίο μήνα Θαργηλιώνα, και τον εόρταζαν με τα περίφημα Ανθεοφόρια, και αφιερωμένος στη θεά της γεωργίας Δήμητρας και της κόρης της Περσεφόνης, που τον μήνα αυτόν βγαίνει από τον Άδη κι έρχεται στη γη. Μα και στην αρχαία Ρώμη, γίνονταν γιορτές που τις έλεγαν "ροσύλλια". Την γιορτή αυτή την κράτησαν και οι Βυζαντινοί αυτοκράτορες. Σε πολλά μέρη της Ελλάδας, γιορτάζουν και σήμερα τα "ροσσύλια" όχι το Μάη αλλά το Σάββατο της Πεντηκοστής που είναι γιορτή πένθους. Την ημέρα αυτή στολίζουν τους τάφους των πεθαμένων συγγενών τους. Όταν οι Ρωμαίοι κατάκτησαν την Ελλάδα, η γιορτή της Πρωτομαγιάς, δεν έπαψε να υπάρχει αλλά πλουτίστηκε γιατί πίστευαν και οι δύο λαοί, ότι τα λουλούδια αντιπροσωπεύουν την ομορφιά των θεών και φέρνουν δύναμη, δόξα , ευτυχία και υγεία.

Γεωργικές εργασίες
Σπέρνουμε: Καλαμπόκια, φασόλια, μπάμιες.
Μεταφυτεύουμε: Ντομάτες, πιπεριές, μελιτζάνες, αγγούρια, κολοκύθια, πεπόνια, καρπούζια.
Συγκομιδή: Κολοκύθια, αγγούρια, πιπεριές, μαρούλια, αγκινάρες, κουκιά, αρακά, φακές, κρεμμύδια, σκόρδα, φράουλες, καρότα, παντζάρια, σπανάκι, σέσκλα, βλίτα, μάραθο, σέλινο, μαϊντανό, κόλιανδρο.
Βότανα: Είναι η εποχή να μαζέψουμε χαμομήλι, μποράνγκο, λεβάντα, φασκόμηλο και να τα αποξεράνουμε.
Γενικές εργασίες και φροντίδες:
Ψεκάζουμε με χαλκό και θειαφίζουμε τις καλλιέργειές μας. Κορφολογούμε το αμπέλι μας. Κλαδεύουμε τα δέντρα μας από τα νέα βλαστάρια.Τοποθετούμε παγίδες με κατάλληλο ελκυστικό στο περιβόλι και στα δέντρα μας για προστασία από βλαβερά έντομα.

Παροιμίες
Ο Μάης ρίχνει τη δροσιά και ο Απρίλης τα λουλούδια.
Στον καταραμένο τόπο Μάη μήνα βρέχει.
Αν βρέξει ο Απρίλης δυο νερά κι ο Μάης άλλο ένα τότε τ' αμπελοχώραφα χαίρονται τα καημένα.
Τον Μάη κρασί μην πίνετε κι ύπνο μην αγαπάτε.
Όποιος φιλάει τον Αύγουστο, τον Μάη θερίζει μόνος.
Τον Απρίλη και το Μάη κατά τόπους τα νερά.
Οντά 'πρεπε δεν έβρεχε κι ο Μάης χαλαζώνει.
Μάης πενταδείληνος και πάντα δείλι θέλει.
Στο κακορίζικο χωριό το Μάη ρίχνει το νερό.
Όταν πρέπει δε βροντά και το Μάη δροσολογά.
Οπού σπείρει ή δε σπείρει, το Μάη μετανοεί.
Ο Απρίλης με τα λούλουδα κι ο Μάης με τα ρόδα.
Σαν έπρεπε δεν έβρεχε, το Μάη εχαμοβρόντα.
Ο Μάης φτιάχνει τα σπαρτά κι ο Μάης τα χαλάει.
Μην πάρεις το Μάη άλογο, μήτε γυναίκα τη Λαμπρή.
Το Μάη βάζε εργάτες κι ας είναι κι ακαμάτες.
Ο Απρίλης ο γρίλλης, ο Μάης ο πολυψωμάς.
Το Μάη εγεννήθηκα και μάγια δε φοβούμαι.
Ένας κούκος (ή χελιδόνι) δε φέρνει την άνοιξη.
Μάης άβρεχος, μούστος άμετρος.
Ζήσε Μάη μου , να φας τριφύλλι.
Ο Απρίλης έχει τ' όνομα κι ο Μάης τα λουλούδια.
Ο γάμος ο μαγιάτικος πολλά κακά αποδίδει.
Μάης άβροχος, τρυγητός χαρούμενος.
Μήνας που δεν έχει ρο, ρίξε στο κρασί νερό.
Απρίλης, Μάης, κοντά ειν' το θέρος.

