“Γκρεμισανέ το το χωριό,πέτρες η γης γεμάτη, μα του Τυμπακιανού η ψυχή δε σβήστηκε απ’το χαρτη...”
Το μαρτυρικό Τυμπάκι αποτέλεσε σύμβολο αυταπάρνησης κι αντίστασης κατα την περίοδο της γερμανικής κατοχής
Το Τυμπάκι διαδραμάτησε το δικό του σημαντικό ρόλο στους αγώνες των Κρητικών απέναντι στους Γερμανούς,γέμισε πληγές,λεηλατήθηκε,οι κάτοικοι του ξεριζώθηκαν όμως ποτέ δεν έπαψαν να παλευούν ωσπου κατάφεραν να πάρουν ξανά τη ζωή τους πίσω.
Οι καταστροφές που υπέστη η περιοχή μεγάλες,απότοκο του ναζιστικού κυνισμού και της ωμής βίας με την οποία αντιμετώπιζαν,όι Γερμανοί όποιους τολμούσαν να σταθούν εμπόδιο στις επεκτατικές τους βλέψεις.
Είναι χαρακτηριστικό ότι Το Τυμπάκι αναγνωρίστηκε ως Μαρτυρική Πόλη με το Π.Δ. 99/ 2000 μαζί με τα γύρω χωριά Καμάρες, Μαγαρικάρι και τα Βορίζια.
Ακολουθει απόσπασμα απο την ομιλία της συνταξιούχου εκπαιδευτικού κας Ειρήνης Μαράκη για το ολοκαύτωμα του Τυμπακίου,όπως εκφωνήθηκε στις 9-2-2020 στον Ι.Ν του Αγίου Τίτου:
Στενά συνδεδεμένο με τη μάχη της Κρήτης είναι και το Τυμπάκι .Οι Γερμανοί βομβάρδιζαν επί πολύ το χωριό θέλοντας να σκοτώσουν τη λίγη συμμαχική δύναμη .Οι κάτοικοι πρόλαβαν και κατέφυγαν στις γύρω περιοχές .Πολλοί Τυμπακιανοί παρέμειναν για να αμυνθούν.Οι γυναίκες χρησιμοποίησαν τα δρεπάνια του θερισμού,οι άνδρες τον πεπαλαιωμένο οπλισμό.Ο βόμβος από τα Γερμανικά Στούκας (ειδικά αεροπλάνα καθέτου εφορμήσεως ) σκόρπισαν την καταστροφή.Πολλά σπίτια περίπου 1312 γκρεμίστηκαν ενώ απέμειναν 74 που τα χρησιμοποίησαν οι Γερμανοί ως κατοικίες,κτίρια διοίκησης,νοσοκομείο κ.τ.λ.π.αλλά και οι εργολάβοι που εργάζονταν στα έργα της περιοχής.Γκρεμίστηκαν καταστήματα,κόπηκαν 8000 χιλιάδες ελαιόδεντρα.Στις αρχές του Φλεβάρη 1942 οι Γερμανοί αποφασίζουν να κατασκευάσουν στο Τυμπάκι το μεγάλο αεροδρόμιο (το μεγαλύτερο της Κρήτης) ως κέντρο ανεφοδιασμού και ενισχύσεων του Γερμανού στρατηγού, Έρβιν Ρόμελ.Διέταξαν τους κατοίκους να εκκενώσουν το χωριό μέσα σε 15 μέρες και να εγκατασταθούν στα γύρω χωριά.Η συγκεκριμμένη εκκένωση ήταν η τραγικότερη εμπειρία των κατοίκων.Μέσα στο ελάχιστο αυτό χρονικό διάστημα οι 700 οικογένειες ήταν υποχρεωμένες με τα υπάρχοντα μεταφορικά μέσα, γαϊδουράκια, να μεταφέρουν ό,τι μπορούσαν στα γύρω χωριά ,Κλήμα ,Λαγολιό ,Μαγαρικάρι ,Καλοχωραφίτη ,Σκούρβουλα ,Βόρρους,Πόμπια, Σίβα , Καμηλάρι, Πιτσίδια, όπου εγκαταστάθηκαν κάτω από άθλιες συνθήκες σε στάβλους ,αποθήκες, χαλασμένα σπίτια κ.λ.π.
