Αρθρογραφία

Mονόδρομος το πρόωρο άνοιγμα του τουρισμού στην Κρήτη

neakriti.gr 24 January, 2021 ΑΡΘΡΑ

Mονόδρομος το πρόωρο άνοιγμα του τουρισμού στην Κρήτη

Γυρίσαμε 30 χρόνια πίσω. Χάθηκαν 1 δισεκατομμύριο τουρίστες και 1,1 τρισεκατομμύρια δολάρια από τις αφίξεις σε ολόκληρο τον κόσμο, ποσό που κατά μέσο όρο αντιστοιχεί σε απώλειες άνω των 2 τρισεκατομμυρίων δολαρίων του παγκόσμιου ΑΕΠ, ενώ σε κίνδυνο έχουν τεθεί 100-120 εκατομμύρια θέσεις εργασίας άμεσα εξαρτημένες από τον τουρισμό.

Τα σοκαριστικά αυτά στοιχεία έρχονται από τον προσωρινό απολογισμό της χρονιάς του κορωνοϊού που συνέταξε ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού στην τελευταία του έκθεση, τονίζοντας την άνευ προηγουμένου - στα καταγεγραμμένα χρονικά - ζημιά που έχει υποστεί ο κλάδος με την εξίσου ανατριχιαστική εκτίμηση, ότι η επανάκαμψη στα επίπεδα του 2019 μπορεί να απαιτήσει από δυόμισι έως ακόμα και τέσσερα ολόκληρα χρόνια, ανάλογα με το καθένα από τα τρία σενάρια που έχει εκπονήσει!

Η στατιστική του τουριστικού Αρμαγεδδώνα είναι απλά ένα “καρέ” της γενικότερης εικόνας που περιλαμβάνει το θολό τοπίο για τον τουρισμό του 2021 και το ακόμα πιο δυσδιάκριτο των ραγδαίων αλλαγών που επέρχονται, και τις οποίες κανείς δεν μπορεί να προβλέψει, τουλάχιστον επί του παρόντος. Ψηφιακός μετασχηματισμός, ψυχολογία ταξιδιωτών, απρόβλεπτοι παράγοντες στην πορεία της πανδημίας, εξέλιξη των εμβολισμών και βιωσιμότητα μεγάλων “παιχτών” του τουρισμού στην παγκόσμια αγορά αποτελούν μερικές μόνο από τις παραμέτρους αυτής της εξίσωσης με ένα μεγάλο “άγνωστο Χ”: πώς θα εξελιχθεί η νέα σεζόν και πότε θα επιτευχθεί η επιστροφή στην ομαλότητα, όποια μορφή και αν έχει αυτή.

Κατακλυσμιαίες εξελίξεις

Η εξέλιξη της πανδημίας θα κρίνει τα πάντα και βεβαίως το χρονικό ορίζοντα επιστροφής στην τουριστική κανονικότητα, σύμφωνα με τον πρόεδρο του Συλλόγου Τουριστικών και Ταξιδιωτικών Πρακτόρων Κρήτης κ. Μιχάλη Βλατάκη, ο οποίος επισημαίνει ότι η εμπειρία του 2020 δείχνει πως όντως γυρίσαμε 30 χρόνια πίσω λόγω των κατακλυσμιαίων εξελίξεων στο επίπεδο της πανδημίας. Για τον πρόεδρο της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Διευθυντών Ξενοδοχείων κ. Γιώργο Πελεκανάκη το απαισιόδοξο σενάριο της ανάκαμψης στα επίπεδα του 2019 το 2024, που καταγράφει η έκθεση του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού, δεν αποτελεί έκπληξη καθώς ο ίδιος ήδη από το καλοκαίρι είχε κάνει αυτή την εκτίμηση για την επιστροφή στην “ομαλότητα”, καταγράφοντας επίσης την αγωνία του για την επόμενη μέρα.

«Δεν κινείται τίποτα»

Και οι δύο γνωστοί τουριστικοί παράγοντες επισημαίνουν ότι κάθε εκτίμηση είναι παρακινδυνευμένη, καθώς αυτή την περίοδο, που παραδοσιακά καταγράφονται οι τάσεις της σεζόν, «δεν κινείται» - χωρίς υπερβολή - «τίποτα». Την ίδια στιγμή που οι όποιες διαδικτυακές τουριστικές εκθέσεις, σύμφωνα με τον κ. Βλατάκη, αποδείχτηκαν παταγώδη αποτυχία.