Γιορτές και ΈθιμαΜαγιάτικο στεφάνι ή μαγιοστέφανο «Πιάνω το Μάη» - Έθιμο Πρωτομαγιάς

Ο εορτασμός της Πρωτομαγιάς έχει να κάνει με την ανθρώπινη χαρά για την άνοιξη, τη βλάστηση. Απότοκο των δοξασιών αυτών είναι το μαγιάτικο στεφάνι στην πόρτα των σπιτιών από διάφορα άνθη και καρπούς.Την πρώτη μέρα του Μάη, αναζητούμε στη Φύση την ομορφιά και τη δροσιά της Άνοιξης. Κόβουμε λουλούδια από τους αγρούς για να πλέξουμε πολύχρωμα στεφάνια που θα κρεμάσουμε στη συνέχεια στις πόρτες των σπιτιών.Το έθιμο της Πρωτομαγιάς να στολίζουμε τις πόρτες των σπιτιών με στεφάνια λουλουδιών έρχεται από τα πολύ παλιά χρόνια και τότε συμβόλιζε την υποδοχή της δύναμης της φύσης στο σπιτικό.
Στα μέρη της Μικράς Ασίας σε κάθε στεφάνι έβαζαν, εκτός από λουλούδια, ένα σκόρδο για τη βασκανία, ένα αγκάθι για τον εχθρό κι ένα στάχυ για την καλή σοδειά. Το μαγιάτικο στεφάνι στόλιζε τις πόρτες των σπιτιών ως του Αϊ - Γιαννιού του Θεριστή και τότε το καίγανε στις φωτιές του αγίου.
Το μαγιοστέφανο, φτιάχνεται από εφτά ειδών λουλούδια και έχει δύναμη μαγική
αποτροπιαστική. Σε κάθε στεφάνι βάζουν σκόρδο για τη βασκανία, αγκάθι για τον εχθρό, στάχυ για να φέρει ευφορία.
Στα Δωδεκάνησα , μαζεύουν ένα λουλούδι που το λένε "ανοιχτομάτη" και πιστεύουν πως όποιος το έχει είναι πάντα γερός και τυχερός.
Μια δοξασία σχετική με το Μάη αναφέρεται στο πρωινό νερό και την πρωινή του δροσιά που έχει εξαγνιστική και ανανεωτική δύναμη.
Το αμίλητο νερό την Πρωτομαγιά.
Σε νησιά του Αιγαίου την Πρωτομαγιά, τα κορίτσια σηκώνονταν την αυγή και έπαιρναν μαζί τους τα λουλούδια, που είχαν μαζέψει από την παραμονή και πήγαιναν στα πηγάδια να φέρουν το «αμίλητο νερό» (αμίλητο γιατί το κουβαλούσαν χωρίς να μιλούν).Όταν το έφερναν στο σπίτι, πλένονταν όλοι με αυτό.Οι αγρότες επιλέγουν να φτιάξουν το Μάη τους με πρασινάδες και καρπούς, σκόρδο για τη βασκανία και αγκάθι για τον εχθρό.
Στο Ρέισδερε της Σμύρνης, οι αγρότες, την παραμονή της Πρωτομαγιάς πήγαιναν στην εξοχή για να κόψουν οτιδήποτε είχε καρπό: σιτάρι, κριθάρι, κλαδιά συκιάς με τα σύκα, σκόρδα, κρεμμύδια, κλαδιά αμυγδαλιάς με τα αμύγδαλα, κλαδιά ροδιάς με τα ρόδια.
Στην Αγιάσο, κάνουν στεφάνια από όλα τα λουλούδια και βάζουν μέσα "δαιμοναριά", άγριο χόρτο με πλατιά φύλλα και κίτρινα λουλούδια για να δαιμονίζονται οι γαμπροί.
Στη Σέριφο, αποβραδίς, κρεμούν στην πόρτα ένα στεφάνι από λουλούδια τσουκνίδες, σκόρδο και κριθάρι.
Σε χωριά της Κέρκυρας, οι κάτοικοι περιφέρουν έναν κορμό κυπαρισσιού, ο οποίος είναι σκεπασμένος με κίτρινες μαργαρίτες και γύρω του έχει ένα στεφάνι με χλωρά κλαδιά. Με το μαγιόξυλο αυτό, οι νέοι εργάτες ντυμένοι με κάτασπρα παντελόνια και πουκάμισα και κόκκινα μαντήλια στο λαιμό βγαίνουν στους δρόμους, τραγουδώντας το Μάη.
Το πήδημα της Φωτιάς
Παραμονή Πρωτομαγιάς, νέοι και γυναίκες μεγάλης ηλικίας μαζεύονται μόλις δύσει ο ήλιος και ανάβουν φωτιές με ξερά κλαδιά που έχουν συγκεντρώσει αρκετές μέρες πριν. Όσο η φωτιά είναι αναμμένη οι γυναίκες χορεύουν κυκλικούς χορούς γύρω από τη φωτιά και τραγουδούν παραδοσιακά τραγούδια για την Πρωτομαγιά.
Τα νέα παιδιά, αφού βρέξουν τα μαλλιά και τα ρούχα τους, πηδούν πάνω από τις φωτιές σαν μία συμβολική πράξη που αποσκοπεί στο να διώξει τον χειμώνα και την αρρώστια. Στην συνέχεια όλοι παίρνουν έναν δαυλό από φωτιά και την πηγαίνουν στο σπίτι τους για να φύγουν όλα τα κακά.