Οικονομία

Έρχονται αλλαγές στο Κτηματολόγιο

ΤΑ ΝΕΑ 05 January, 2020 OIKONOMIAΑΡΘΡΑ

Μέσα στο έτος η έναρξη συλλογής δηλώσεων και στην Κρήτη

Το 2020 αλλάζει το σκηνικό στην τακτοποίηση των αυθαιρέτων, ενώ δυσκολεύουν τα πράγματα για τους ιδιοκτήτες ακινήτων που έχουν εκκρεμότητες με το Κτηματολόγιο. Σε ό,τι αφορά τα αυθαίρετα, η τακτοποίηση των μεγάλων αυθαιρεσιών έχει ημερομηνία λήξης που είναι η 30η Ιουνίου 2020.

Από την 1η Ιουλίου – και μετά – τα αυθαίρετα με τις πολύ μεγάλες αυθαιρεσίες (αυτά που ανήκουν στη λεγόμενη κατηγορία 5) είτε θα κατεδαφίζονται, είτε θα καταστεί πολύ υψηλό το κόστος διατήρησής τους. Στο Κτηματολόγιο, τα νέα δεδομένα αυτής της χρονιάς είναι τα νέα κλιμακωτά πρόστιμα, η έναρξη της συλλογής δηλώσεων σε Θεσπρωτία – Κέρκυρα, Κυκλάδες, Ρέθυμνο, Χανιά, το μισό Ηράκλειο αλλά και η εκκίνηση της ανάρτησης στον Δήμο της Αθήνας (και άλλες περιοχές της χώρας).

Ακολουθούν όλες οι αλλαγές που προωθούνται από το υπουργείο Περιβάλλοντος και που θα πρέπει να έχουν υπόψη οι ιδιοκτήτες οι οποίοι θέλουν να τακτοποιήσουν τα αυθαίρετά τους και όλες τις πληροφορίες για το νέο τοπίο που διαμορφώνεται στο Κτηματολόγιο, καθώς και τις περιοχές που αναμένεται να δοθούν παρατάσεις στη συλλογή των δηλώσεων.

Προθεσμία έξι μηνών για τις πολύ μεγάλες αυθαιρεσίες

Εξι μήνες περιθώριο έχουν οι ιδιοκτήτες αυθαιρέτων προκειμένου να τακτοποιήσουν τις πολύ μεγάλες αυθαιρεσίες. Για την ακρίβεια, όσοι ιδιοκτήτες έχουν εντελώς αυθαίρετα κτίρια (δηλαδή δεν διαθέτουν καμία οικοδομική άδεια) ή με υπέρβαση – τουλάχιστον – κατά 40% στην κάλυψη και στη δόμηση ή καθ’ ύψος πάνω από 20% (πρόκειται για τα κτίσματα που ανήκουν στη λεγόμενη κατηγορία 5) έχουν στη διάθεσή τους 181 μέρες προκειμένου να επωφεληθούν από τις προβλέψεις του νόμου.

Σημειώνεται ότι από την 1η Ιουλίου 2020 ο νόμος για την τακτοποίηση των αυθαιρέτων αλλάζει. Από εκεί και πέρα, όπως προαναφέρθηκε, οι μεγάλες παραβάσεις δεν θα τακτοποιούνται, και η τακτοποίηση ενός αυθαιρέτου θα θεωρείται ολοκληρωμένη μόνο στην περίπτωση που ο ιδιοκτήτης έχει ολοκληρώσει την Ηλεκτρονική Ταυτότητα του Κτιρίου.

«Οι ιδιοκτήτες που διαθέτουν αυθαίρετα με πολύ μεγάλες παραβάσεις θα πρέπει να επωφεληθούν το διάστημα που απομένει μέχρι το τέλος του ερχόμενου Ιουνίου και να πάνε να τα τακτοποιήσουν. Αν δεν το κάνουν παίρνουν μεγάλο ρίσκο…», λέει στα «ΝΕΑ» ο πρόεδρος του Πανελληνίου Συλλόγου Διπλωματούχων Αγρονόμων – Τοπογράφων Μηχανικών Μιχάλης Καλογιαννάκης.