Μάλιστα, ο κ. Πελεκανάκης χαρακτηρίζει το 2021 ακόμα πιο δύσκολη χρονιά σε σχέση με την προηγούμενη, ξεκινώντας τις διαπιστώσεις του από το ότι μέχρι το ξέσπασμα της πανδημίας εκτός Ασίας, τον περσινό Μάρτιο, είχε ήδη εκδηλωθεί με τη μορφή κρατήσεων ένα πρώτο ενδιαφέρον των ταξιδιωτών. «Τώρα δεν πουλιέται τίποτα». Το μόνο που υπάρχει σε επίπεδο κρατήσεων είναι αυτές που έχουν μεταφερθεί από το 2020, όπως διευκρινίζει ο κ. Μιχάλης Βλατάκης, προσθέτοντας ότι η ψυχολογία αποτελεί έναν από τους κρισιμότερους παράγοντες σε αυτή την ιστορία. Δεν υπάρχει ψυχολογία του ταξιδιώτη στον ταξιδιώτη, το ταξίδι είναι το τελευταίο που τους ενδιαφέρει αυτή τη στιγμή, με δεδομένο και το στοιχείο του φόβου που είναι ακόμα έντονο σε όλους.

Σεζόν... last second

Και οι δύο συμφωνούν ότι με αυτή την αφετηρία εκείνο που θα καθορίσει την έκβαση της φετινής τουριστικής σεζόν θα είναι όχι απλά οι last minute (τελευταίου λεπτού) κρατήσεις, αλλά οι last second (τελευταίου δευτερολέπτου), όπως ανέφερε χαρακτηριστικά ο πρόεδρος του Συλλόγου Τουριστικών και Ταξιδιωτικών Πρακτόρων Κρήτης. Σύμφωνα με τον ίδιο, κανείς δεν μπορεί να προβλέψει πώς θα αντιδράσει ο καταναλωτής, γεγονός που μας προϊδεάζει ότι πρέπει να έχουμε “γερό στομάχι”, μιας που δεν αναμένεται τίποτα σε επίπεδο κρατήσεων τουλάχιστον ως τον Φεβρουάριο, ενδεχομένως και ως τον Μάρτιο.

«Θα πετάς την Παρασκευή και θα κάνεις κράτηση την Τετάρτη», συμφωνεί από την πλευρά του ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Διευθυντών Ξενοδοχείων, συμπληρώνοντας τις εκτιμήσεις του με το ότι ο κόσμος φοβάται και περιμένει να δει πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα. Γιατί δεν είναι μόνο η πανδημία. Έχει ακούσει πολλά για τους μεγάλους tour operators. Ελπίζει στο εμβόλιο, αλλά διαπιστώνει ότι απαιτείται χρόνος μέχρι να μπει το τρένο στις ράγες, από την παραγωγή ως τη διανομή και τον εμβολιασμό ενός σημαντικού ποσοστού του πληθυσμού. Και όλα αυτά βεβαίως υπό το πρίσμα της πορείας της πανδημίας σε τοπικό και διεθνές επίπεδο.

Όλα “είναι στον αέρα” και για το 2021

«Δεν είναι εύκολη υπόθεση. Θα απαιτήσει πολύ χρόνο», δηλώνει ο κ. Πελεκανάκης, προσθέτοντας στη λίστα των επιβαρυντικών παραγόντων και τα όσα αποκόμισαν οι ταξιδιώτες μέσα στο 2020 με τα voucher και τα “πέρα-δώθε”. Έκλεισε για παράδειγμα η Μεγάλη Βρετανία την Κρήτη στις 10 Σεπτεμβρίου και γέμισαν τα Δωδεκάνησα με Βρετανούς τουρίστες. Έκλεισε η Γερμανία την Τουρκία και οι Γερμανοί στράφηκαν στην Ελλάδα. Πράγματα πρωτόφαντα για μια και μόνη κίνηση.

