Εκλογές: Η απλή αναλογική και τα σενάρια ακυβερνησίας

02 April, 2023 ΑΡΘΡΑ

Εκλογές: Η απλή αναλογική και τα σενάρια ακυβερνησίας

Οροι και προϋποθέσεις, διαχωριστές γραμμές και σκληρή ρητορική μαζί με σενάρια ακυβερνησίας συνθέτουν το προεκλογικό τοπίο έντασης, στο οποίο κινούνται οι πολιτικοί αρχηγοί, αφήνοντας οριστικά πίσω τούς ήπιους τόνους που είχε επιβάλει η τραγωδία των Τεμπών. Η αναγγελία του Κυριάκου Μητσοτάκη για κάλπες στις 21 Μαΐου και πιθανότατα για δεύτερη αναμέτρηση στις 2 Ιουλίου απελευθέρωσε τις εκστρατείες των κομμάτων. Στη ΝΔ στηρίζουν τον σχεδιασμό στη διατήρηση της εικόνας πολιτικής υπεροχής, καθώς έστω και με τις δεδομένες απώλειες παραμένει δημοσκοπικά πρώτο κόμμα. Οι αριθμοί ωστόσο παραμένουν… αμείλικτοι και αναδεικνύουν γκρίζες ζώνες στο πολιτικό σκηνικό επτά εβδομάδες πριν από την αναμέτρηση.

Με την απλή αναλογική ο απαιτούμενος πήχης της αυτοδυναμίας τοποθετείται στο 46+% – 47+% εφόσον το ποσοστό της μη αντιπροσωπευόμενης ψήφου ανέλθει σε 6% – 8%. Για την ακρίβεια στις εκλογές του 2019 αυτό ήταν 8%, άρα, εφόσον αυτό επαναληφθεί, στην επικείμενη αναμέτρηση χρειάζεται 46,2% στην πρώτη κάλπη και 38% στη δεύτερη για οριακή πλειοψηφία 151 εδρών. Οσο περισσότερα κόμματα πιάσουν το όριο του 3% για είσοδο στη Βουλή τόσο δυσχεραίνει ο στόχος της αυτοδυναμίας. Είναι ενδεικτικό ότι απαιτούνται ποσοστά της τάξης του 45+% στην πρώτη κάλπη αλλά και 37,5% στη δεύτερη με ένα μεγάλο ποσοστό (στο 10%) των εκτός Βουλής σχηματισμών. Εξού και όλοι σημαδεύουν την πρώτη αναμέτρηση: είναι η κάλπη που θα απαντήσει στα κρίσιμα ερωτήματα (ποιος είναι πρώτος και με ποια διαφορά, αν υπάρχει προοπτική αυτοδυναμίας, ποια είναι η δυναμική του δεύτερου και του τρίτου), κρίνοντας το πόσο ανέφελη ή πιεσμένη θα είναι η ανάληψη ευθύνης για τα επόμενα βήματα.

Τα τρία πιθανά αδιέξοδα

Στον ορίζοντα υπάρχουν τρία σενάρια αδιεξόδου. Το πρώτο αφορά τη μη επίτευξη πλειοψηφίας 151 εδρών, ούτε με κυβέρνηση «ηττημένων», δεδομένου ότι μόνο ένας μεγάλος συνασπισμός ΝΔ – ΣΥΡΙΖΑ θα έβγαινε αριθμητικά αλλά δεν στέκεται… πολιτικά. Ενδεχόμενη σύμπραξη τριών, ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ και ΜέΡΑ25, δεν φαίνεται να αρκεί ούτε στην πρώτη ούτε στη δεύτερη κάλπη με τα σημερινά δεδομένα. Με βάση την πρόθεση ψήφου από την τελευταία δημοσκόπηση της GPO, θα κατανέμονταν σε ένα τέτοιο σχήμα 147 έδρες στην πρώτη Κυριακή και 127 έδρες στη δεύτερη.

Αλλο σενάριο είναι να προκύπτει στην πρώτη κάλπη πλειοψηφία ΝΔ – ΠΑΣΟΚ, αλλά να μην την προκρίνουν οι αρχηγοί. Ηδη ο Νίκος Ανδρουλάκης έχει θέσει όρους, που δεν γίνονται αποδεκτοί από τους πολιτικούς αντιπάλους του – κυρίως αυτόν για «τρίτο πολιτικό πρόσωπο» στην πρωθυπουργία, εκτός Μητσοτάκη και Αλέξη Τσίπρα. Τα ποσοστά του καθενός, ακριβέστερα η επίτευξη του μίνιμουμ των στόχων, θα καθορίσουν το εύρος της… ευχέρειάς τους. Είναι διαφορετικό για τη ΝΔ να δει επιδόσεις 30% – 33% στις 21 Μαΐου που θα συνοδεύονταν από προβληματισμούς για τη μετεκλογική στρατηγική και διαφορετικό να πιάσει άνω του 34%. Αυτό θα ερμηνευόταν ως ασφαλής τροχιά αυτοδυναμίας και είναι βέβαιο ότι η ΝΔ δεν θα επεδίωκε την παραμικρή συνεννόηση, προσφεύγοντας εκ νέου σε κάλπες.