Δεν ανατινάχθηκαν δυο εκκλησίες του Αγίου Τίτου και εκείνη του Αγ. Πνεύματος.ΟΙ Ιερείς μετέφεραν όλες τις εικόνες των εκκλησιών του χωριού στο Μοναστήρι της Καλυβιανής για να μην καταστραφούν.Τη μεγάλη εκκλησία του Αγίου Τίτου τη χρησιμοποίησαν ως αίθουσα θεάτρου και τις υπόλοιπες δύο ως αποθήκες πυρομαχικών. Η μεγάλη εκκλησία βομβαρδίστηκε ,γιατί νόμιζαν ότι εκεί κρύβονταν Άγγλοι ή ήθελαν να χρησιμοποιήσουν τις λαξευμένες πέτρες για την κατασκευή του αεροδρομίου.Δεκαπέντε βόμβες ρίχτηκαν στην αυλή του ναού.Μία βόμβα 400 λιβρών τρύπησε το θόλο και καρφώθηκε στο δάπεδο της εκκλησίας αλλά δεν εξερράγη.Οι Τυμπακιανοί θυμούνται ότι το 1943 οι Γερμανοί έστειλαν αγγαρεία για να γκρεμίσουν τον παλιό Άγιο Τίτο,αλλά την πρώτη μέρα που άρχιζαν οι εργασίες εμφανίστηκε ο εφημέριος παπα-Γιώργης Μαρκαντωνάκης ,άξιος της ιστορίας του τόπου του και απαγόρευσε στους Έλληνες εργάτες να εργαστούν για την κατεδάφιση του Ναού δηλώνοντας στον επικεφαλής του Γερμανό Αξιωματικό: “εμείς οι Χριστιανοί χτίζομε εκκλησίες , τις θρονιάζομε στο όνομα της Αγίας Τριάδος και δεν τις κατεδαφίζομε….” Τότε ο Γερμανός Αξιωματικός αφού οι έλληνες εργάτες υποχώρησαν,διέταξε ένα Γερμανό ν’αρχίσει την κατεδάφιση ,αλλά μόλις έριξε την πρώτη γωνιακή πέτρα γκρεμίστηκε από τη στέγη και σκοτώθηκε.Έτσι σώθηκε η εκκλησία.ΟΙ Γερμανοί εγκαταστάθηκαν στο 1ο Δημοτικό Σχολείο και στη συνέχεια σε ορισμένα επιλεγμένα σπίτια.
-Το πολεμικό αεροδρόμιο που κατασκευάστηκε την περίοδο της Κατοχής στο Τυμπάκι κατέστρεψε τις πλέον εύφορες και παραγωγικές περιοχές με εκτάσεις χιλιάδων στρεμμάτων και αλλοίωσε οριστικά το μοναδικό φυσικό περιβάλλον Νότια και Ανατολικά του Τυμπακίου,μεταπολεμικά δε επεκτάθηκε Βόρεια μέχρι και τα όρια του οικιστικού περιβάλλοντος και περιέζωσε ασφυκτικά το Τυμπάκι,ενώ κατέστησε απροσπέλαστο μέχρι και σήμερα ένα μεγάλο τμήμα του θαλάσιου μετώπου του.-
Το αεροδρόμιο του Τυμπακίου έγινε το μεγαλύτερο κέντρο καταναγκαστικής εργασίας στην Κρήτη.Η ζωή των εργατών ήταν τραγική.Μόνο δουλειά ,ξύλο και απειροελάχιστο συσσίτιο ,τις περισσότερες φορές άχρηστο.Για τους απείθαρχους υπήρχε η απομόνωση, “τα σύρματα” όπου υφίσταντο φρικτούς ξυλοδαρμούς και βασανιστήρια ,χωρίς τροφή ,νερό ,κάτω από τη βροχή ή τον καυτό ήλιο.Εναντίον όλων οργίαζε ο επικεφαλής της Γκεστάμπο περιβόητος Σούμπερτ.