«Ο κόσμος ήρθε πέρυσι με οδηγό τις συγκυρίες», σύμφωνα με τον Πελεκανάκη, ο οποίος έδωσε έμφαση στο ότι όλα είναι κυριολεκτικά «στον αέρα», γεγονός που κάνει το 2021 ακόμα πιο δύσκολο από το 2020 όσον αφορά στον τουρισμό.

Κρητικός τουρισμός: Μονόδρομος να ξεκινήσει η νέα σεζόν

Η Κρήτη και η Ελλάδα, παρά τις μεγάλες δυσκολίες, απέδειξαν ότι προσπάθησαν και έδειξαν προς τον υπόλοιπο κόσμο μια πολύ καλή εικόνα, γεγονός που επιτρέπει να περάσουν ακτίδες αισιοδοξίας από τις χαραμάδες του επερχόμενου καλοκαιριού. Για τον κ. Μιχάλη Βλατάκη, η σεζόν θα ξεκινήσει καθώς «είναι μονόδρομος να κυλήσει η οικονομία, οποιαδήποτε μορφή και αν έχει ο φετινός τουρισμός. Αν δε συμβεί αυτό, η καταστροφή θα είναι πολύ μεγάλη».

«Διεκδικούμε μια γρηγορότερη επανεκκίνηση και αυτό που χρειαζόμαστε είναι, εκτός από την προσπάθεια, και λίγη τύχη», σημειώνει χαρακτηριστικά.

«Πέρυσι το 50% των ξενοδοχείων έμεινε κλειστό. Δεύτερη χρονιά δεν το αντέχει κανείς. Και αυτό σημαίνει ότι με νύχια και με δόντια θα προσπαθήσουν να ανοίξουν όλοι», σύμφωνα με τον κ. Γιώργο Πελεκανάκη. Όμως, ο ίδιος θέτει μια σημαντική παράμετρο σε αυτή την ιστορία: «Εμείς θα προσπαθήσουμε να αντέξουμε. Τα ξενοδοχεία είναι εδώ και δε φεύγουν από τη θέση τους. Τι γίνεται όμως με τους συνεργάτες μας. Θα αντέξουν; Οι tour operatiors, οι αεροπορικές εταιρείες, θα τα καταφέρουν; Τι θα γίνει με τα χρωστούμενα» και τα μύρια όσα που συνθέτουν το τοπίο στην ομίχλη, το οποίο δεν αναμένεται να αρχίσει να δίνει μια στοιχειωδώς πιο σαφή εικόνα τουλάχιστον μέχρι τον Απρίλη, με ορόσημο το Πάσχα των καθολικών. Ας μην ξεχνάμε τα όσα έγιναν με την Thomas Cook, για να αντιληφθεί κανείς το μέγεθος της ανησυχίας ή έστω του προβληματισμού.

«Μια σπίθα που μπορεί να μας δείξει πως η καταστροφή μπορεί να έρθει ανά πάσα στιγμή», όπως εξηγεί ο κ. Βλατάκης, ο οποίος συμφωνεί στο ότι είναι μεγάλη η πιθανότητα συγκλονιστικών αλλαγών σε όλους τους τομείς. Αλλαγών που αφορούν εν γένει το τουριστικό σκηνικό, όπως τουλάχιστον το γνωρίζαμε. Άλλωστε, αυτό που συνέβη το 2020 ήταν κάτι που κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί ότι θα “δραπέτευε” από τις σελίδες των βιβλίων και τη φαντασία των σεναριογράφων, φτάνοντας στον πραγματικό κόσμο. Όπως ουδείς δε θα τολμούσε να διανοηθεί πέρυσι τέτοια εποχή ότι θα έπεφτε μια τέτοια “πυρηνική βόμβα” πάνω στον παγκόσμιο τουρισμό. Έτσι κανείς δεν μπορεί να κάνει την παραμικρή πραγματιστική εκτίμηση που να αφορά στη φετινή χρονιά, πέρα από το ότι στα σίγουρα έρχονται ραγδαίες αλλαγές και στον τουρισμό, γεγονός που πρέπει να μας βρει όλους έτοιμους ή τουλάχιστον ευέλικτους, μιας που απουσιάζει το στοιχείο της προβλεψιμότητας.