Το τρίτο σενάριο αφορά τυχόν ανατροπή των πολιτικών συσχετισμών με πρωτιά του ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος θεωρεί εφικτή την «πολιτική αλλαγή» και πιστεύει ότι η συζήτηση περί αυτοδυναμίας έχει οριστικά τελειώσει. Ομως αφενός κάτι τέτοιο προς το παρόν δημοσκοπικά δεν φαίνεται ρεαλιστικό, αφετέρου όσο κι αν η Κουμουνδούρου ζητάει «προοδευτική διακυβέρνηση», οι όροι του ενός προσκρούουν στις προϋποθέσεις του άλλου.

Προσεκτικά στην «κανονικότητα»

Σε κυβέρνηση και αντιπολίτευση πιάνουν σταδιακά το νήμα της προεκλογικής «κανονικότητας» από εκεί που το άφησαν στο τέλος Φεβρουαρίου. Η τακτική δείχνει κοινή για τον Μητσοτάκη και τον Τσίπρα, σε ό,τι αφορά την απόφαση να βρίσκονται διαρκώς στο κάδρο μπροστά σε πολίτες και την αγωνία τους για… προσεκτικές εξόδους σε όσο το δυνατόν πιο προστατευμένο περιβάλλον. Λέει πολλά ο τρόπος που κινήθηκε το Μαξίμου τις τελευταίες 14 ημέρες. Η πρώτη εξόρμηση ήταν στο Μαρούσι (στον νεοδημοκρατικά οργανωμένο Βόρειο Τομέα), με προετοιμασία ανάμεσα στα κεντρικά και τους τοπικούς πυρήνες ώστε να προκύψει «μετρημένη» εικόνα: να διασφαλιστεί η παρουσία κόσμου αλλά να αποφευχθούν υπερβολές και επιπλέον να μηδενιστεί ο κίνδυνος διαμαρτυριών μόλις 18 μέρες μετά τα Τέμπη. Ακολούθησε η πρώτη εκτός Αττικής περιοδεία στη Λαμία, με στόχο να δοθεί στίγμα νέας περιόδου, η αποκάλυψη του εκλογικού ορίζοντα και οι επισκέψεις σε άλλα τρία σημεία με ισχυρή γαλάζια παρουσία: Γλυφάδα, Ανατολική Αττική και Εβρος – μία από τις περιφέρειες στις οποίες θα είναι υποψήφιος ο Πρωθυπουργός. Οι «δύσκολοι» σταθμοί έπονται – για παράδειγμα, η περιφέρεια Ιωαννίνων, την οποία η ΝΔ κέρδισε το 2019 οριακά, με κάτι παραπάνω από μία ποσοστιαία μονάδα.

Τα ψηφοδέλτια η πρώτη εκκρεµότητα

Πέρα από τις «ζυγισμένες» εξορμήσεις, η εμπέδωση προεκλογικών ρυθμών περνά από άλλους δύο δρόμους. Ο ένας είναι το κλείσιμο εκκρεμοτήτων, με πρώτα τα ψηφοδέλτια. Ο κύριος όγκος τους θα αποκαλυφθεί έως το τέλος της ερχόμενης εβδομάδας. Ηδη ξεκαθαρίζονται «προβληματικές» περιπτώσεις, όπως αυτή του Θέμη Χειμάρρα, για τον οποίο η έκβαση της έρευνας θα δείξει εάν θα κατέβει στη Φθιώτιδα. Ταυτόχρονα εξελίσσεται αγωνιώδης αναζήτηση «καλών» γυναικείων υποψηφιοτήτων ή το ζύγισμα συγκεκριμένων γυναικών προκειμένου να καλυφθούν (τα αρκετά) κενά: στην Εύβοια όπου θα αντικατασταθεί η Σοφία Νικολάου, σε Αρκαδία, Κορινθία, Αρτα, Πρέβεζα κ.ά. Σε εκκρεμότητα μένει επιπλέον η μετάβαση του Μητσοτάκη στη Θεσσαλονίκη, απ’ όπου ο ίδιος θα ανακοίνωνε από τις αρχές Μαΐου ότι θα ηγηθεί του ψηφοδελτίου, συμπληρώνοντας έτσι την τριάδα των περιφερειών – μαζί με τον Δυτικό Τομέα και τον Εβρο.

Το τριήµερο 22-24 Απριλίου

Ο άλλος δρόμος της «κανονικότητας» αφορά τη… μεταπασχαλινή περίοδο. Αυτή θα ανοίξει έπειτα από το τριήμερο 22-24 Απριλίου, καθώς εκείνο το Σαββατοκύριακο ή τη Δευτέρα σκοπεύει ο Πρωθυπουργός να επισκεφθεί την Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου. Τότε θα εκκινήσουν προεκλογικές συγκεντρώσεις με αφετηρία για τη ΝΔ τη Δυτική Αθήνα, θα παρουσιαστεί το εκλογικό σύνθημα που θα διαδεχθεί το σημερινό «Σταθερά – Τολμηρά – Μπροστά» και θα παρουσιαστούν οι προγραμματικές προτάσεις της τετραετίας 2023 – 2027.