Τοπικά νέα

Από το Λαϊκό Κόμμα στην ΕΡΕ και μετά στη ΝΔ!

https://www.cretalive.gr/ 09 October, 2022 ΑΡΘΡΑΓΝΩΜΕΣ

Από το Λαϊκό Κόμμα στην ΕΡΕ και μετά στη ΝΔ!

Η ενεργός ανάμειξη του Κωνσταντίνου Καραμανλή με την πολιτική αρχίζει ακριβώς στο μέσον της θυελλώδους δεκαετίας του '30

Του Κώστα Α.Μπογδανίδη

Είχε μια τάση να...εκσυγχρονίζεται ο Κωνσταντίνος Καραμανλής. Ή να βλέπει μακριά και να μεταλλάσσεται.

Ένα μεγάλο βήμα προς τον πολιτικό εκσυγχρονισμό επιθυμούσε να κάνει στις 4 Ιανουαρίου 1956 ο νέος τότε πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής δημιουργώντας την Εθνική Ριζοσπαστική Ένωση. Μόνο που η ΕΡΕ συνδέθηκε με τα πιο μαύρα πολιτικά χρόνια της νεώτερης ελληνικής ιστορίας. Ο Καραμανλής και η ΕΡΕ κυριάρχησαν για ένα μεγάλο διάστημα στην πολιτική σκηνή και η διαδρομή αυτή διεκόπη από τη χούντα. Και 18 χρόνια μετά, σαν σήμερα το 1974, ίδρυσε τη Νέα Δημοκρατία ένα κόμμα που ταυτίστηκε με τον εκσυγχρονισμό , τη δημοκρατία και τον φιλελευθερισμό. Η μέρα με τη νύχτα δηλαδή...

Δυο διαφορετικές εποχές για τον Καραμανλή σαν να ήταν άλλος άνθρωπος. Δεν ξεχνάμε βέβαια ότι το διάστημα μετά το 1952, υπήρξε περίοδος σχεδόν ολοκληρωτικής κυριαρχίας για την συντηρητική παράταξη, όπως αυτή διαμορφώθηκε αρχικά από τον Ελληνικό Συναγερμό και στη συνέχεια από την Ε.Ρ.Ε. Ο Ελληνικός Συναγερμός, που ήταν βασικά μετεξέλιξη της αντιβενιζελικής παράταξης, συστάθηκε από το στρατάρχη Αλέξανδρο Παπάγο και εκπροσωπούσε τα νέα μεσαία αστικά στρώματα.

Η κοινοβουλευτική παντοδυναμία της Δεξιάς πάντως δεν κλονίστηκε μετά το θάνατο του Παπάγου, αλλά, με αποτυπωμένη την εύνοια του αμερικανικού παράγοντα καθώς και με την υποστήριξη του Στέμματος, ενσαρκώθηκε στο πρόσωπο του Κωνσταντίνου Καραμανλή, του δυναμικού, νέου πολιτικού άνδρα της εποχής. Απέναντί του συσπειρώθηκε - χωρίς επιτυχία- στην εκλογική αναμέτρηση του Φεβρουαρίου του 1956, σύσσωμη η αντιπολίτευση (Ε.Δ.Α. και κεντρώα κόμματα). Στις επόμενες εκλογές (1958) η Ε.Ρ.Ε., παρά τη σημαντική μείωση της δύναμής της, εξασφάλισε την κοινοβουλευτική πλειοψηφία, με την Αριστερά της Ε.Δ.Α. να καταλαμβάνει για πρώτη φορά τη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης.

Η αρχή…

Ο Καραμανλής ανέλαβε για πρώτη φορά πρωθυπουργός στις 6 Οκτωβρίου 1955 αποδεχόμενος την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης από τον βασιλιά Παύλο μετά τον θάνατο του Παπάγου. Η επιλογή του Καραμανλή ήταν για τους περισσότερους έκπληξη διότι κανονικά προηγούνταν οι δυο αντιπρόεδροι του «Ελληνικού Συναγερμού» Παναγιώτης Κανελλόπουλος και Στέφανος Στεφανόπουλος. Οι στόχοι της πρώτης κυβέρνησης Καραμανλή ήταν η επίλυση του Κυπριακού, ο εκσυγχρονισμός της εθνικής οικονομίας και η αναμόρφωση του δημοσίου βίου της χώρας.