«Να ξεχάσουμε όσα ξέραμε»

«Θα δούμε μεγάλες αλλαγές», σημειώνει ο πρόεδρος του Συλλόγου Τουριστικών και Ταξιδιωτικών Πρακτόρων Κρήτης, που μοιραία θα περάσουν μέσα από το φίλτρο της ψηφιακής εποχής, που γιγαντώθηκε λόγω των lockdown και των νέων πρακτικών που υιοθετήθηκαν.

«Θα πρέπει να ξεχάσουμε το παρελθόν και τον παραδοσιακό τρόπο με τον οποίο λειτουργούσε ο τουρισμός», σύμφωνα με τον κ. Βλατάκη. Όλο το φάσμα της βιομηχανίας, από τις παρουσιάσεις ως τις κρατήσεις, θα γίνει απόλυτα ψηφιακό, με δεδομένη την εμπειρία, που θέλει «ακόμα και ένα σουβλάκι να θες να πάρεις, να έχεις e-shop». Σύμφωνα με τον έμπειρο ταξιδιωτικό πράκτορα, ο υποψήφιος ταξιδιώτης θα κάνει τα πάντα ηλεκτρονικά και φυσικά τις επιλογές του, γεγονός που δημιουργεί νέα δεδομένα σε όλους, καταναλωτές και επιχειρηματίες, με την ψηφιακή εποχή να αποτελεί μονόδρομο.

«Ο καλύτερος θα έχει τις μεγαλύτερες πιθανότητες να τον βρουν και να βρει πελάτες», γεγονός που ήδη έχει γίνει αντιληπτό από αρκετούς. Μάλιστα, σύμφωνα με τον πρόεδρο της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Διευθυντών Ξενοδοχείων, «οι περισσότεροι προσπαθούν να πουλήσουν on line μόνοι τους και παρά το ότι δεν είναι εύκολο, αρκετοί έχουν κάνει μεγάλα βήματα».

Ο κ. Πελεκανάκης αναγνωρίζει ότι η τεχνολογία έχει μπει ακόμα πιο δυναμικά, λόγω και της νέας πραγματικότητας που δημιούργησε η COVID-19, και στο χώρο της φιλοξενίας. Από τα έντυπα που τυπώνονταν για χρήση σε εστιατόρια και χώρους των ξενοδοχείων μέχρι τις κάθε λογής ψηφιακές αγορές και εφαρμογές, ενώ πλέον οι παρουσιάσεις των προϊόντων γίνονται εξ ολοκλήρου διαδικτυακά.

Χαμένος ο συνεδριακός τουρισμός

Αυτό φέρνει στη θέση του μεγάλου χαμένου τον έως πρότινος κυρίαρχο συνεδριακό τουρισμό, με ό,τι αυτό σημαίνει σε επίπεδο αεροπορικών εισιτηρίων, κρατήσεων, ακόμη και εστίασης ή τόνωσης των τοπικών αγορών ειδικά τη νεκρή περίοδο του χειμώνα. Πλέον όλα γίνονται μέσω των γνωστών ψηφιακών πλατφορμών, γεγονός που καθιστά ανώφελες τις μετακινήσεις γι’ αυτόν τον σκοπό.

Το «στοίχημα» του τουρισμού: Αναζητώντας νέες εμπειρίες στα ταξίδια

«Η τεχνολογία “τρέχει” και όλοι τρέχουν πίσω της να κερδίσουν ένα μερίδιο», αναγνωρίζει ο κ. Πελεκανάκης, εκφράζοντας τη βεβαιότητα ότι ο τουρισμός θα μετεξελιχθεί σε κάτι που κανείς επί του παρόντος δε γνωρίζει. Σύμφωνα με τον ίδιο, μια εκτίμηση είναι ότι η επόμενη μέρα θα οδηγήσει τους μελλοντικούς ταξιδιώτες στην αναζήτηση νέων εμπειριών, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.