Ποιο είναι το ρίσκο; Σύμφωνα με πηγές που γνωρίζουν καλά το θέμα των αυθαιρέτων, το ρίσκο που παίρνουν οι ιδιοκτήτες που δεν θα τακτοποιήσουν τα αυθαίρετά τους είναι είτε να κατεδαφιστούν, είτε να καταστεί πολύ υψηλό το κόστος διατήρησής τους.

Σύμφωνα με τον ισχύοντα νόμο (δηλαδή αυτόν που ισχύει έως τις 30 Ιουνίου 2020) οι ιδιοκτήτες με ακίνητα που ανήκουν στην κατηγορία 5 αλλά και με μικρότερες παραβάσεις μπορούν να τα τακτοποιήσουν σε 100 δόσεις. Την ίδια ώρα, οι μακροχρόνια άνεργοι μπορούν να προβούν σε τακτοποίηση των αυθαιρέτων τους καταβάλλοντας το 30% των προβλεπόμενων προστίμων, αλλά και οι δικαιούχοι του προγράμματος κοινωνικής αλληλεγγύης καταβάλλοντας το 20%.

Σε ό,τι αφορά τις υπόλοιπες κατηγορίες αυθαιρέτων, δηλαδή αυτά με λιγότερες αυθαιρεσίες, όσοι από τους ιδιοκτήτες ενταχθούν στον νέο νόμο (δηλαδή αυτόν που θα ισχύσει από την 1η Ιουλίου 2020 και μετά) θα έχουν περιθώριο να τα τακτοποιήσουν έως το 2025.

Δεν πρόκειται για μια απλή παράταση. Ωστόσο, όπως ξεκαθαρίζουν από το υπουργείο Περιβάλλοντος, αυτή τη φορά δεν θα είναι μια απλή πενταετής παράταση. Κι αυτό επειδή το σκηνικό γύρω από τις τακτοποιήσεις αυθαιρέτων αλλάζει. Με το νέο καθεστώς θεσπίζονται, μεταξύ άλλων, κλιμακωτά πρόστιμα και σύνδεση, όπως προαναφέρθηκε, με την Ηλεκτρονική Ταυτότητα Κτιρίου. Ειδικότερα, τα πρόστιμα θα κινούνται στη λογική των (νέων) προστίμων που σχεδιάζονται για το Κτηματολόγιο. Δηλαδή θα είναι κλιμακωτά και θα υπολογίζονται ανάλογα με τον χρόνο τακτοποίησής τους και σύνδεσης – εφαρμογής με την Ηλεκτρονική Ταυτότητα Κτιρίου. Και χωρίς Ηλεκτρονική Ταυτότητα Κτιρίου δεν θα μπορεί να γίνει καμιά μεταβίβαση ή άλλη πράξη.

Οι ιδιοκτήτες αυθαιρέτων (που ανήκουν στις κατηγορίες από 1 έως 4, δηλαδή έχουν μικρότερες παραβάσεις) θα μπορούν να τα τακτοποιούν και μετά τις 30 Ιουνίου 2020 με καταληκτική ημερομηνία την 31η Δεκεμβρίου 2025. Ωστόσο θα πρέπει να καταβάλλουν προσαυξημένα κατά 20% πρόστιμα για το πρώτο έτος καθυστέρησης και επιπλέον 5% για κάθε χρόνο καθυστέρησης. Δηλαδή αν ένας ιδιοκτήτης καθυστερήσει έναν χρόνο ακόμη θα πληρώσει 25%, αν καθυστερήσει τρία χρόνια θα πληρώσει 30% και πάει λέγοντας…

Επί της ουσίας, η Ηλεκτρονική Ταυτότητα Κτιρίου είναι μια ηλεκτρονική δήλωση, η οποία συνοδεύεται από μια σειρά στοιχείων/εγγράφων όπως είναι για παράδειγμα η οικοδομική άδεια, τα σχέδια του κτιρίου και το πιστοποιητικό ενεργειακής απόδοσης.

Μέχρι στιγμής, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας (ΤΕΕ) έχουν δηλωθεί 1.455.068 αυθαίρετα και τα έσοδα από την τακτοποίηση ανέρχονται σε 2,4 δισ. ευρώ.

