Αρθρογραφία

Ερευνα: Τι άλλαξε στη ζωή μας ο κορονοϊός

07 April, 2021 ΑΡΘΡΑ

Ερευνα: Τι άλλαξε στη ζωή μας ο κορονοϊός

Περίπου 500 γραπτά μηνύματα την εβδομάδα στέλνουν μαθητές, φοιτητές και γενικότερα νέοι άνθρωποι έως 24 ετών, ενώ η πανδημία λειτούργησε επιταχυντικά και για τις πλατφόρμες τηλεοπτικού περιεχομένου εκτοξεύοντας την παρακολούθηση από τις σχετικές εφαρμογές με τους 6 στους 10 να τις χρησιμοποιούν ήδη για διάστημα τουλάχιστον 2,5 ωρών καθημερινά.

Τα ομαδικά μηνύματα με ευχές για την Πρωτοχρονιά και άλλες εορταστικές περιόδους φαίνεται ότι έχουν αντικαταστήσει σχεδόν καθολικά τις προσωπικές συνομιλίες υποδηλώνοντας μια έντονη αλλαγή συμπεριφοράς. Ωστόσο σε συνθήκες έκτακτης ανάγκης, οι πολίτες εξακολουθούν να δηλώνουν πιστοί στη συμβατική τηλεφωνία.

Στα συμπεράσματα αυτά κατέληξε μεταξύ άλλων η πανελλαδική έρευνα καταναλωτών με αντικείμενο το βαθμό διείσδυσης και τις περιστάσεις χρήσης επιφυών υπηρεσιών (Over the Top Services, OTT) στην Ελλάδα, την οποία διενήργησε η Metron Analysis για λογαριασμό της Eθνικής Eπιτροπής Tηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων (ΕΕΤΤ) το διάστημα Δεκεμβρίου 2020 – Φεβρουαρίου 2021, σε δύο φάσεις: τηλεφωνικά σε δείγμα 2.000 ατόμων και με online συνεντεύξεις σε δείγμα 994 ατόμων, με χρήση δομημένου ερωτηματολογίου.

Στόχος της πρώτης φάσης ήταν η διερεύνηση της διείσδυσης της χρήσης επιφυών υπηρεσιών στον γενικό πληθυσμό για παρακολούθηση τηλεοπτικού περιεχομένου, ανταλλαγή γραπτών μηνυμάτων μέσω internet και πραγματοποίηση κλήσεων/βιντεοκλήσεων. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, το 94% όσων διαθέτουν πρόσβαση στο Internet, κάνουν χρήση κάποιας ΟΤΤ υπηρεσίας, με περίπου 6 στους 10 να χρησιμοποιούν εφαρμογές παρακολούθησης τηλεοπτικού περιεχομένου (ποσσοτό 58%), 9 στους 10 εφαρμογές για ανταλλαγή γραπτών μηνυμάτων (89%) και εφαρμογές για πραγματοποίηση κλήσεων/βιντεοκλήσεων (89%).

Αναφορικά με το προφίλ των χρηστών, σχεδόν καθολική είναι η διείσδυση στις νεαρότερες ηλικίες (από 16 έως 34 ετών), βαίνοντας όμως μειούμενη σε χρήστες μεγαλύτερης ηλικίας, ενώ υψηλότερη εμφανίζεται η διείσδυση σε νοικοκυριά ανώτερης κοινωνικοοικονομικής τάξης.

Η συνδυαστική χρήση των τριών υπηρεσιών που μελετήθηκαν (τηλεοπτικό περιεχόμενο/γραπτά μηνύματα/κλήσεις) γίνεται από 1 στους 2 χρήστες internet (55%) και εντείνεται σε μικρές ηλικίες, αστικά κέντρα, χρήστες ανώτερης κ/ο τάξης και πολυμελή νοικοκυριά. Σε αντιδιαστολή, οι μεγαλύτερες ηλικίες 65+ ετών εμφανίζουν το υψηλότερο ποσοστό χρήσης ΟΤΤ υπηρεσιών μόνο για κλήσεις/βιντεοκλήσεις.