Πριν καταπιαστεί με την επίτευξη των στόχων αυτών, αποφάσισε να ενισχύσει τη θέση του στο χώρο της Δεξιάς τελειώνοντας τους εσωκομματικούς του αντιπάλους. Έτσι στις 4 Ιανουαρίου 1956 προχώρησε στην ίδρυση της Εθνικής Ριζοσπαστικής Ένωσης (ΕΡΕ), στην οποία προσχώρησαν οι 170 από τους 200 περίπου βουλευτές του Ελληνικού Συναγερμού. Με την κίνηση αυτή κατόρθωσε να κυριαρχήσει τόσο στο χώρο της Δεξιάς, όσο και στην πολιτική σκηνή της Ελλάδας για οκτώ περίπου χρόνια, αφού παρέμεινε πρωθυπουργός από το 1955 έως το 1963!

Η ενεργός ανάμειξη του Κωνσταντίνου Καραμανλή με την πολιτική αρχίζει ακριβώς στο μέσον της θυελλώδους δεκαετίας του '30, τρεις μήνες μετά το κίνημα του '35. Στις 4 Αυγούστου 1936 ο Ιωάννης Μεταξάς κηρύσσει δικτατορία και η Βουλή διαλύεται. Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής επιστρέφει στη δικηγορία, αρχικά στις Σέρρες και αργότερα στην Αθήνα, αλλά στο μεταξύ εντείνεται και το πρόβλημα της βαρηκοΐας από την οποία πάσχει. Το 1938 επισκέπτεται τη Γερμανία για να το αντιμετωπίσει, χωρίς όμως αποτέλεσμα.

Ακριβώς το πρόβλημα της βαρηκοΐας ήταν που τον κράτησε μακριά από τις ένοπλες δυνάμεις κατά τον Ελληνοϊταλικό πόλεμο. Η επάνοδός του στην πολιτική συμπίπτει με τις εκλογές της 31ης Μαρτίου 1946, όταν και πάλι εκλέγεται βουλευτής Σερρών με το Λαϊκό Κόμμα. Ακριβώς με τις εκλογές του 1946 αρχίζει και η πενηντάχρονη πορεία του Κωνσταντίνου Καραμανλή στην πολιτική ζωή της Ελλάδας. Μια πορεία κατά την οποία έπαιξε κυρίαρχο ρόλο στη διαμόρφωση της φυσιογνωμίας της χώρας.

Το πρώτο υπουργείο που θα αναλάβει ο Κωνσταντίνος Καραμανλής στην κυβέρνηση του Ντίνου Τσαλδάρη είναι της Εργασίας, από τον Νοέμβριο του 1946 ως τον Φεβρουάριο του 1947. Προηγουμένως όμως, και συγκεκριμένα τον Απρίλιο του 1946, πήγε στις Ηνωμένες Πολιτείες όπου υπεβλήθη σε πετυχημένη εγχείριση και η ακοή του αποκαταστάθηκε σε μεγάλο βαθμό.

Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ορκίστηκε στις 7 Μαΐου 1948 υπουργός Μεταφορών, αξίωμα που διατήρησε ως τον Νοέμβριο του ίδιου έτους. Τότε άλλαξε υπουργείο και ανέλαβε υπουργός Κοινωνικής Πρόνοιας ως τον Ιανουάριο του 1950, την περίοδο που ο εμφύλιος πόλεμος έφθασε στην κορύφωσή του και ο στρατιωτικός νόμος εφαρμοζόταν σε ολόκληρη τη χώρα.

Στις 5 Μαρτίου 1950 έγιναν νέες εκλογές. Στις 13 Σεπτεμβρίου 1950 και ύστερα από αλλεπάλληλες εναλλαγές κυβερνητικών σχημάτων ανέλαβε πρωθυπουργός ο Σοφοκλής Βενιζέλος. Επρόκειτο για κυβέρνηση συνασπισμού διότι σε αυτήν συμμετείχε και το Λαϊκό Κόμμα. Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ανέλαβε υπουργός Εθνικής Αμυνας και στη διάρκεια της θητείας του υπέγραψε την αποστολή της ελληνικής ταξιαρχίας, υπό τον Σόλωνα Γκίκα, στην Κορέα.