Κλιμακωτά πρόστιμα και κατάργηση της σιωπηρής παράτασης

Νέα κλιμακωτά πρόστιμα – που θα υπολογίζονται με βάση την αξία του ακινήτου και τον χρόνο καθυστέρησης-, έναρξη της συλλογής δηλώσεων σε Θεσπρωτία – Κέρκυρα, Κυκλάδες Ρέθυμνο, Χανιά, Ηράκλειο (μισό) και εκκίνηση της ανάρτησης στον Δήμο της Αθήνας (αλλά και σε άλλες περιοχές της χώρας) είναι τα νέα δεδομένα του Κτηματολογίου για το 2020. Οι ιδιοκτήτες ακινήτων θα πρέπει να γνωρίζουν πως έχει αρχίσει η αντίστροφη μέτρηση για την κατάργηση της σιωπηρής παράτασης που έχει δοθεί από το υπουργείο Περιβάλλοντος στη συλλογή δηλώσεων αφού μέσα στο α’ εξάμηνο της νέας χρονιάς θα αρχίσουν να ενεργοποιούνται τα νέα κλιμακωτά πρόστιμα που θα επιβάλλονται σε όσους δεν δηλώσουν έγκαιρα την ακίνητη περιουσία τους στο Κτηματολόγιο.

Σημειώνεται πως με το νέο σκηνικό που διαμορφώνεται τα πρόστιμα θα υπολογίζονται, όπως προαναφέρθηκε, με βάση την αξία του ακινήτου και τον χρόνο καθυστέρησης. Για παράδειγμα, ένας ιδιοκτήτης που θα καθυστερήσει τρία χρόνια θα πληρώσει περισσότερα από αυτόν που θα καθυστερήσει τρεις μήνες. Και η αξία των ακινήτων θα υπολογίζεται με βάση τις αντικειμενικές αξίες. Οι ιδιοκτήτες που καθυστερούν να δηλώσουν στο Κτηματολόγιο την περιουσία τους θα πρέπει να γνωρίζουν ότι δεν θα μπορούν – εκ των πραγμάτων – να αξιοποιήσουν όσο εύκολα νομίζουν την περιουσία τους.

Κι αυτό διότι, όπως λένε πηγές που γνωρίζουν καλά τα θέματα του Κτηματολογίου, θα ταλαιπωρούνται κάθε φορά που θα θέλουν να μεταβιβάσουν ή να αλλάξουν το ιδιοκτησιακό καθεστώς των ακινήτων τους. Υπενθυμίζεται πως το Κτηματολόγιο σε μια προσπάθεια να μην μπλοκάρει το σύστημα έδωσε τη δυνατότητα σε αργοπορημένους ιδιοκτήτες να λαμβάνουν ένα πιστοποιητικό εμπρόθεσμης δήλωσης, δηλαδή στην ουσία να κλείσουν ένα ραντεβού στο μέλλον. Για παράδειγμα, στο Ηράκλειο της Κρήτης για 270.000 δικαιώματα δόθηκαν βεβαιώσεις εμπρόθεσμης προσέλευσης των ιδιοκτητών μέχρι τα τέλη του ερχόμενου Απριλίου. Η ημερομηνία αυτή ισχύει και για την Αρκαδία για 100.000 δικαιώματα.

Την ίδια ώρα, στην Αιτωλοακαρνανία για 85.000 δικαιώματα δόθηκαν βεβαιώσεις για τα τέλη Μαΐου, σε Βοιωτία / Φθιώτιδα για 190.000 δικαιώματα κλείστηκαν ραντεβού για τα μέσα Ιουνίου 2020, ενώ για την Ηλεία για περίπου 130.000 δικαιώματα έως τον ερχόμενο Ιούλιο.

«Το μεγάλο στοίχημα είναι να υλοποιηθούν αυτά τα ραντεβού» υποστηρίζει ο πρόεδρος του Πανελλήνιου Συλλόγου Διπλωματούχων Αγρονόμων – Τοπογράφων Μηχανικών Μιχάλης Καλογιαννάκης. «Και επιπλέον, μέχρι να πραγματοποιηθούν, τίθεται το ερώτημα πώς θα εφαρμοστούν τα κλιμακωτά πρόστιμα που ανακοινώθηκαν από το υπουργείο Περιβάλλοντος».

