Αγροτικά

Απογοήτευση μετά τα χαμόγελα για το ελαιόλαδο - “Μπλόκο” των Ισπανών για τις στερόλες

28 March, 2025 ΑΓΡΟΤΙΚΑΑΡΘΡΑ

Απογοήτευση μετά τα χαμόγελα για το ελαιόλαδο - “Μπλόκο” των Ισπανών για τις στερόλες

Ηχηρό καμπανάκι κινδύνου έκρουσε από το Ηράκλειο, στο περιθώριο του 11ου Παγκρήτιου Διαγωνισμού Ελαιολάδου, το μοναδικό μέλος της Ελλάδας στο Διεθνές Συμβούλιο Ελαιολάδου (IOC), η χημικός κι εμπειρογνώμονας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κ. Έφη Χριστοπούλου αναφορικά με το "μπλόκο" των Ισπανών στα όρια περιεκτικότητας στερολών στα ελληνικά έξτρα παρθένα ελαιόλαδα.

Η κ. Χριστοπούλου ζήτησε πολιτική παρέμβαση και μάλιστα άμεση, εκφράζοντας την απογοήτευσή της για τη στάση των Ευρωπαίων, και δη των Ισπανών, σε ένα τόσο σοβαρό ζήτημα που επηρεάζει καθοριστικά την ποιότητα του ελαιολάδου. "Έχω απογοητευτεί", ανέφερε η Συντονίστρια της ομάδας εργασίας που ορίστηκε από το Διεθνές Συμβούλιο Ελαιοκομίας για να μελετήσει το θέμα των εκτροπών ελληνικών ελαιολάδων σε ολικές στερόλες!

Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή...

Το Διεθνές Συμβούλιο Ελαιολάδου προσπαθώντας να διασφαλίσει συγκεκριμένα ποιοτικά χαρακτηριστικά για τα ευρωπαϊκά ελαιόλαδα, έβαλε συγκεκριμένα όρια στο Εμπορικό Πρότυπό του, αναφορικά με τη σύνθεση και την περιεκτικότητα σε στερόλες, μεταξύ άλλων.

Μάλιστα, όπως έχει επισημάνει σε άρθρο της η κ. Χριστοπούλου: "Για περισσότερο από μια δεκαετία, έχουν αναφερθεί αποκλίσεις από τα επίσημα όρια όσον αφορά στις μεμονωμένες και ολικές στερόλες και ερυθροδιόλη+ουβαόλη από διάφορες χώρες (μεταξύ αυτών και η Ελλάδα). Το θέμα των εκτροπών από το όριο των ολικών στερολών (1000mg/kg) είναι πολύ σημαντικό για την Ελλάδα, διότι μεγάλες ποσότητες ελληνικών εξαιρετικών παρθένων ελαιολάδων ποικιλίας κορωνέικης αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα στην εμπορία τους, λόγω της περιεκτικότητάς τους σε ολικές στερόλες < 1000mg/kg. Οι έρευνες που έγιναν στην Ελλάδα, έχουν αποδείξει ότι ο βαθμός ωριμότητας των ελαιοκάρπων ποικιλίας κορωνέικης επηρεάζει τη συνολική περιεκτικότητα σε στερόλες. Όσο πιο άγουρες ελιές (που συνήθως σημαίνει παραγωγή ελαιολάδου με εξαιρετικά χημικά και οργανοληπτικά χαρακτηριστικά), τόσο χαμηλότερη είναι η περιεκτικότητα των παραγόμενων ελαιολάδων σε ολικές στερόλες".

'Ετσι, εδώ και περίπου 3 χρόνια, το Διεθνές Συμβούλιο Ελαιολάδου ξεκίνησε μία μελέτη για τις εκτροπές αυθεντικών παρθένων ελαιολάδων σε ολικές στερόλες, ορίζοντας μάλιστα ως Συντονίστρια της ομάδας εργασίας για την έρευνα αυτή την κ. Χριστοπούλου. Κατά τη διάρκεια της τριετίας, υπήρξε συλλογή και έρευνα πληροφοριών και δειγμάτων παρθένου ελαιολάδου.

