Ακρίβεια: Η λίστα – φωτιά με τις ανατιμήσεις του Απριλίου

03 April, 2023 OIKONOMIAΑΡΘΡΑ

Ακρίβεια: Η λίστα – φωτιά με τις ανατιμήσεις του Απριλίου

Συνεχίζονται και τον Απρίλιο οι ανατιμήσεις σε βασικά αγαθά, με μικρότερη όμως ένταση σε σχέση με αυτές που έχουν γίνει το πρώτο τρίμηνο του έτους. Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες της Realnews, έως το τέλος Απριλίου θα έχουν αυξηθεί οι τιμές σε τουλάχιστον 100 βασικά αγαθά, όπως τρόφιμα και απορρυπαντικά. Πρόκειται για τον μήνα με τις λιγότερες ανατιμήσεις, καθώς, σύμφωνα πάντα με στοιχεία που έχει στη διάθεσή της η «R», τον Ιανουάριο ανατιμήθηκαν 500 βασικά αγαθά, τον Φεβρουάριο άλλα 500 και τον Μάρτιο 200 προϊόντα ευρείας κατανάλωσης, σε ποσοστό που σε κάποιες περιπτώσεις ξεπέρασε ακόμη και το 20%.

Στο ίδιο διάστημα -και συγκεκριμένα τον Μάρτιο- ορισμένες βιομηχανίες τροφίμων και εμπορικές επιχειρήσεις προχώρησαν σε μειώσεις περίπου 50 προϊόντων. Ο Απρίλιος είναι ένας μήνας κατά τον οποίο πάντα μειώνεται ο αριθμός των επιχειρήσεων που προχωρούν σε ανατιμήσεις, καθώς έχουν προηγηθεί αυτές του πρώτου διμήνου του έτους. Το ζήτημα είναι ότι δεν φαίνεται να αποκλιμακώνεται το κόστος των προϊόντων, παρότι οι τιμές στα ενεργειακά προϊόντα, δηλαδή στο φυσικό αέριο, στο ηλεκτρικό ρεύμα και στο πετρέλαιο μπρεντ, σημειώνουν εντυπωσιακή μείωση. Είναι χαρακτηριστικό ότι στις αρχές της εβδομάδας το φυσικό αέριο βρέθηκε στα περίπου 40 ευρώ ανά μεγαβατώρα, ενώ το ηλεκτρικό ρεύμα βρέθηκε ακόμη και κάτω από τα 100 ευρώ ανά μεγαβατώρα – και συγκεκριμένα στα 89 ευρώ. Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχει στη διάθεσή της η «R» μέχρι στιγμής, έως το τέλος Απριλίου δύο επιχειρήσεις αναμένεται να προχωρήσουν σε μείωση της τιμής των προϊόντων τους.

Πρόκειται για μια εταιρεία από τον κλάδο της ζάχαρης, όπου η μείωση της τιμής θα φτάσει το 1,5%, και για μια εταιρεία που εμπορεύεται άλευρα, όπου η τιμή θα μειωθεί σε ποσοστό 5%. Ωστόσο, για άλλον έναν μήνα οι ανατιμήσεις είναι περισσότερες από τις μειώσεις, με αποτέλεσμα η τιμή πώλησης βασικών αγαθών, όπως είναι τα τρόφιμα, να βρίσκεται σε ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα.

Η λίστα

Οι ανατιμήσεις, έστω και με μικρότερη ένταση, αναμένεται να συνεχιστούν και τον Απρίλιο. Ειδικότερα, μέχρι το τέλος του μήνα θα πωλούνται ακριβότερα τα εξής προϊόντα: Απορρυπαντικά έως 26%, πατατάκια, κράκερ έως 25%, μαγιά 20%, κρασιά και ποτά έως 15%, τσίχλες, καραμέλες έως 14%, αναψυκτικά έως 14%, φρυγανιές, κριτσίνια 12%, χυμοί έως 10%, μπισκότα και σοκολατοειδή έως 9%, μουστάρδα έως 7%, αυγά από 3% έως 6%, εντομοαπωθητικό έως 5%, οδοντόκρεμα έως 5%, καφές εσπρέσο έως 4,5%, χλωρίνη 4%, αλάτι έως 3%, κέτσαπ και μαγιονέζες έως 3%, βιολογικά κοτόπουλα 3%, τυροκομικά 3% και ζάχαρη έως 2,5%. Σημειώνεται, ωστόσο, ότι οι αυξήσεις γίνονται από μεμονωμένες εταιρείες, αφορούν συγκεκριμένα προϊόντα και αναμένεται σε αυτές τις περιπτώσεις να περάσουν σταδιακά στα ράφια των σούπερ μάρκετ, ανάλογα με τα αποθέματα που έχουν στις αποθήκες τους οι αλυσίδες σούπερ μάρκετ. Σε αρκετές περιπτώσεις πρόκειται για αυξήσεις τιμών που είχαν προγραμματίσει οι εταιρείες εδώ και αρκετές εβδομάδες, στην προσπάθεια που κάνουν να περνούν σταδιακά τις ανατιμήσεις στα ράφια.