Οι digital καθημερινές συνήθειες στο lockdown

Στη δεύτερη φάση, επιχειρήθηκε ο προσδιορισμός των περιστάσεων χρήσης των ως άνω υπηρεσιών, με σκοπό την ανίχνευση προτιμήσεων και την ανάδειξη τάσεων. Αναφορικά με τις εφαρμογές τηλεοπτικού περιεχομένου, η χρήση φαίνεται πως αγγίζει τις 2,5 ώρες καθημερινά, με εντατικότερους χρήστες τους νέους 16 - 34 ετών και τους φοιτητές.

Ως κύριοι λόγοι προτίμησης των εν λόγω εφαρμογών έναντι άλλων τρόπων παρακολούθησης τηλεοπτικού περιεχομένου, αναδεικνύονται:

η δυνατότητα παρακολούθησης κατ’ επιλογήν (on demand),
η ποικιλία και
η πρωτοτυπία των προσφερόμενων προγραμμάτων.

Οι έξυπνες τηλεοράσεις (smart TVs) και οι φορητοί υπολογιστές (laptops) αποτελούν για τους περισσότερους το κύριο μέσο για τη χρήση τέτοιων εφαρμογών, ενώ το 84% του χρόνου παρακολούθησης πραγματοποιείται με χρήση της οικιακής σύνδεσης Ιnternet, με πολύ περιορισμένη την παρακολούθηση εκτός σπιτιού με χρήση δεδομένων. Ως προς την περιοδικότητα χρήσης, οι νεότεροι φαίνεται να χρησιμοποιούν περισσότερο τις εν λόγω εφαρμογές κατά την περίοδο διακοπών, ενώ οι μεγαλύτεροι λιγότερο.

Κύρια προτίμηση αποτελεί το Netflix σε ποσοστό 85% επί των χρηστών τέτοιων ΟΤΤ υπηρεσιών ενώ ακολουθεί το ERTflix (26%) και το app της Cosmote (21%). Οι υπόλοιπες πλατφόρμες που μελετήθηκαν συγκεντρώνουν ποσοστά από 10% και κάτω.

Τα apps των τηλεπικοινωνιακών παρόχων μαζί με το Netflix έχουν και την μεγαλύτερη ένταση καθημερινής χρήσης. Ειδικά για το Cinobo και το ERTflix η έναρξη χρήσης έγινε κυρίως μετά την έλευση του κορoνοϊού, όπως και για 1 στους 4 χρήστες του Netflix, ιδιαίτερα για άτομα μεγαλύτερων ηλικιών.

Μιλάμε με μηνύματα

Η χρήση υπηρεσιών ΟΤΤ για ανταλλαγή γραπτών μηνυμάτων εμφανίζει ισχυρή ένταση σε όλες τις ηλικιακές ομάδες, με μέση χρήση την αποστολή 150 περίπου μηνυμάτων την εβδομάδα. Αξιοσημείωτο εύρημα είναι η σχεδόν τριπλάσια ένταση στις νεαρότερες ηλικίες και τους φοιτητές, για τους οποίους φαίνεται πως αποτελεί βασικό τρόπο επικοινωνίας. Οι λόγοι που ωθούν στη χρήση των εν λόγω εφαρμογών είναι κατά σειρά, η απουσία κόστους, η δυνατότητα αποστολής συνοδευτικού περιεχομένου/υλικού, η ευκολία και η ταχύτητα στη χρήση. Κύριο μέσο αποτελεί το κινητό τηλέφωνο για όλες τις ηλικιακές ομάδες, ενώ στο 70% των περιπτώσεων, τα μηνύματα ανταλλάσσονται με χρήση της οικιακής σύνδεσης Internet. Εντούτοις, η πλειοψηφία δηλώνει διατεθειμένη να χρησιμοποιεί τις εφαρμογές αυτές και εκτός σπιτιού, είτε με αξιοποίηση κοινόχρηστου/δημόσιου wifi (73%) είτε με χρήση δεδομένων από πρόγραμμα κινητής τηλεφωνίας (65%).

Επίσης, οι ως άνω εφαρμογές φαίνεται πως προτιμούνται σε συγκεκριμένες κοινωνικές περιστάσεις, όπως η αποστολή ομαδικών ή ατομικών ευχών (π.χ. στην αλλαγή του χρόνου, σε γενέθλια φίλων κ.λπ.), αλλά και σε αποστολή μηνυμάτων σε φίλους και συγγενείς που ανήκουν κυρίως στην ίδια ηλικιακή ομάδα με τον αποστολέα.