Παράλληλα με το κλασικό μοτίβο, όπως το γνωρίζουμε, ο πελάτης θα ζητά ολοένα και κάτι διαφορετικό, με αποτέλεσμα εκείνος ο οποίος προσφέρει αυτές τις εμπειρίες να τον κερδίζει. Όλα θα μετεξελιχθούν και θα περιστραφούν γύρω από τις επικρατούσες τάσεις, αλλά και τις νέες που θα δημιουργούνται. Ο κόσμος που θα ταξιδεύει θα θέλει να γνωρίσει το τοπικό στοιχείο, να γευτεί τα οφέλη της υγιεινής διατροφής, για τα οποία έχει τόσα ακούσει και διαβάσει, να έρθει σε επαφή με ντόπιους παραγωγούς ή να απαιτήσει τα προϊόντα τους στην ταξιδιωτική του καθημερινότητα, να επιλέξει την τοπική αγορά, να δει στην πράξη περιβαλλοντικά προγράμματα και πρωτοβουλίες να εφαρμόζονται. Και αυτά θα είναι κριτήρια που καθορίζουν την επιλογή ενός προορισμού, γεγονός που εύλογα φέρνει την Κρήτη σε εξαιρετικά πλεονεκτική θέση, εφόσον είναι σε θέση να τα υποστηρίξει βάζοντας ένα λιθαράκι αισιοδοξίας στο οικοδόμημα της - μετά COVID-19 - εποχής στον τουρισμό του νησιού. Αισιοδοξία την οποία συμμερίζεται και ο κ. Μιχάλης Βλατάκης, ο οποίος εκτιμά ότι «θα βγούμε αναβαπτισμένοι και πιο δυνατοί από αυτή την κατάσταση, όπως πάντα κανείς αναγεννάται μετά από μια καταστροφή». Και αυτό είναι το στοίχημα της επόμενης ημέρας.

Ευκαιρία για τους “μικρούς”

Το ανακάτεμα της τράπουλας μπορεί να μετατραπεί και σε μια ευκαιρία για τους λεγόμενους “μικρούς”.

«Αυτοί πρέπει να ψάξουν να βρουν πράγματα τα οποία δεν μπορούν να κάνουν οι μεγάλοι”, με τη “μαγική λέξη” σε αυτή την περίπτωση να είναι η “εξειδίκευση”. Να βρουν μια προσωπικότητα που δεν έχουν οι “μεγάλοι”», όπως τονίζει χαρακτηριστικά ο πρόεδρος του Συλλόγου Τουριστικών και Ταξιδιωτικών Πρακτόρων Κρήτης. Αυτό άλλωστε είναι το μοτίβο που φαίνεται ότι θα κυριαρχήσει στο πολύ κοντινό μέλλον, με άλλες μορφές τουρισμού που θα “τρέχουν” παράλληλα με τις παραδοσιακές. Ενδεικτικό είναι το παράδειγμα του αθλητικού τουρισμού, που όλα δείχνουν ότι έχει πολλές προοπτικές, αφού φυσικά όλα επιστρέψουν σε μια κανονικότητα. Ένα πραγματικά τεράστιο πεδίο, που περιλαμβάνει τα πάντα, από ορειβασία μέχρι εξειδικευμένες εμπειρίες ψαρέματος ή ακόμα και τένις.

Έμφαση στο περιβάλλον

Αυτό όμως που θα αποτελέσει τον “πρωταγωνιστή” της επόμενης μέρας στον τουρισμό είναι η ανάδειξη της Κρήτης ως ένα ιδιαίτερο προορισμό, που θα αναγνωρίζει τη σημασία της προστασίας του περιβάλλοντος, κάνοντάς την πράξη.

«Ξέρετε ποιος είναι ο καλύτερος προορισμός;», μας ρωτάει ο κ. Μιχάλης Βλατάκης, δίνοντας ο ίδιος την απάντηση: «Εκείνος που οι κάτοικοί του είναι ευτυχισμένοι. Τους αρέσει να μένουν οι ίδιοι στον συγκεκριμένο προορισμό και να έχουν καλό βιοτικό επίπεδο. Όταν αυτό συμβεί, θα είναι και οι επισκέπτες ευτυχισμένοι».