Έμενε στο σπίτι του Βαγγέλη Συγγελάκη και ήταν υπεύθυνος για τη σύντομη αποπεράτωση του αεροδρομίου.Μισούσε τους Έλληνες λόγω καταγωγής.Η μητέρα του ήταν Τουρκάλα από τη Μ.Ασία και ο πατέρας του Έλληνας χώρισαν.Από την άλλη πλευρά το αεροδρόμιο έγινε το μεγαλύτερο κέντρο παθητικής αντίστασης των Κρητικών.ΟΙ εργάτες το σαμποτάριζαν.Παράλληλα αναπτύχθηκε μέσα στο αεροδρόμιο ευρύ δίκτυο αντικατασκοπείας τάχα ως εργάτες οι αντιστασιακοί αποτύπωναν τα έργα,τις εγκαταστάσεις ,τις αποθήκες καυσίμων και πυρομαχικών κ.λ.π.τα μετέφεραν στους Άγγλους μέσω ασυρμάτου ,με αποτέλεσμα το αεροδρόμιο να υφίσταται σφοδρούς βομβαρδισμούς.Επίσης νόθευαν με νερότα φυλασσόμενα βαρέλια με βενζίνη έτσι τ΄αεροπλάνα δεν πρόφταιναν στον προορισμό τους και έπεφταν στη θάλασσα.
Στις 14 Απριλίου 1942 κατά τη συγκέντρωση που έγινε στη ΝΙΔΑ του Ψηλορείτη στην οποία ήταν παρόντες οι Καπετάνιοι της Αντίστασης στο Νομό Ηρακλείου και στο Μυλοπόταμο ,δηλαδή ο Πετρακογιώργης ,ο Μπαντουβάς,ο Σατανάς,ο Ξυλούρης,ο Δραμουντάνης κ.ά. Παρουσία Εκπροσώπου του Στρατηγείου της Μ. Ανατολής ΤΟΜ ΤΑΜΠΑΜΠΙΝ και παρουσία εκπροσώπων της (FORCE 133) αποφασίστηκε η εκτέλεση ορισμένων γερμανόφιλων,στην περιφέρεια του Ηρακλείου,ώστε ελλείψει πληροφοριών απ΄αυτούς προς τους γερμανούς αφέντες τους να επιτύχει η διενέργεια πράξεων σαμποτάζ δολιοφθοράς και στα τρία αεροδρόμια του Νομού ,στο Ηράκλειο ,στο Καστέλι και στο Τυμπάκι. Ένας από τους αντιστασιακούς ήταν και ο αείμνηστος Λεμονάκης Νικόλαος του Αντωνίου σαν μέλος των Εθνικών Οργανώσεων πληροφοριών και δολιοφθοράς από τον Ιούλιο 1941 μέχρι Οκτώβριο 1944 . Εδώ αξίζει ν΄αναφέρομε τη γενναία πράξη του ήρωα, Θεόφιλου Θεμιστοκλέους Χριστάκη στην περιφέρεια του Αεροδρομίου Τυμπακίου, ως Οργανωτού σαμποτάζ,ενήργει κατά περιόδους καταστροφάς μηχανημάτων αυτοκινήτων.Σε μια τέτοιας μεγάλης εκτάσεως ενέργεια σαμποτάζ κατά την οποία ο Θεόφιλος και ο Εμμανουήλ Χρήστου Χριστάκης κατέστρεψαν τρία αυτοκίνητα ,τρύπησαν 8 βαρέλια και χύθηκε η βενζίνη,έκλεψαν 12 σκηνές από τη Β.Δ.πλευρά του αεροδρομίου και ένα κιβώτιο με εκρηκτική ύλη τα οποία παρέδωσαν στους αντάρτες του Καπετάν Πετρακογιώργη.Στις αρχές Οκτωβρίου του 1943 προδόθηκαν στις Γερμανικές αρχές, συνελήφθησαν από τον περιβόητο Γκεσταμπίτη διερμηνέα Μοιρών Νικόλαο Μαγιάση ,μετήχθησαν και εφυλακίσθησαν στα Χανιά μαζί με τους : Μιχαήλ Μαρακομιχελάκη, Μιχαήλ Καρκανάκη,Θεοδόση Καραγεωργάκη και Νικόλαο Χριστοδουλάκη.