Κύρια προτίμηση είναι τα Messenger του Facebook και Viber για πάνω από 8 στους 10 χρήστες τέτοιων υπηρεσιών, ενώ ακολουθεί το Instagram Direct (37%), το WhatsApp (27%) και το Skype (20%). Oι υπόλοιπες πλατφόρμες που μελετήθηκαν συγκεντρώνουν ποσοστά από 10% και κάτω.

Οι περισσότερες από τις εφαρμογές ΟΤΤ για γραπτά μηνύματα χρησιμοποιούνται κατά κύριο λόγο από νεαρές ηλικίες, άτομα ανώτερης εκπαίδευσης και από φοιτητές, ενώ το Linkedin Messaging και το Skype από χρήστες ανώτερης κοινωνικοοικονομικής τάξης, ενδεχομένως για επαγγελματικούς λόγους.

Η εφαρμογή με την μεγαλύτερη διείσδυση (Messenger στο Facebook) χρησιμοποιείται και με μεγαλύτερη συχνότητα σε καθημερινή βάση από ότι άλλες, ειδικά για πιο νεαρές ηλικίες (με αντίστοιχη ένταση χρήσης και για το Instagram Direct). Σχετικά με την χρονική περίοδο έναρξης χρήσης, το Teams είναι η εφαρμογή που μπήκε στη ζωή των ερωτώμενων πιο έντονα μετά την έλευση του κορονοϊού στη χώρα μας.

Οι βιντεοκλήσεις μπήκαν στη ζωή μας

Τέλος, αναφορικά με τις υπηρεσίες ΟΤΤ για πραγματοποίηση κλήσεων/βιντεοκλήσεων, η ένταση χρήσης φθάνει τις 2 με 3 τέτοιες κλήσεις την ημέρα, με οριακά υψηλότερη χρήση από άνδρες, ελεύθερους επαγγελματίες, αλλά και μεγαλύτερες ηλικίες. Οι λόγοι προτίμησης αυτών των εφαρμογών είναι κατά σειρά, η απουσία κόστους, η δυνατότητα μετατροπής σε βιντεοκλήση, η ευκολία και η ταχύτητα στη χρήση. Κύριο μέσο αποτελεί και εδώ, το κινητό τηλέφωνο για όλες τις ηλικιακές ομάδες, ενώ μόλις στο 22% των περιπτώσεων, γίνεται χρήση της οικιακής σύνδεσης Internet.

Κύρια προτίμηση είναι τα Messenger του Facebook και Viber για τουλάχιστον 7 στους 10 χρήστες τέτοιων υπηρεσιών, ενώ ακολουθεί το Skype (32%), το Zoom (21%) και τα WebEx και WhatsApp (21% για το καθένα). Oι υπόλοιπες πλατφόρμες που μελετήθηκαν συγκεντρώνουν ποσοστά από 10% και κάτω.

Το WebEx εμφανίζει το μεγαλύτερο ποσοστό καθημερινής χρήσης, ίσως λόγω επαγγελματικών/εκπαιδευτικών λόγων, ενώ ενδεχόμενες ανάγκες τηλεργασίας και τηλεκπαίδευσης που προέκυψαν από τον Μάρτιο του 2020 έχουν ωθήσει στην ανάδειξη των εφαρμογών όπως Teams/Zoom/WebEx από εκείνη την περίοδο και μετά

Ως βασική περίσταση χρήσης των εν λόγω εφαρμογών αναδεικνύονται οι κλήσεις στο εξωτερικό ή σε φίλους και συγγενείς που ανήκουν στην ίδια ηλικιακή ομάδα με εκείνον που πραγματοποιεί την κλήση. Σε συνθήκες έκτακτης ανάγκης (π.χ. μεταφορά στο νοσοκομείο, διακοπή ρεύματος), προτιμάται η κλήση μέσω συμβατικής τηλεφωνίας, ενώ περιορισμένη εμφανίζεται και η αξιοποίηση των εφαρμογών αυτών σε περιστάσεις καθημερινής επικοινωνίας με υπηρεσίες ή καταστήματα.