Προς επίρρωσιν, το βαρόμετρο του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού καταγράφει, μεταξύ των τάσεων που κυριάρχησαν στους ταξιδιώτες οι οποίοι έκαναν το μεγάλο βήμα μέσα στο 2020 και έφτιαξαν βαλίτσες, την επιλογή προορισμών με κριτήριο τη φύση, τον αγροτουρισμό και ταξίδια με αυτοκίνητο - η τελευταία κυρίως λόγω των περιορισμών στις αεροπορικές μετακινήσεις. Επίσης, έδωσαν έμφαση σε επιλογές που συνδύαζαν αυθεντικότητα και τοπικό χρώμα, εστιάζοντας σε μικρές τοπικές κοινωνίες, αναζητώντας το ατόφιο και αναλλοίωτο. Στοιχεία που επιβεβαιώνουν τους φορείς του τουρισμού στις εκτιμήσεις τους για το επόμενο μεγάλο βήμα. Μέχρι όμως να φτάσουμε σε αυτό το επίπεδο της μετεξέλιξης, πρέπει να ξεπεραστεί ο σκόπελος της COVID-19 και να απαντηθεί το ερώτημα «πόσοι και πώς θα ταξιδέψουν φέτος». Ένας γρίφος για γερούς λύτες, καθώς η πανδημία δεν έχει κλείσει τον κύκλο της και η υπόθεση με τα εμβόλια δεν προχωρά με τους ρυθμούς που θα ήθελε ο κόσμος.

Προς το παρόν, όλοι είναι σε θέση αναμονής, ενώ όπως σημειώνει ο κ. Πελεκανάκης, τουλάχιστον το αισιόδοξο είναι ότι ο κόσμος έχει απελπιστεί με όλη αυτή την περιπέτεια και τα lockdown, και θέλει εναγωνίως να κάνει διακοπές. Το θέμα βέβαια είναι πότε, πώς και πού...

Η συντριβή του παγκόσμιου τουρισμού

Τα στοιχεία που προκύπτουν από το Βαρόμετρο του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού, το οποίο δόθηκε στη δημοσιότητα τις τελευταίες ημέρες του 2020, είναι πραγματικά σοκαριστικά. Οι περισσότεροι ταξιδιωτικοί προορισμοί συνετρίβησαν υπό το βάρος των περιορισμών που έφερε η πανδημία της COVID-19, με την Ευρώπη να έχει τις μικρότερες απώλειες σε σχέση με τη συνολική εικόνα, που καταγράφει σε παγκόσμια κλίμακα πτώση της τάξης του 72% στις αφίξεις από τον Ιανουάριο έως τον Οκτώβριο του 2020. Ποσοστό που θα ήταν ακόμα μεγαλύτερο αν έστω και δειλά από τον Ιανουάριο ως τον Μάρτιο, οπότε καταγράφηκε το ξέσπασμα του πρώτου κύματος σε ΗΠΑ, Ευρώπη και Αμερική, δεν υπήρχε μια κάποια τουριστική κίνηση.

Σε επίπεδο ηπείρων, η Ευρώπη είχε τη μικρότερη πτώση και αυτό λόγω του μίνι ανοίγματος της καλοκαιρινής σεζόν, όπως και η Αμερικανική ήπειρος, σε ποσοστό που έφτασε το -68%, όταν η Αφρική κατέγραψε -69%, η Μέση Ανατολή -73% και η Ασία/Ειρηνικός -82%. Ειδικότερα για την Ευρώπη, στη βάση των στοιχείων του Βαρόμετρου του Οργανισμού, η πτώση ήταν 72% τον Σεπτέμβριο και 76% τον Οκτώβριο, ακολουθώντας τα μικρότερα ποσοστά τους κατεξοχήν καλοκαιρινούς τουριστικούς μήνες Ιούλιο και Αύγουστο. Σε αυτό συνέτεινε και το γεγονός ότι η Ευρώπη ήταν η γεωγραφική ενότητα στην οποία είχαν αρθεί οι ταξιδιωτικοί περιορισμοί σε ποσοστό 91% ως την 1η Νοεμβρίου 2020, κυρίως μεταξύ των χωρών της ζώνης Σένγκεν.