Την 22 Νοεμβρίου 1943 κταδικάστηκε ο Θεόφιλος από το Στρατοδικείο Χανίων και εξετελέσθη την 6 Δεκεμβρίου του 1943 στην Αγυιά. Ήταν απαράμιλλος ο ηρωισμός του Θεόφιλου Χριστάκη όπως αναφέρει στο βιβλίο του ο αείμνηστος Θεοδόσης Καραγεωργάκης ,γιατί στο Στρατοδικείο πήρε πάνω του την ευθύνη και είπε στους Στρατοδίκες : “Λυπάμαι που φέρατε εδώ αυτούς τους ανθρώπους που είναι τελείως αθώοι. Ένοχος είμαι μόμο εγώ”. Το Γερμανικό Στρατοδικείο του επέβαλλε την ποινή του θανάτου.Στο Θεοδόση Καραγεωργάκη την ποινή φυλακίσεως 3 ετών ως συνεργάτη του Θεόφιλου Χριστάκη βοηθούμενος στο σαμποτάζ δολιοφθοράς των δύο οχημάτων και εξορία στη Γερμανία. Ο Εμμανουήλ Χριστάκης σε φυλάκιση ενός έτους οι λοιποί αθωωθήκανε”.Ο κόσμος θαύμαζε την ψυχραιμία του .Όλοι τον κοιτούσαν με συμπάθεια όλους τους οδήγησαν σ΄ ένα αυτοκίνητο εκεί έδεσαν τα χέρια του μελλοθάνατου.Όσοι γνώριζαν το Θεόφιλο Χριστάκη λένε για την ψυχραιμία του , την παληκαριά του και το θάρρος του.Ήταν αφάνταστα ψύχραιμος . Τι ήταν φόβος δεν ήξερε. Στα δεκαοχτώ του χρόνια οι αποφάσεις που έπαιρνε ήτανδύσκολες ,ακατόρθωτες. Ο Θεοδόσης Καραγεωργάκης καταγόμενος από το Τυμπάκι έζησε τη φρίκη του πολέμου του 1940-1941,το βομβαρδισμό του χωριού του και την ισοπέδωση του τσαγκαράδικου που εργαζόταν.Η πρώτη του αντιστασιακή ενέργεια συνέβη αυθόρμητα ,όταν αρνήθηκε να πιεί στην υγεία του Χίτλερ ,τότε που οι Γερμανοί κερνούσαν τον κόσμο, με την ευκαιρία των γενεθλίων του Φύρερ.Ξυλοκοπήθηκε άγρια και για να ξεχαστεί η συμπεριφορά του και το πρόσωπό του,από τα όργανα του Φρουραρχείου και της ΓΚΕΣΤΑΜΠΟ,μετακόμισε στον Καλοχωραφίτη όπου φιλοξενήθηκε από τουςσυγγενείςτου.Στοκολαστήριο τουΜάουτχάουζεν στη Γερμανοκρατούμενη Αυστρία όπου εξορίστηκε από το Στρατοδικείο Χανίων τον Οκτώβρη του 1943 έζησε στιγμές εφιαλτικές όπως διηγείται ο ίδιος στα Απομνημονεύματά του. Όλοι οι γιατροί του Στρατοπέδου ήταν εγκληματίες αισχίστου είδους ,τέρατα χωρίς ψυχή συνδύαζαν τη δολοφονία με τον ακρωτηριασμό.Η ομαδική εξόντωση με τα αέρια ή ο αργός θάνατος ήταν η τακτική που περίμενε τους εξόριστους ομήρους στη Γερμανία.Εκείνος κατάφερε να επιζήσει και να επιστρέψει στην πατρίδα του ,το Τυμπάκι.