Τι έδειξε η έρευνα για τις στερόλες

Η έρευνα αυτή, σύμφωνα με την κ. Χριστοπούλου έδειξε ότι τα εκτρεπόμενα εξαιρετικά παρθένα ελαιόλαδα σε ολικές στερόλες των 2 από τις κύριες χώρες παραγωγής - δηλαδή Ιταλία και Ελλάδα- αντιπροσωπεύουν υψηλό ποσοστό της παραγωγής. Ειδικά για την Ελλάδα το ποσοστό αυτό ήταν 31% του ελληνικού ελαιολάδου την περίοδο 2022-23 και 35% την περίοδο 2023-24! Αξίζει να σημειωθεί ότι η ποικιλία που εκτρέπεται σε μεγάλο ποσοστό, όσον αφορά το όριο των ολικών στερολών είναι η Κορωνέικη ενώ η πλειοψηφία του παραγόμενου ελαιολάδου στην Ελλάδα προέρχεται από την λόγω ποικιλία σε ποσοστό περίπου 70%.

Από εκεί και πέρα, αναζητήθηκε μία λύση από τους χημικούς εμπειρογνώμονες του ΔΣΕ ενώ και στα προηγούμενα στάδια της μελέτης είχαν προταθεί σαν πιθανές λύσεις είτε η υιοθέτηση ενός δενδροδιαγράμματος απόφασης είτε η μείωση του ορίου των ολικών στερολών.

Η ίδια η κ. Χριστοπούλου έχει επισημάνει ότι η υιοθέτηση ενός "δέντρου απόφασης" δεν αποτελεί λύση, διότι αποκλείει τα ελληνικά εξαιρετικά παρθένα ελαιόλαδα καθώς υπάρχουν περισσότερες από μία εκτρεπόμενες παράμετροι στα δείγματα που εκτρέπονται στις ολικές στερόλες.

Επομένως, η μόνη λύση για την αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος είναι η τροποποίηση του ορίου των ολικών στερολών, με την προϋπόθεση ότι οι ολικές στερόλες δεν είναι κρίσιμη παράμετρος για την ανίχνευση της νοθείας του ελαιολάδου και συνεπώς δεν αυξάνεται ο κίνδυνος νοθείας.

Τον περασμένο Σεπτέμβριο, λοιπόν, σε κλειστή σύσκεψη όπου συμμετείχε η κ. Χριστοπούλου μαζί με δύο υπεύθυνους του ΔΣΕ και 3 χημικούς εμπειρογνώμόνες, το θέμα συζητήθηκε διεξοδικά και αποφασίστηκε να υιοθετηθεί λύση μόνο για τις ποικιλίες ΚΟΡΩΝΕΙΚΗ και την Ιταλική NOCELLARA DEL BELICE. Συγκεκριμένα, για την ποικιλία Κορωνεϊκη το όριο των ολικών στερολών για τα εξαιρετικά παρθένα ελαιόλαδα θα ήταν 800 mg/kg!

Η λύση αυτή συζητήθηκε λίγες μέρες μετά σε επίπεδο ΕΕ κι έγινε αποδεκτή, ωστόσο, εκκρεμούσε η έγκρισή του από τη Σύνοδο του ΔΣΕ. Κι εκεί μπλόκαραν το θέμα οι Ισπανοί, που έχουν και το μεγαλύτερο μερίδιο στην παγκόσμια αγορά ελαιολάδου!

Η εξέλιξη αυτή δεν θα έπρεπε να προκαλέσει την αντίδραση της ελληνικής πλευράς ώστε τα εξαιρετικά παρθένα ελαιόλαδα ποικιλίας Κορωνέικης να μπορούν να κυκλοφορήσουν απρόσκοπτα στην πραγματική τους κατηγορία;

Ή θα φτάσουμε στο σημείο να μπαίνει μπλόκο σε εξαγωγές ελαιολάδου, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την τοπική οικονομία, επειδή απλά η Κορωνεϊκή ποικιλία δεν "ευδοκίμησε" στην Ισπανία και θεωρείται χρόνια τώρα, ελληνικό "brand"; Άρα, θα ήταν ίσως βολικό για άλλες αγορές η εν λόγω ποικιλία να αντιμετωπίζει προβλήματα στην εμπορία της;