Αρθρογραφία

Ανησυχητική αύξηση των ψυχικών νοσημάτων στους νέους της Κρήτης

neakriti.gr 11 June, 2019 ΥΓΕΙΑΑΡΘΡΑ

Ανησυχητική αύξηση των ψυχικών νοσημάτων στους νέους της Κρήτης

Τα ψυχικά νοσήματα «χτυπούν» τους Κρητικούς

Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλεί στην επιστημονική κοινότητα η αύξηση των νέων περιπτώσεων ψυχιατρικών διαταραχών, όσο και η εντεινόμενη βαρύτητά τους

Η ανησυχία αυτή επεκτείνεται και σε επίπεδο Κρήτης, καθώς λόγοι που συνηγορούν είναι η λογική αύξηση των γενικότερων κοινωνικών και ατομικών θεμάτων, αλλά και το οικογενειακό περιβάλλον, το οποίο νιώθει περισσότερο ευαισθητοποιημένο ώστε να αντιμετωπίσει τα θέματα ψυχικής υγείας.

Ωστόσο, περισσότερο ανησυχητικό για τους ίδιους είναι το ότι, σε ολοένα και μεγαλύτερο αριθμό νέων, εξαπλώνεται το αίσθημα της αβεβαιότητας και η αμφισβήτηση των αξιών, της χαράς της δημιουργίας και της ενεργού συμμετοχής στις συλλογικές κοινωνικές δραστηριότητες, ενώ καταφεύγουν στην εξατομίκευση και στην αποχή από τις θεμελιώδεις κοινωνικές διεργασίες (π.χ. εκλογικές διαδικασίες).

Το γενικό αυτό “κλίμα” επηρεάζει και συμβάλλει στην αύξηση της “ευαλωτότητας” περισσότερων παιδιών και εφήβων, με συνακόλουθο αποτέλεσμα τον πολλαπλασιασμό της ψυχιατρικής νοσηρότητας.

Τα παραπάνω αναφέρει η Παιδοψυχιατρική Εταιρεία Ελλάδος, με αφορμή το 11o Πανελλήνιο Παιδοψυχιατρικό Συνέδριο με θέμα “Θεωρία και κλινική στην Ψυχιατρική παιδιού και εφήβου: Ανιχνεύοντας τις νέες ψυχοπαθολογίες”, που θα πραγματοποιηθεί υπό την αιγίδα της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ και της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Παιδικής και Εφηβικής Ψυχιατρικής, από την Παρασκευή 14 έως την Κυριακή 16 Ιουνίου, στην Ιατρική Σχολή Αθηνών.

Κύριος στόχος του συνεδρίου, σύμφωνα με τον πρόεδρο της Παιδοψυχιατρικής Εταιρείας Ελλάδος, καθηγητή Δημήτρη Αναγνωστόπουλο, είναι «η μελέτη των νέων ψυχοπαθολογικών φαινομένων που αντιμετωπίζουμε στην καθημερινή πρακτική». Προσθέτει, δε, ότι η έμφαση που δόθηκε από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) το 2018 στην ψυχική υγεία των νέων σε έναν κόσμο που αλλάζει συνεχίζει να είναι ιδιαίτερα επίκαιρη για τη χώρα μας, καθότι οι επιπτώσεις στην ψυχική υγεία των παιδιών και εφήβων, τόσο των κοινωνικοοικονομικών όσο και των βίαιων γεωπολιτικών αλλαγών, είναι ήδη ορατές.

«Οι νέοι βιώνουν μια πολιτική και κοινωνική πραγματικότητα σκληρή, συχνά προκλητικά ανάλγητη, περίπλοκη, αντιφατική, απρόσωπη και συχνά εικονική. Μέσα σε αυτές τις διαρκώς μεταβαλλόμενες συνθήκες, ερχόμαστε αντιμέτωποι στην κλινική πράξη με νέες και σοβαρές ψυχοπαθολογικές εκδηλώσεις στα παιδιά, στους εφήβους και στις οικογένειές τους, όπως ο εθισμός στο διαδίκτυο, αυτοτραυματισμοί (π.χ. διαδικτυακό παιχνίδι “Μπλε Φάλαινα”), χρήση ουσιών, κοινωνική βία κ.ά. Το ψυχικό τραύμα, η απομόνωση, η μοναξιά, η περιθωριοποίηση και η στείρα επικοινωνία στις ανθρώπινες σχέσεις φαίνονται να βρίσκονται στον πυρήνα των κοινωνικών κρίσεων και των ψυχικών ρήξεων», αναφέρει ο κ. Αναγνωστόπουλος.

Η “Νέα Κρήτη” επιχείρησε να διερευνήσει τους βασικούς λόγους οι οποίοι ευθύνονται για τη διαφοροποίηση του ψυχισμού των νέων σήμερα σε σχέση με άλλες δεκαετίες. Γι’ αυτόν τον λόγο επικοινώνησε με τον Μανόλη Καργάκη, ο οποίος μίλησε για τις αλλαγές όπως διαφοροποιούνται στο κοινωνικό πλαίσιο (φορείς κοινωνικοποίησης) και την εμφάνιση της τεχνολογίας, η οποία όσο “αγαθή” κι αν φαίνεται, έχει αντίκτυπο στην ψυχική ισορροπία του ατόμου.