Για τις ανάγκες του αεροδρομίου και τους ανεφοδιασμούς του Ρόμελ σε πυρομαχικά οι Γερμανοί είχαν κατατρυπήσει όλες τις βουνοκορφές του Τυμπακίου μετατρέποντας σε υπόγειες αποθήκες τις γνωστές “μπούγκες”.Για τον ίδιο λόγο δημιούργησαν υπόγειο σύστημα ανατινάξεων από τεράστιες βαθιές λακκούβες κατά μήκος της παραλίας του Τυμπακίου ,οποίες γέμισαν με νερό προκειμένου να αποτρέψουν την αποβίβαση των τανκς, τις περίφημες “μπόμπες”,οι οποίες υπάρχουν σε αρκετά σημεία μέχρι και σήμερα.Παράλληλα ναρκοθέτησαν όλη τη μεγάλη παραλία από τον Κομό μέχρι τον Κόκκινο Πύργο, προκειμένου να αποτρέψουν συμμαχικές αποβάσεις στην περιοχή.
Ο Θεός και ο Άγιος Τίτος λυπήθηκε το Τυμπάκι και την Ελλάδα γενικότερα.Ο Χίτλερ άλλαξε σχέδιο. Αποδυνάμωσε το αφρικανικό μέτωπο και ενίσχυσετο ρωσικό.Ο χειμώνας υπήρξε ο καλύτερος σύμμαχος.Αποκλείστηκαν τα χιτλερικά στρατεύματα και άρχισε άτακτη υποχώρηση.Οι Γερμανοί έβλεπαν ότι έχαναν τον πόλεμο,οι Ρώσοι, Άγγλοι,Αμερικανοί εισέβαλαν στη Γερμανία και ο Χίτλερ αυτοκτόνησε για να μην πέσει στα χέρια των νικητών.-Οι Γερμανοί έφυγαν από τα Χανιά το 1945 και επέτρεψαν στους Τυμπακιανούς τον Απρίλιο του 1944 να επιστρέψουν στο κατεστραμμένο χωριό και σε συνθήκες απόλυτης ένδειας και εξαθλίωσης προσπάθησαν χωρίς καμμιά βοήθεια να ξανακτίσουν τα σπίτια και την κοινωνία τους.Οι κυριότεροι σύμμαχοι στην προσπάθειά τους αυτή ήταν η δύναμη της ψυχής που διέθεταν ,αλλά και τα αισθήματα φιλοτιμίας,αλληλεγγύης και κυρίως εργατικότητας. Το Τυμπάκι ξανακτίστηκε αλλά τα βάσανα των κατοίκων δεν είχαν τέλος. Μετά την επιστροφή τους και για δέκα χρόνια περίπου είχαν δεκάδες νεκρούς και τραυματίες από τα ενεργά ναρκοπέδια που άφησαν πίσω τους οι κατακτητές-.
