Τοπικά νέα

Γιατί “έτρεμε” η γη στα Βορίζια

Ρεπορτάζ : Φιλία Σαριδάκη 30 March, 2017 ΤΟΠΙΚΑ ΝΕΑΑΡΘΡΑ

Ο υπόκωφος θόρυβος που αναστάτωσε πολλά χωριά του Ηρακλείου τις προηγούμενες μέρες, ξύπνησε για κάποιους μνήμες από το μυστήριο φαινόμενο που είχε απασχολήσει το 2015 ολόκληρη την Κρήτη όταν οι κάτοικοι των Βοριζίων αισθάνονταν ότι η γη δονείται , έβλεπαν τεράστιες ποσότητες λάσπης και υποστήριζαν ότι έβλεπαν βραστό νερό να αναβλύζει από τη γη. Το θέμα είχε προκαλέσει τρόμο, και ακόμα και σήμερα πολλοί αγνοούν τα αίτια του φαινομένου.

Το neakriti.gr φέρνει στο προσκήνιο τα αποτελέσματα της μελέτης του Ινστιτούτου Γεωολογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών, ομάδα του οποίου είχε κληθεί να μελετήσει το γεωλογικό φαινόμενο και να δώσει απαντήσεις στα πολλά ερωτήματα των κατοίκων.

Στα Βορίζια επρόκειτο για ένα βίαιο και ορμητικό «ξέσπασμα» του νερού, ένα γεωλογικό φαινόμενο που δεν συναντάται συχνά αλλά και δεν είναι σπάνιο στην Κρήτη. Ουσιαστικά οφειλόταν στο γεγονός ότι ένα τμήμα των πετρωμάτων είχε τροφοδοτηθεί γρήγορα με νερό και ακολούθησε βίαιη εκφόρτιση .Ο μεγάλος όγκος νερού παρέσυρε τα πάντα στο πέρασμα και οδήγησε τότε σε 3.000- 5000 κυβικά μέτρα λάσπης σύμφωνα με τους κατοίκους, στη δυνατή βοή και την έντονη οσμή .

Το 2015 μιλούσαν για λασπορροή και 3.000- 5000 κυβικά μέτρα λάσπης

Το «θειούχο νερό» ήταν…. βιτουμένια

Το νερό που μύριζε…θειάφι και προκάλεσε πανικό στους κατοίκους έχει επίσης την επιστημονική του εξήγηση. Πρόκειται για τα βιτουμένια, χημικές ενώσεις που περιέχονται στα πετρώματα και οι οποίες απελευθερώνονται κατά τη θραύση τους. Όσο για τους ατμούς ερμηνεύονται ως το αποτέλεσμα της διαφοράς θερμοκρασίας των υλικών της λασποροής (12 έως 15 οC) και της θερμοκρασίας του περιβάλλοντος (-2 έως 2 οC).

Το νερό ασκούσε πιέσεις στα πετρώματα

Όπως εξηγεί ο γεωλόγος του ΙΓΜΕ Γιάννης Κοϊνάκης που μίλησε στο neakriti.gr για τα Βορίζια "Σε ένα τμήμα ανθρακικών πετρωμάτων (ασβεστόλιθοι και δολομίτες) έχουν δημιουργηθεί έγκοιλα από τη διάβρωση που προκαλεί το νερό κατά την κίνησή του. Τα έγκοιλα αυτά πολλές φορές γεμίζουν με αργιλικά υλικά (αργιλοχώματα).Το τμήμα αυτό των πετρωμάτων τροφοδοτήθηκε γρήγορα με μεγάλες ποσότητες νερού από τις έντονες βροχές και τα χιόνια. Για διάφορους λόγους το νερό αυτό δεν μπόρεσε να κινηθεί ομαλά σε κατώτερα ή πλευρικά τμήματα του πετρώματος, δεν βρήκε δηλαδή ελεύθερα κενά για να κινηθεί.. Όσο το νερό αυξανόταν, αυξάνονταν και οι πιέσεις που ασκούσε προς το πέτρωμα μέχρι που κάποια στιγμή αυτό έσπασε στα πιο αδύνατα σημεία του. Από τα σημεία αυτά, στην αρχή με βίαιο τρόπο και στη συνέχεια ομαλά, το νερό με τα αργιλοχώματα παρασύροντας ότι ήταν στην πορεία τους κατέληξαν στην πλατεία του χωριού".