Οι αναρτήσεις

Μέσα στους πρώτους μήνες του 2020 αναμένεται να ξεκαθαρίσει η εικόνα για το τι θα γίνει με τις πέντε συμβάσεις που έχουν μπλοκάρει εξαιτίας δικαστικών διενέξεων των αναδόχων. Αυτές οι πέντε συμβάσεις αντιπροσωπεύουν το 7% των δικαιωμάτων και αντιστοιχούν στο 6,3% της έκτασης της χώρας. Και αφορούν, όπως προαναφέρθηκε, τις περιοχές: Θεσπρωτία – Κέρκυρα, Κυκλάδες, Ρέθυμνο, Χανιά και το μισό Ηράκλειο της Κρήτης.

Εως τις 4 Φεβρουαρίου θα διαρκέσει η ανάρτηση στον Βόλο, η οποία ξεκίνησε στις 4 Δεκεμβρίου 2019, ενώ στις 15 Φεβρουαρίου (ενδεχομένως και μερικές ημέρες νωρίτερα) ξεκινά η ανάρτηση για τον Δήμο της Αθήνας. Στη συνέχεια ακολουθούν: η Κάτω Αχαΐα / Ρίο στις 3 Μαρτίου 2020, οι Δήμοι Σίνδου, Χαλάστρας, Αγίου Αθανασίου – Θεσσαλονίκη στις 17 Μαρτίου, η Αμαλιάδα στις 22 Μαρτίου, οι περιοχές Κιάτου και Βέλου της Περιφερειακής Ενότητας (ΠΕ) Κορινθίας την 1η Απριλίου, η ΠΕ Μαγνησίας (Τσαγκαράδα) στις 2 Μαΐου, το Σχηματάρι, η Νέα Αρτάκη (ΠΕ Εύβοιας) στις 27 Μαΐου, η Ακράτα ΠΕ Αχαΐας την 1η Ιουνίου και την 1η Ιουλίου 2020 η Αλεξανδρούπολη – Σαμοθράκη, η Ορεστιάδα και το Διδυμότειχο.

Για Αθήνα

Σημειώνεται πως στην περίπτωση του Δήμου της Αθήνας η φάση της προανάρτησης ολοκληρώθηκε στις 23 Αυγούστου 2019. Σύμφωνα με τον συντονιστή του έργου και εκπρόσωπο της αναδόχου εταιρείας Γιώργο Δημητρίου, το 65% του συνόλου των αιτήσεων επανεξέτασης υποβλήθηκε με ηλεκτρονικά μηνύματα. Και όπως προκύπτει, αναλύοντας ανά κατηγορία τις αιτούμενες διορθώσεις, το μεγαλύτερο ποσοστό (34,75%) αφορά αλλαγές στα στοιχεία του δικαιούχου (αλλαγή ταυτότητας, τηλεφώνου, διεύθυνσης επικοινωνίας, προσθήκη e-mail), ενώ τα υπόλοιπα αιτήματα είναι – κατά βάση – νομικής και χωρικής επεξεργασίας.

Στη φάση της ανάρτησης που διαρκεί δύο μήνες οι ιδιοκτήτες πρέπει να ελέγξουν πως έχει καταγραφεί η περιουσία τους κι αν υπάρχουν λάθη θα πρέπει να διατυπωθούν οι απαραίτητες αντιρρήσεις. Η διαφορά με την προανάρτηση είναι ότι σε αυτό το στάδιο οι αντιρρήσεις και οι αλλαγές γίνονται από αρμόδιες επιτροπές. Αυτό σημαίνει πως όσο προχωρούν τα στάδια τόσο μεγαλώνουν και οι δυσκολίες για τους αμελείς ιδιοκτήτες. Οπως επισημαίνουν από το Κτηματολογικό, για την καλύτερη εξυπηρέτηση των δικαιούχων θα αποσταλούν ταχυδρομικώς αποσπάσματα από τους Κτηματολογικούς Πίνακες και τα Διαγράμματα στη διεύθυνση επικοινωνίας που έχει δηλωθεί από κάθε ιδιοκτήτη.