Στις 2 Ιουλίου 1951 ο Κωνσταντίνος Καραμανλής νυμφεύθηκε την ανιψιά του Παναγιώτη Κανελλόπουλου, Αμαλία Κανελλοπούλου. Στις 31 Ιουλίου 1951 ο Αλέξανδρος Παπάγος ανήγγειλε την ίδρυση του Ελληνικού Συναγερμού και σύσσωμο το Λαϊκό Ενωτικό Κόμμα προσχώρησε στον νέο σχηματισμό. Στις εκλογές της 9ης Σεπτεμβρίου 1951 ο Κ. Καραμανλής εξελέγη βουλευτής, με τη σημαία του Ελληνικού Συναγερμού αυτή τη φορά. Παρά το γεγονός ότι ο Ελληνικός Συναγερμός ανεδείχθη πρώτο σε δύναμη κόμμα, ο Αλέξανδρος Παπάγος δεν δέχθηκε να ηγηθεί κυβέρνησης συνασπισμού. Ο Κ. Καραμανλής είχε πάντως αντίθετη άποψη, γιατί μεταξύ άλλων υποστήριζε ότι αν γινόταν ο Αλ. Παπάγος πρωθυπουργός θα ήταν δυνατή η αποκατάσταση των σχέσεών του με το Παλάτι. Στις εκλογές της 16ης Νοεμβρίου 1952, όπου θριάμβευσε ο Ελληνικός Συναγερμός, ο Κ. Καραμανλής εξελέγη για 6η φορά βουλευτής.

Στη νέα κυβέρνηση ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ανέλαβε υπουργός Δημοσίων Έργων, αξίωμα που τον βοήθησε να διακριθεί για την αποτελεσματικότητά του. Στις 4 Οκτωβρίου 1955 πέθανε ο στρατάρχης Αλέξανδρος Παπάγος, μετά από μακρά ασθένεια. Προτού πεθάνει ο αρχηγός του Ελληνικού Συναγερμού είχε ορίσει αναπληρωτή του τον αντιπρόεδρο του κόμματος, Στέφανο Στεφανόπουλο. Το γεγονός είχε προκαλέσει την αντίδραση του άλλου αντιπροέδρου, του Παναγιώτη Κανελλόπουλου, αλλά όταν επήλθε ο θάνατος του πρωθυπουργού οι περισσότεροι βουλευτές θεωρούσαν βέβαιο ότι η εντολή για την πρωθυπουργία θα δοθεί στον Στ. Στεφανόπουλο. Ωστόσο στις 5 Οκτωβρίου ο βασιλεύς Παύλος ανέθεσε την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στον Κωνσταντίνο Καραμανλή.

Η πρώτη κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή ορκίστηκε στις 6 Οκτωβρίου 1955. Στις 4 Ιανουαρίου 1956 ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ανήγγειλε την ίδρυση της Εθνικής Ριζοσπαστικής Ένωσης (ΕΡΕ). Οι εκλογές έγιναν στις 19 Φεβρουαρίου 1956 και η ΕΡΕ πήρε το 47,38% των ψήφων και 165 έδρες στη Βουλή. Τα άμεσα προβλήματα της κυβέρνησης είναι το Κυπριακό και η οικονομία. Ειδικά το Κυπριακό δημιουργεί ένταση και στο εσωτερικό της χώρας, μετά την απόφαση των Αγγλων να εξορίσουν τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο στις Σεϋχέλλες και τον απαγχονισμό κυπρίων αγωνιστών. Στις 26 Μαΐου 1956 παραιτήθηκε ο υπουργός Εξωτερικών Σπύρος Θεοτόκης, που αντικαταστάθηκε από τον Ευάγγελο Αβέρωφ, ενώ τον Νοέμβριο ο πρωθυπουργός μετέβη στις ΗΠΑ, επικεφαλής αντιπροσωπείας για να παρουσιάσει τις ελληνικές θέσεις στο Κυπριακό. Όσον αφορά την οικονομία, η ανόρθωσή της προϋποθέτει αύξηση των δημοσίων επενδύσεων και αυτό εξήγγειλε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής. Η τετραετία 1956-1963 ήταν περίοδος ανάπτυξης αλλά και δύσκολων χρόνων. Κυρίως γιατί είχαμε ένα σκληρό καθεστώς...

Δημοκρατία…

Ο Καραμανλής μετά τη χούντα δεν ήταν ο ίδιος. Επέστρεψε από το Παρίσι έχοντας ο ίδιος μεταλλαχθεί.

H Νέα Δημοκρατία ιδρύθηκε στις 4 Οκτωβρίου 1974 από τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, ως συνέχεια της προδικτατορικής Εθνικής Ριζοσπαστικής Ενώσεως (ΕΡΕ). Αλλά δεν είχε καμία σχέση πλέον με την ΕΡΕ.