Σήμερα 79 χρόνια μετά ο σύγχρονος άνθρωπος καταδικάζει τις ναζιστικές κτηνωδίες και αντιπροτείνει τα ανθρώπινα δικαιώματα, την Ειρήνη, τη Δημοκρατία .Οι ιδέες της πολυπολιτισμικής κοινωνίας ,της ανοχής ,της διαφορετικότητας,της ανεξιθρησκείας,της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης έχουν μεγάλη απήχηση.Όμως και σήμερα αναβιώνουν ναζιστικές συμπεριφορές.Οι κτηνωδίες του Ναζισμού πρέπει να γίνουν γνωστές στα σχολεία .Οι γενναίοι μας πρόγονοι να γίνουν τα πρότυπα που αναζητούμε.Σε κάθε περίπτωση να θυμίζομε στα παιδιά μας πως έχουν χρέος να τιμούν όσους συνέβαλλαν με κίνδυνο της ζωής τους να κρατήσουν την πατρίδα ελεύθερη για να απολαμβάνομε σήμερα τα ιδανικά της Ειρήνης ,της Δημοκρατίας,τα ατομικά δικαιώματα,γιατί του “Κρητικού ο τράχηλος ζυγό δεν υποφέρει ξέρει να ζήσει με τιμή και να πεθάνει ξέρει “.Εκπλήρωσαν αυτό που δίδασκε ο Καζαντζάκης:Ο Κρητικός έχει μεγάλη ευθύνη .Να σκέφτεται πάντα πως με τις πράξεις του και τις παραλείψεις του δεν πρέπει να ντροπιάζει την Κρήτη”.
Το Γερμανικό κράτος πρέπει να προχωρήσει στην απόδοση πολεμικών αποζημιώσεων-πολεμικών οφειλών-και εμείς στη διδασκαλία της Τοπικής Ιστορίας στα σχολεία μας για να μην υπάρξουν ανάλογα περιστατικά στο μέλλον και σαν υπόσχεση σε όσους θυσιάστηκαν τα τραγικά εκείνα χρόνια.
Ας διαβάσομε τα ονόματα των εκτελεσθέντων από τους Γερμανούς και των θυμάτων στα ναρκοπέδια της περιφέρειας του Τυμπακίου:
Την περίοδο του πολέμου 1940-1941 έχασαν τη ζωή τους οι κάτοικοι Τυμπακίου:
1. Μαυράκης Δημήτριος του Εμμανουήλ
2. Στυλιανάκης Γεώργιος του Εμμανουήλ
3. Φασομυτάκης Γαβριήλ του Νικολάου
Την περίοδο της Γερμανικής Κατοχής 1941-1944 εκτελέστηκαν από ταΓερμανικά στρατεύματα κατοχής οι
1. Σπύρος Χαρίδ. Καπετανάκης (ένας από τους 62 μάρτυρες Ηρακλείου)
2. Ιωάννης Μιχαήλ Κωνσταντουλάκης (εκτελέστηκε στο στρατόπεδο Παύλου Μελά στη Θεσσαλονίκη)
3. Μιχαήλ Κωνσταντίνου Μαράκης (βούλιαξαν το καράβι που τον μετέφερε
μαζί με άλλους κρητικούς στην Κρήτη).
4. Διογένης Δημητρουλάκης του Εμμανουήλ ( εκτελέστηκε έξω από το Ηράκλειο αφήνοντας χήρα τη γυναίκα του και τρία ανήλικα ορφανά).
5. Θεόφιλος Χριστάκης του Θεμιστοκλή (εκτελέστηκε στην Αγιά Χανίων).
6. Γεώργιος Μιχαήλ Κυδωνάκης (Σκοτώθηκε κοντά στο Δημοτικό Σχολείο από θραύσμα βόμβας κατά το βομβαρδισμό Αγγλικών αεροπλάνων)
7. Αντώνιος Εμμ. Χριστάκης ( Σκοτώθηκε από θραύσμα ξύλο με δυναμίτη που πέταξαν Γερμανοί στρατιώτες).
Και ήρθε η αποχώρηση των Γερμανικών στρατευμάτων από το Τυμπάκι τον Αύγουστο του 1944. Όμως το Τυμπάκι συνέχιζε να πληρώνει βαρύ φόρο αίματος . Κάτοικοί του , καθώς και κάτοικοι άλλων περιοχών της Κρήτης χάνονταν μέχρι το 1955 από νάρκες και άλλο πολεμικό υλικό που είχε εγκαταλειφθεί από τα στρατεύματα κατοχής στην περιοχή γύρω από το Τυμπάκι.