Σύμφωνα με πληροφορίες, οι ανατιμήσεις σε βασικά αγαθά θα συνεχιστούν και το προσεχές διάστημα. Οι ανατιμήσεις στα τρόφιμα, παρόλο που μειώνονται οι τιμές στα ενεργειακά προϊόντα, αποτυπώνονται και στα επίσημα στοιχεία του πληθωρισμού από την Ελληνική Στατιστική Αρχή. Συγκεκριμένα, ενώ τον Φεβρουάριο ο πληθωρισμός υποχώρησε στο 6,1%, από 7% τον Ιανουάριο, στα τρόφιμα παρέμεινε σε αρκετά υψηλά επίπεδα, στο 14,8%. Μάλιστα, σε ορισμένες κατηγορίες, όπως τα γαλακτοκομικά, οι ετήσιες ανατιμήσεις φτάνουν το 25,2%, στα έλαια και στα λίπη στο 22,9%, στα κρέατα στο 20% και στο ψωμί και στα δημητριακά στο 16,8%. Η παρατεταμένη ακρίβεια στα τρόφιμα έχει οδηγήσει αρκετούς καταναλωτές στη μείωση των δαπανών για την αγορά βασικών αγαθών.

Σύμφωνα με τα ευρήματα της πρόσφατης έρευνας της Ένωσης Καταναλωτών Ελλάδος της ΓΣΕΕ, τέσσερις στους δέκα Ελληνες καταναλώνουν κρέας μία φορά την εβδομάδα. Η μείωση της κατανάλωσης αποτυπώνεται με τον πλέον ξεκάθαρο τρόπο και στις πωλήσεις των αλυσίδων σούπερ μάρκετ. Δηλαδή, ενώ αυξάνονται οι πωλήσεις με βάση την αξία των πωληθέντων προϊόντων, οι αντίστοιχες πωλήσεις με βάση τον όγκο των αγαθών μειώνονται, κάτι που σημαίνει ότι η αύξηση που καταγράφουν στις πωλήσεις τους οι αλυσίδες σούπερ μάρκετ οφείλεται αποκλειστικά στις πληθωριστικές πιέσεις.

Ορόσημο το φθινόπωρο

Οι τιμές σε ορισμένα προϊόντα έχουν αυξηθεί σωρευτικά σε ποσοστό που ξεπερνά ακόμη και το 50% από τον Σεπτέμβριο του 2021, όταν ξεκίνησε η ενεργειακή κρίση, μέχρι σήμερα, που φαίνεται να αποκλιμακώνεται. Ωστόσο, παρά τη μείωση των ενεργειακών προϊόντων, η πτώση των τιμών σε βασικά αγαθά δεν είναι ακόμη αισθητή. Σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, η μείωση των τιμών δεν πρόκειται να γίνει αισθητή από τους καταναλωτές πριν από το ερχόμενο φθινόπωρο, καθώς πολλά από τα προϊόντα που βρίσκονται στα ράφια των σούπερ μάρκετ, όπως για παράδειγμα το κρέας ή το ελαιόλαδο, έχουν παραχθεί και τυποποιηθεί με αυξημένα λειτουργικά κόστη την προηγούμενη χρονιά.

Οι καταναλωτές, προκειμένου να αντιμετωπίσουν την ακρίβεια, έχουν στρέψει το ενδιαφέρον τους στις προσφορές που κάνουν οι αλυσίδες σούπερ μάρκετ, αλλά και στα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας, που είναι φθηνότερα από τα επώνυμα. Σύμφωνα με την εταιρεία μετρήσεων IRI, το ποσοστό στις πωλήσεις προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας τον πρώτο μήνα του νέου έτους διαμορφώθηκε στο 17,7%, όταν το 2022 βρισκόταν στο 16,3% και το 2021 στο 14,8%.

Έλεγχοι

Με στόχο το έλεγχο των τιμών, το υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων έχει θέσει πλαφόν στο μεικτό περιθώριο κέρδους, εστιάζοντας, με νέα απόφαση που έλαβε, σε μια σειρά από προϊόντα και υπηρεσίες, με στόχο να περιορίσει τα φαινόμενα αισχροκέρδειας. Ετσι, το περιθώριο κέρδους με το οποίο πωλούνται σήμερα τα προϊόντα δεν θα πρέπει να είναι μεγαλύτερο από το αντίστοιχο με το οποίο πωλούνταν τον Σεπτέμβριο του 2021. Προς την κατεύθυνση αυτή, το επόμενο διάστημα αναμένεται να αυξηθούν οι έλεγχοι σε συγκεκριμένα τρόφιμα που είναι απαραίτητα για την αξιοπρεπή διαβίωση των πολιτών προκειμένου να περιοριστούν τα φαινόμενα κερδοσκοπίας. Στη λίστα με τα προϊόντα που θα ελέγχονται, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνονται τα εξής: ρύζι, ψωμί για τoστ, ψωμί φραντζόλα, φρυγανιές, μακαρόνια, αλεύρι για όλες τις χρήσεις, φακές, φασόλια, ρεβίθια, κατεψυγμένα και νωπά ψάρια, χοιρινό, κοτόπουλο και μοσχάρι, φρέσκο γάλα και γάλα εβαπορέ, γιαούρτια, φέτα, αυγά, ελαιόλαδο και πολλά ακόμη.