Βίαιη εκφόρτιση από δύο «αδύνατες» θέσεις

Τα φαινόμενο της λασποροής ξεκίνησε από δυο θέσεις του απότομου πρανούς των ασβεστολίθων και δολομιτών, στο υψόμετρο των 700 μέτρων περίπου.

Συγκεκριμένα στο κείμενο των συμπερασμάτων της μελέτης του ΙΓΜΕ περιγράφεται ότι : Πρόκειται για φαινόμενο υδραυλικής υπερφόρτισης ενός τμήματος ανεπτυγμένου κάρστ, λόγω της γρήγορης τροφοδοσίας του από τις έντονες βροχοπτώσεις και χιονοπτώσεις. Η υδραυλική αυτή υπερφόρτιση είχε σαν αποτέλεσμα τη βίαιη εκφόρτιση από δύο «αδύνατες» θέσεις του γεωλογικού σχηματισμού και μάλιστα σε δυο διακριτές φάσεις, της εκρηκτικής εκτόνωσης και της σταδιακής αποφόρτισης του καρστικού τμήματος.

Τα υλικά της λασποροής που δημιουργήθηκε ήταν το νερό και τα αργιλικά κυρίως υλικά πλήρωσης των καρστικών εγκοίλων, τα υλικά θραύσης στις δυο «αδύνατες» θέσεις της βίαιης εκφόρτισης και τέλος τα υλικά αποσάθρωσης του πρανούς που παρασύρθηκαν

Η εμφάνιση ατμών ερμηνεύεται ως το αποτέλεσμα της διαφοράς θερμοκρασίας των υλικών της λασποροής (12 έως 15 οC) και της θερμοκρασίας του περιβάλλοντος (-2 έως 2 οC). Η μυρωδιά μπαρουτιού οφείλονταν στην ύπαρξη βιτουμενίων που περιέχονται στους ασβεστόλιθους και δολομίτες.

Δεν μπορούν να αποκλείσουν ότι θα επαναληφθεί

Πάντως παρά το γεγονός ότι πολλοί φοβήθηκαν εκείνη την περίοδο ότι γη των Βοριζίων «έκρυβε» μεγάλους κινδύνους και ότι θα έπρεπε οι αρμόδιες υπηρεσίες να κινητοποιηθούν , το μόνο ανησυχητικό στην περίπτωση αυτή ότι δεν μπορεί να αποκλειστεί ότι το φαινόμενο θα επαναληφθεί.

Ωστόσο οι γεωλόγοι όπως προκύπτει από τη μελέτη, σημειώνουν ότι δεν υπάρχει ανάγκη λήψης μέτρων.

Όπως καταλήγει η μελέτη του ΙΓΜΕ: "Το παραπάνω γεωλογικό φαινόμενο ήταν ένα μεμονωμένο φαινόμενο, το οποίο εκδηλώθηκε επειδή συμπτωματικά συνέτρεξαν πολλές μη μετρήσιμες παράμετροι. Όπως σημειώνεται «δεν είναι δυνατός ο προσδιορισμός των πιθανοτήτων επανάληψης ενός τέτοιου φαινομένου ούτε βέβαια του μεγέθους και των επιπτώσεών του.(…) Εκτιμάται, πάντως, ότι είναι μάλλον απίθανη η εκδήλωση ενός όμοιου φαινομένου αυτού του μεγέθους στο ίδιο καρστικό τμήμα. Άλλωστε και μόνο η αναπλήρωση του υλικού των καρστικών εγκοίλων, που εκφορτίστηκε κατά τη δράση του φαινομένου, είναι μια μακροχρόνια διαδικασία (δεκαετιών)".

Σύμφωνα με το δήμαρχο Φαιστού κ.Αρμουτάκη «Πρόκειται για γεωλογικό φαινομενο για το οποίο δόθηκε η ερμηνεία από το ΙΓΜΕ, το καθ'ύλην αρμόδιο όργανο. Δεν χρειάζεται λήψη μέτρων και το παρακολουθούμε το ως φαινόμενο".

Κάπως έτσι λύνεται μεν το μυστήριο των δονήσεων και του θορύβου για το οποίο μιλούσαν οι κάτοικοι, όχι όμως και η ανησυχία αφού δεν ξέρουν αν και πότε θα ξαναβιώσουν το γεωολογικό φαινόμενο.

neakriti.gr

Ρεπορτάζ : Φιλία Σαριδάκη