ΤΥΜΠΑΚΙΑΝΟΙ ΑΚΡΩΤΗΡΙΑΣΘΕΝΤΕΣ ΑΠΟ ΕΓΚΑΤΑΛΕΛΕΙΜΜΕΝΟ ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΥΛΙΚΟ:
1. Μαρκαντωνάκης Μιχαήλ του Γεωργίου
2. Μπαθιανάκης Ηλίας του Ιωάννη
3. Αλεβυζάκης Μύρων του Κωνσταντίνου
4. Χριστοδουλάκης Ιωάννης του Τίτου
5. Καπετανάκης Ιωάννης του Εμμανουήλ
Εκτός αυτών έχασαν τη ζωή τους στα ναρκοπέδια του Τυμπακίου και αρκετοί από άλλες περιοχές της Κρήτης.
Αναφέρομε λίγα ονόματα που μας είναι γνωστά:
1. Κάτσικας Ηρακλής του Χρήστου από το Ηράκλειο
2. Τσινιαράκης Παύλος από τα Χανιά
3. Τζανάκης Σταύρος, ξάδελφος Ευάγγελου Τζανάκη από Πόμπια
Και μετά την εκκαθάριση των ναρκοπεδίων από τον Ελληνικό στρατό είχαν παραμείνει νάρκες , τις περισσότερες από τις οποίες βρήκαν και εξουδετέρωσαν αμερικανοί του έκτου στόλου τις αρχές της δεκαετίας του 1960.
ΤΥΜΠΑΚΙΑΝΟΙ ΘΥΜΑΤΑ ΝΑΡΚΟΠΕΔΙΩΝ ΚΑΙ ΕΓΚΑΤΑΛΕΛΕΙΜΜΕΝΩΝ
ΠΥΡΟΜΑΧΙΚΩΝ
Ανδρουλακάκη Ελευθερία του Αλεξάνδρου ,15 ετών έκρηξη νάρκης της έκοψε το πόδι και αργότερα πέθανε.
Ανδρουλακάκης Κωνσταντίνος του Γεωργίου ,ετών 25.Σκοτώθηκε από έκρηξη ναρκοπαγίδας.
Γεωργιλάκης Αστρινός του Μιχαήλ ,39 ετών . Σκοτώθηκε από έκρηξη νάρκης .
Γεωργιλάκης Κωνσταντίνος του Εμμανουήλ, ετών 43.Σκοτώθηκε από έκρηξη παγιδευμένης νάρκης.
Γεωργιλάκης Μιχαήλ του Ευθυμίου ,65 ετών,πατέρας του Γεωργιλάκη Αστρινού. Σκοτώθηκε από έκρηξη νάρκης μαζί με το γιο του.
Γεωργιλάκη Θεοδοσία του Εμμανουήλ ,6 ετών.Κάηκε χρησιμοποιώντας εκρηκτικό υλικό οβίδας για να ανάψει το τζάκι.
Κουρτάκης Γεώργιος του Πολύδωρου ,ετών 23. Σκοτώθηκε από έκρηξη νάρκης .
Κουρτάκης Ιωάννης του Μιχαήλ ,ετών 19.Σκοτώθηκε από έκρηξη νάρκης (όργωνε το χωράφι του) .
Κουρτάκης Μιχαήλ του Ευθυμίου ετών 45, πατέρας του Κουρτάκη Ιωάννη.Σκοτώθηκε από ναρκοπαγίδα (στην προσπάθειά του να εισέλθει σε υπόγεια στοά για να πάρει ξύλινες τράβες).
Κυδωνάκης Κωνσταντίνος του Γεωργίου (αγαδάκι),ετών33. Σκοτώθηκε από έκρηξη νάρκης .
Λαμπράκη Μαρία του Χαρίλαου, 19 ετών.Σκοτώθηκε από έκρηξη νάρκης (πήγε στο αμπέλι να μαζέψει σταφύλια).
Μαυράκης Εμμανουήλ του Δημητρίου,ετών 17.Κάηκε από ανάφλεξη εκρηκτικού υλικού οβίδας.