Συγκεκριμένα, ο κ. Καργάκης είπε χαρακτηριστικά: «Τα τελευταία χρόνια και συγκεκριμένα τις τελευταίες δύο δεκαετίες έχουμε έντονες κοινωνικοτεχνολογικές μεταβολές, οι οποίες δημιουργούν ένα διαφορετικό πλαίσιο στο πώς μεγαλώνουν, διαπαιδαγωγούνται και ενηλικιώνονται τα παιδιά. Έχουμε αρκετές διαφοροποιήσεις συγκριτικά με παλαιότερα. Ξεκινώντας από το γονεϊκό περιβάλλον, όπου παρατηρείται στροφή στον ατομισμό την τελευταία εικοσαετία, όπου ο γονιός στην προσπάθειά του να αντεπεξέλθει οικονομικά και κοινωνικά στρέφεται στον εαυτό του και δημιουργεί αρκετά θέματα στο πλαίσιο της σχέσης των δύο γονέων, είτε σ’ ένα πλαίσιο αύξησης των συγκρούσεων είτε σ’ ένα πλαίσιο διάρρηξης της πατριαρχικής οικογένειας και στην αύξηση μονογονεϊκών οικογενειών. Αυτό δε συνδέεται με την εμφάνιση ψυχοπαθολογίας αλλά η ευαλωτότητα που δημιουργείται μέσα από την αύξηση του ατομισμού ενισχύει το πλαίσιο όπου τα παιδιά θα μεγαλώσουν σ’ ένα ευάλωτο διαπροσωπικό περιβάλλον.

Ένας άλλος παράγοντας είναι η διαφοροποίηση των απαιτήσεων πλέον για το παιδί. Είναι διαφορετικές οι εργασιακές και παραγωγικές απαιτήσεις σήμερα. Το να κάνει το παιδί πολλά και διαφορετικά πράγματα σήμερα και να είναι αποδοτικό σε όλα αυξάνει πολλές φορές την πίεση στην παιδική και εφηβική ηλικία. Δεν είναι σπάνιες οι περιπτώσεις να παρατηρούμε σε παιδιά νευρωσικά χαρακτηριστικά, τα οποία αποτυπώνονται με φοβίες, με ψυχοσωματικές εντάσεις ή ακόμη και με κρίσεις πανικού στην παιδική ή και πρώιμη εφηβική ηλικία, σαν αποτέλεσμα είτε της οικογενειακής πίεσης, είτε των αυξημένων ατομικών πεποιθήσεων.

Τρίτος βασικός παράγοντας που επηρεάζει την τελευταία δεκαετία είναι η εμπλοκή των παιδιών στη φυσική εξέλιξη της τεχνολογίας, που ονομάζεται διαδίκτυο. Είναι ένας καινούργιος κόσμος, όπου τώρα αρχίζουν να εμφανίζονται τα πρώτα αποτελέσματα της εμπλοκής μας είτε με τον επαναπροσδιορισμό της κοινωνικής μου αξίας μέσα από το διαδίκτυο, και του υψηλού φόρτου ώστε να έχω μια καλή εικόνα σ’ ένα μεγάλο κοινωνικό πλαίσιο. Έχουμε αρνητικές εισροές, όπως ιντερνετικό μπούλινγκ, η “Μπλε φάλαινα” κ.λπ.

Επίσης, στο τέλος της παιδικής και πρώιμης εφηβικής ηλικίας δημιουργείται ένα ερώτημα: Πώς όλες αυτές οι κοινωνικές ζυμώσεις στον ελλαδικό χώρο ή κοινωνικές επιρροές οικονομικών στοιχείων στο πλαίσιο κοινωνικής ανασφάλειας, πράγμα που επηρεάζουν έναν ενήλικα, έχουν άμεσο αντίκτυπο στην ψυχοσύνθεση του παιδιού ή αργότερα του εφήβου; Επηρεάζονται στοιχεία όπως η αυτοπεποίθησή του ως προς το κοινωνικό-οικονομικό του μέλλον, αφού δομεί τις αρχές του στη βάση ενός ανασφαλούς πλαισίου».

ΑΝΑΤΑΡΑΧΕΣ

Η σχέση αλκοόλ και νέων

Τι συμβαίνει όμως σε επίπεδο Κρήτης; Παρατηρείται βαριά ψυχοπαθολογία στους νέους στην ευρύτερη περιοχή της Κρήτης;

Ο κ. Καργάκης ανέφερε: «Επίσημα στοιχεία δεν έχω. Στο κομμάτι της κλινικής εμπειρίας, ένα στοιχείο που έχει ιδιαίτερη βαρύτητα στην Κρήτη είναι η σχέση αλκοόλ και παιδιού, που πάντα υπήρχε μια ιδιαιτερότητα στο νησί μας εξαιτίας της κουλτούρας και της ιδιοσυγκρασίας μας. Στην Κρήτη, όπως και σε κάθε κλειστό κοινωνικό περιβάλλον, αναπτύσσονται έντονα οι οικογενειακοί δεσμοί. Αυτό από τη μια μπορεί να είναι εξαιρετικά λειτουργικό, αλλά σε περίοδο όπου υπάρχουν αναταραχές και καταφέρει ο φόρτος να περάσει στο πλαίσιο της οικογένειας, τότε οι ζυμώσεις επηρεάζουν και τα παιδιά και τους εφήβους.

Δε θα μπορούσα να διαφοροποιήσω, πέρα από την καταχρηστική σχέση με το αλκοόλ, το τοπικό περιβάλλον. Σίγουρα είχαμε μια αύξηση στην εμπλοκή των οικογενειών όσον αφορά στα παιδιά με τον τομέα της ψυχικής υγείας. Αυτό πρέπει να το διερευνήσουμε σε δύο επίπεδα. Αυτό οφείλεται είτε στη λογική αύξησης των γενικότερων κοινωνικών και ατομικών θεμάτων που αύξησαν τα θέματα της ψυχοπαθολογίας, είτε αύξηση της ευαισθησίας των γονιών να αναζητήσουν τρόπους διαχείρισης για τα θέματα των παιδιών τους».