Η απώλεια εσόδων μέσα στο 2020 από αυτή την περιπέτεια εκτιμάται για ολόκληρο τον κόσμο σε 1,1 τρισεκατομμύριο δολάρια ΗΠΑ, ενώ σε επίπεδο παγκόσμιου ΑΕΠ εκτινάσσεται στο απίστευτο 2 τρισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ, δηλαδή δέκα φορές μεγαλύτερο από τις απώλειες λόγω της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης το 2009. Μιλώντας με αριθμούς, εκτιμάται ότι χάθηκαν κοντά στο 1 δισεκατομμύριο αφίξεις σε παγκόσμια κλίμακα, ενώ έχουν τεθεί υπ’ ατμόν 100 με 120 εκατομμύρια θέσεις εργασίας άμεσα εξαρτώμενες από τον τουρισμό. Με αυτά τα δεδομένα, δεν είναι καθόλου υπερβολικές οι εκτιμήσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού ότι γυρίσαμε 30 χρόνια πίσω, ενώ το 2020 κατατάσσεται ως η χειρότερη χρονιά στην παγκόσμια καταγεγραμμένη ιστορία του τουρισμού.

Αλλαγή συνηθειών

Η πανδημία δεν άλλαξε μόνο την ψυχολογία των υποψήφιων ταξιδιωτών, αλλά και τον τρόπο σκέψης και τις συνήθειές τους. Σύμφωνα με το Βαρόμετρο του διεθνούς Οργανισμού, οι πολίτες επέλεξαν το 2020 να ταξιδέψουν σε προορισμούς κοντά στα σπίτια τους, γεγονός που ευνόησε τον εσωτερικό τουρισμό, διάλεξαν αγροτουρισμό και μετακινήθηκαν με αυτοκίνητα, μια που ως επιλογή ήταν ευκολότερη, αφού οι αεροπορικές κυρίως μετακινήσεις βρέθηκαν στον κλοιό των περιορισμών. Αυτονόητα κυρίαρχα στους προβληματισμούς και τις αγωνίες τους ήταν η υγεία και τα μέτρα ατομικής προστασίας, ενώ εκτινάχθηκαν, όπως διαπιστώθηκε και στην Κρήτη, οι κρατήσεις last minute, δηλαδή της τελευταίας στιγμής.

Μάλλον αυτονόητη η διαπίστωση ότι οι νέοι ήταν εκείνοι που ταξίδεψαν μέσα στο 2020, ενώ οι μεσήλικες και οι ηλικιωμένοι, όντες στις λεγόμενες ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού, επέλεξαν να μην πάρουν το ρίσκο. Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι, σε αντίθεση με τη γενικότερη τάση, τη μικρότερη πτώση στην τουριστική κίνηση μέσα στη χρονιά, πάντα σύμφωνα με τα στοιχεία του Βαρόμετρου και της απολογιστικής έκθεσης της χρονιάς από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τουρισμού, είχαν η Ανδόρα (-38%), οι Αμερικανικές Παρθένοι Νήσοι (-38%) και η Αυστρία (-46%), όταν η πλειονότητα των τουριστικών προορισμών κατέγραφε απώλειες από -50% έως -90% μεταξύ Ιανουαρίου και Οκτωβρίου 2020.

Και τώρα... τι μέλλει γενέσθαι

Η μεγάλη απορία όλων όσοι ασχολούνται με τον τουρισμό σε παγκόσμια κλίμακα και φυσικά σε τοπική είναι τι ξημερώνει η επόμενη μέρα. Έρευνα που πραγματοποίησε ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού μεταξύ ειδικών από διάφορες χώρες δείχνει να επιβεβαιώνει τα τρία σενάρια που έχει εκπονήσει ο θεσμός και δίνουν την επιστροφή στα δεδομένα του 2019, το μεν αισιόδοξο σε δυόμισι χρόνια, στα μέσα του 2023, το πλέον απαισιόδοξο σε τέσσερα, στα τέλη του 2024, και το ενδιάμεσο σε τρία χρόνια, στα τέλη του 2023.

Σύμφωνα με την εν λόγω έρευνα, οι περισσότεροι που ρωτήθηκαν κράτησαν εξαιρετικά μικρό καλάθι για το 2021, σε ποσοστό που δεν ξεπερνάει το 4%, ένα 26% “είδε” ανάκαμψη το 2022, ενώ η πλειονότητα σε ποσοστό κοντά στο 35% τοποθετεί την επιστροφή στην ομαλότητα του 2019, το 2023 ή ακόμα και το 2024 ή αργότερα.