Μπαθιανάκης Νικόλαος του Ιωάννη ετών 24.Σκοτώθηκε από έκρηξη νάρκης .
Παπουτσάκης Νικόλαος του Μιχαήλ,ετών 19.Σκοτώθηκε από έκρηξη νάρκης.( Μπήκε το μοσχάρι στο ναρκοπέδιο ,πήγε να το διώξει και πάτησε τη νάρκη).
Παπουτσάκης Μιχαήλ του Ιωάννη,ετών 38.Σκοτώθηκε από έκρηξη νάρκης .
Σταυριανάκης Φραγκίσκος του Κωνσταντίνου ,ετών 68. Σκοτώθηκε από έκρηξη νάρκης το 1945 βόρεια του Κόκκινου Πύργου.( πήγαινε στην Αγ. Γαλήνη να πουλήσει αγροτικά προϊόντα).
Στυλιανάκη Μαρία του Αναστασίου ,ετών 19.Σκοτώθηκε από έκρηξη νάρκης (πήγε στο αμπέλι να μαζέψει σταφύλια).
Στυλιανάκης Μιχαήλ του Γεωργίου,ετών 25.Σκοτώθηκε από έκρηξη νάρκης.
Ταβερναράκης Φίλιππος του Νικολάου,ετών 48.Σκοτώθηκε μαζί με τον πεθερό του Σταυριανάκη Φραγκίσκο από έκρηξη νάρκης αφήνοντας έξι παιδιά ορφανά και έγκυο τη γυναίκα του έξι μηνών στο τελευταίο τους παιδί το Φίλιππο.
Ταγαράκης Νικόλαος του Ιωάννου ,ετών 17. Κάηκε από ανάφλεξη εκρηκτικού υλικού οβίδας.
Τζανάκης Ευάγγελος του Αριστείδη ,ετών 29.Σκοτώθηκε από έκρηξη νάρκης αφήνοντας το παιδί του ορφανό τριών ημερών.
Φασομυτάκης Δημήτριος του Ιωάννη ,ετών 20.Σκοτώθηκε από έκρηξη νάρκης στη Χωστή Βρύση..
Χατζηδάκης Μιχαήλ του Μανούσου,ετών 39.Σκοτώθηκε από έκρηξη νάρκης ,ενώ όργωνε το χωράφι του στον Κόκκινο Πύργο.
Χονδράκης Ιωάννης του Χαράλαμπου,ετών 22.Σκοτώθηκε από παγιδευμένη χειροβομβίδα (σηκώνοντας μια πέτρα για να την τοποθετήσει πάνω σε δεμάτια λιναριού).
Χριστάκης Γρηγόριος του Ιωάννου, ετών 14.Σκοτώθηκε από έκρηξη νάρκης.
Χριστάκης Αντώνιος του Εμμανουήλ ,ετών 17,θείος του διακεκριμένου ουρολόγου γιατρού, Χριστάκη Μανόλη.
Χριστοδουλάκης Αλέξανδρος του Ιωάννη, ετών 7.Σκοτώθηκε από έκρηξη νάρκης καθώς πήγε να πάρει ένα πουλάκι που είχε σκοτώσει ο πατέρας του.
Τζωρτζακάκης Ιωάννης του Εμμανουήλ,ετών 18.Σκοτώθηκε από έκρηξη νάρκης.
Λενακάκης Βασίλειος του Βασιλείου ,ετών 17.Σκοτώθηκε από έκρηξη νάρκης.
Ας είναι αιωνία η μνήμη τους.
Βιβλιογραφία : 1. Ιστορία του Ελληνικού Έθνους Εκδοτική Αθηνών.
2. Μαρτυρικά χωριά της Κρήτης.
3. 70 χρόνια από το Σαμποτάζ στο αεροδρόμιο Τυμπακίου του
Γεωργίου Καρτσωνάκη ,Δικηγόρου Ηρακλείου Κρήτης.
_59_33_76_c1.jpg)