Ο ίδιος προσδιόρισε το ιδεολογικό στίγμα του κόμματος στο συνέδριο της Χαλκιδικής το 1979, είπε ότι η Νέα Δημοκρατία ασπάζεται τον ριζοσπαστικό φιλελευθερισμό που αναγνωρίζει την ελευθερία της αγοράς με τη ρυθμιστική παρέμβαση του κράτους χάρη της κοινωνικής δικαιοσύνης.

«Εγγίζει τα όρια πολιτικού θαύματος αυτό που με την συμπαράσταση του λαού συνέβη στην Ελλάδα μέσα στους δύο τελευταίους μήνες. Διότι η μετάβαση από την δικτατορία στην ελευθερία έγινε με τρόπο ανώδυνο, ενώ πολλοί ανέμεναν ότι θα γίνει με τρόπο αιματηρό, με αδελφοκτόνο σπαραγμό».

Έτσι προλόγισε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής την ίδρυση του νέου κόμματός του στις 4 Οκτωβρίου 1974, λιγότερο από δυο μήνες δηλαδή από την επάνοδό του στην Αθήνα, έπειτα από αυτοεξορία 11 ετών στο Παρίσι.

«Νέα Δημοκρατία είναι η παράταξη που αγνοεί τις διενέξεις και τους διχασμούς του παρελθόντος και προσανατολίζεται στα ευρύτερα δυνατά σχήματα εθνικής ενότητας … Η παράταξη της Νέας Δημοκρατίας υπόσχεται ότι θα υπηρετεί πάντα και μόνο τα αληθινά συμφέροντα του Έθνους, που βρίσκονται πέρα και επάνω από τις παραπλανητικές ετικέτες της Δεξιάς, του Κέντρου και της Αριστεράς», αναφέρει μεταξύ άλλων στην ιδρυτική πράξη της 4ης Οκτωβρίου.

Λέει όμως κι άλλα: «Η ελευθέρα οικονομία στην οποία πιστεύει η Νέα Δημοκρατία δεν ημπορεί να αποκλείσει την διεύρυνση του οικονομικού τομέως, τον οποίο ελέγχει το κράτος. Και ότι η ιδιωτική πρωτοβουλία δεν ημπορεί να βρει την δικαίωσή της χωρίς παράλληλη συμμετοχή των ευρύτερων λαϊκών τάξεων στην κατανομή του εθνικού προϊόντος. Κάθε πολίτης της χώρας αυτής πρέπει να γίνει εργάτης μαζί και νομεύς της οικονομικής ευημερίας».

Το νεοσύστατο κόμμα του Καραμανλή κέρδισε εύκολα τις εκλογές της 17ης Νοεμβρίου 1974, καταλαμβάνοντας συντριπτικό ποσοστό 54,37% (2.669.133 ψήφοι) και 220 έδρες. Σε εκείνες τις εκλογές κατέβηκε για πρώτη φορά και ένα επίσης νεοσύστατο κόμμα: Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα το είπαν και απέσπασε ένα μικρό αλλά ελπιδοφόρο 13,58%, εκλέγοντας 12 βουλευτές.

Νίκη ΝΔ…

Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής μετά την εμπέδωση της Δημοκρατίας στη χώρα και την υπογραφή της συνθήκης ένταξης της Ελλάδας στην ΕΟΚ εγκαταλείπει την πρωθυπουργία και μεταπηδά στην Προεδρία της Δημοκρατίας το 1980.

Στις 8 Μαΐου 1980 η κοινοβουλευτική ομάδα του κόμματος εκλέγει τον Υπουργό Εξωτερικών Γεώργιο Ράλλη ως τον νέο ηγέτη του κόμματος, ο οποίος αναλαμβάνει και την πρωθυπουργία της χώρας.

ΠΗΓΕΣ :

-Tσουκαλάς, K., Eλληνική τραγωδία. Aπό την απελευθέρωση στους συνταγματάρχες

-ΤΟ ΒΗΜΑ

-Aντωνοπούλου, Σ., O μεταπολεμικός μετασχηματισμός της ελληνικής οικονομίας και το οικιστικό φαινόμενο, 1950-1980

-Ίδρυμα Σάκη Kαράγιωργα, H ελληνική κοινωνία κατά την πρώτη μεταπολεμική περίοδο (1945-1967

-Aλιβιζάτος, N., Oι πολιτικοί θεσμοί σε κρίση

-Παπαχελάς, A., O βιασμός της ελληνικής δημοκρατίας. O αμερικανικός παράγων

-cretalive