Market pass και «καλάθια»

Σημειώνεται ότι σε πλήρη εξέλιξη βρίσκεται η καταβολή χρημάτων του market pass στους δικαιούχους. Εντός της εβδομάδας -κατά πάσα πιθανότητα σήμερα- αναμένεται να πιστωθεί το ποσό για έναν μήνα στους δικαιούχους που έχουν επιλέξει την καταβολή του στην άυλη κάρτα πληρωμών, ενώ όσοι έχουν επιλέξει την πληρωμή στους τραπεζικούς λογαριασμούς, που είναι τρεις στους τέσσερις, θα λάβουν ποσά για τρεις μήνες.

Τις υπόλοιπες δόσεις για όσους έχουν επιλέξει την άυλη κάρτα θα τις λάβουν οι δικαιούχοι στις αρχές Μαΐου, στις αρχές Ιουνίου και στις αρχές Ιουλίου. Αξίζει να σημειωθεί ότι βρίσκεται ήδη από την Τετάρτη σε ισχύ το «καλάθι των νονών», στο οποίο συμμετέχουν τα καταστήματα παιχνιδιών και περιλαμβάνει παιχνίδια, σοκολατένια αυγά με δώρα και παιχνιδολαμπάδες, ενώ από την ερχόμενη Τετάρτη θα βρίσκεται σε ισχύ και το «καλάθι του Πάσχα», το οποίο θα περιλαμβάνει αρνιά, κατσίκια, τσουρέκια και σοκολατένια αυγά.

Καύσιμα

Με βραδείς ρυθμούς μειώνονται οι τιμές στα καύσιμα, παρά την πτώση του πετρελαίου μπρεντ στις διεθνείς αγορές. Μάλιστα, σύμφωνα με στοιχεία που άντλησε η «R» από το Παρατηρητήριο Τιμών Υγρών Καυσίμων του υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων, οι τιμές στην αμόλυβδη βενζίνη δεν έχουν παρουσιάσει καμία μεταβολή, την ώρα που έχει μειωθεί σε σημαντικό βαθμό η τιμή του πετρελαίου μπρεντ, με τα στοιχεία να αποδεικνύουν του λόγου το αληθές.

Στις 23 Ιανουαρίου η τιμή της αμόλυβδης βενζίνης ανερχόταν κατά μέσο όρο σε όλη την Ελλάδα στο 1,89 ευρώ ανά λίτρο. Η ίδια ακριβώς τιμή ίσχυε και στις 23 Μαρτίου, με τη διαφορά ότι στις 23 Ιανουαρίου η τιμή του πετρελαίου μπρεντ ήταν στα 88 δολάρια το βαρέλι, ενώ δύο μήνες αργότερα, στις 23 Μαρτίου, η τιμή του είχε υποχωρήσει στα 75 δολάρια το βαρέλι. Δηλαδή, ενώ η τιμή στις διεθνείς αγορές του πετρελαίου μπρεντ μειώθηκε κατά 13 δολάρια το βαρέλι, η τιμή στην αμόλυβδη βενζίνη δεν άλλαξε. Εντούτοις, συγκρίνοντας κάποιος την ίδια χρονική περίοδο, θα διαπιστώσει ότι η τιμή του πετρελαίου κίνησης μειώθηκε από 1,80 ευρώ το λίτρο στις 23 Ιανουαρίου σε 1,67 ευρώ το λίτρο δύο μήνες αργότερα.

Αύξηση επιτοκίων

Η ακρίβεια έρχεται να προστεθεί στις σημαντικές επιβαρύνσεις που αντιμετωπίζουν χιλιάδες δανειολήπτες εξαιτίας της έκτης μέσα σε εννέα μήνες αύξησης στα επιτόκια δανείων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Για παράδειγμα, μια οικογένεια που είχε λάβει ένα στεγαστικό δάνειο 100.000 ευρώ, με διάρκεια αποπληρωμής τα 15 χρόνια, πλήρωνε τον περασμένο Ιούλιο 690 ευρώ και σήμερα 837 ευρώ, με την ετήσια επιβάρυνση να φτάνει τα 1.764 ευρώ. Δηλαδή, η επιβάρυνση είναι πάνω από δύο δόσεις ετησίως. Αντίστοιχα, για το ίδιο δάνειο, με διάρκεια αποπληρωμής τα 30 έτη, η ετήσια επιβάρυνση φτάνει τα 2.000 ευρώ. Μάλιστα, σύμφωνα με οικονομικούς αναλυτές, αναμένονται δύο ακόμη αυξήσεις των επιτοκίων, που θα επιβαρύνουν ακόμη περισσότερο τους δανειολήπτες.