Αρθρογραφία

Xιονιάς που ξυπνάει μνήμες ‘87 ενόψει-Έκτακτο δελτίο επιδείνωσης

11 February, 2021 ΑΡΘΡΑ

Xιονιάς που ξυπνάει μνήμες ‘87 ενόψει-Έκτακτο δελτίο επιδείνωσης

Έρχεται κρύο και χιόνια που θα μας θυμίσουν τον Μάρτιο του 1987 λένε πολλοί μετεωρολόγοι.

Το κύμα κακοκαιρίας θα είναι σφοδρότατο και θα διαρκέσει περίπου μία εβδομάδα, έχοντας θέσει σε κατάσταση συναγερμού τα τμήματα πολιτικής προστασίας των κατά τόπων αρχών.

Η πρόβλεψη είναι ότι θα σημειωθούν σφοδρές χιονοπτώσεις ακόμα και μέσα στον αστικό ιστό μεγάλων πόλεων.

Οι ειδικοί περιμένουν ανάλογες συνθήκες με αυτές του Μαρτίου του 1987, οπότε το κύμα ψύχους και η επέλαση του χιονιά στην Ελλάδα είχαν πρωτοφανή διάρκεια και ένταση στη σύγχρονη ελληνική εποχή.

Τι έγινε άραγε τότε;

Τον Φεβρουάριο του 1987 οι επικρατέστεροι άνεμοι στη χώρα μας ήταν οι νοτιάδες με αποτέλεσμα οι μέσες θερμοκρασίες – κυρίως οι ελάχιστες- να είναι υψηλές.

Παράλληλα, έπεσαν αρκετές βροχές, οι οποίες τους προηγούμενους μήνες είχαν λείψει σε πολλές περιοχές της χώρας.

Ο λευκός χειμώνας του 1987

Οι πολικές αέριες μάζες που άρχισαν να εισβάλουν στην βόρεια Ελλάδα στις 3 Μαρτίου 1987 έμειναν πάνω από την περιοχή μας επί ένα δεκαπενθήμερο λόγω της αποκοπής του ψυχρού στροβίλου (βλέπε χάρτη).

Στη στάθμη των 500 hPa οι ψυχρές μάζες, που μεταφέρθηκαν από τη ΒΔ Ρωσία είχαν στην αφετηρία τους θερμοκρασίες ως και -48 βαθμούς, αλλά κινούμενες προς την περιοχή μας θερμάνθηκαν.

Η ελάχιστη θερμοκρασία, όπως αναφέρει το ziakopoulos.blogspot.com, που καταγράφηκε στη συγκεκριμένη στάθμη στο Ελληνικό ήταν -40 βαθμοί (9-3-1987/00:00 UTC). Στη στάθμη των 850 hPa η ελάχιστη θερμοκρασία ήταν -11 βαθμοί στις ραδιοβολίσεις: 5-3-1987/12:00, 6-3-1987/00:00 και 6-3-1987/12:00.

Η μέση θερμοκρασία στη στάθμη αυτή ήταν -6,4 βαθμοί.

Οι προγνώσεις που έγιναν στην ΕΜΥ στις 26-2-1987 για τον καιρό της 3ης Μαρτίου 1987 δεν ήταν ιδιαίτερα επιτυχημένες. Η προγνωσιμότητα της ατμόσφαιρας ήταν εξαιρετικά χαμηλή και τα αποτελέσματα των αριθμητικών μοντέλων άλλαζαν συνεχώς επί τρεις ημέρες.

Την 1η Μαρτίου, τελευταία Κυριακή της Αποκριάς, η πρόγνωση πολλών ημερών ανέφερε τη μεταβολή του καιρού της Τρίτης, αλλά δεν έκανε ιδιαίτερη μνεία για την ένταση και τη διάρκεια της ψυχρής εισβολής.

Την επομένη, 2α Μαρτίου (Καθαρά Δευτέρα), η πρόγνωση έκανε λόγο για κακοκαιρία, αλλά δεν εκδόθηκε έκτακτο δελτίο. Το γεγονός ότι η μέρα ήταν αργία και δεν βρίσκονταν στην ΕΜΥ το σύνολο των μετεωρολόγων έπαιξε κάποιο ρόλο. Πέρα από αυτό, να θυμίσω ότι πριν από 30 χρόνια οι δυνατότητες των μοντέλων της αριθμητικής πρόγνωσης καιρού ήταν περιορισμένες σε σχέση με σήμερα.

Πάντως, στη διάρκεια της δεκαπενθήμερης κακοκαιρίας οι προγνώσεις της ΕΜΥ ήταν αρκετά καλές, τουλάχιστον ποιοτικά , εκτός από εκείνη για την 7η Μαρτίου που ήταν αποτυχημένη ιδιαίτερα σε ότι αφορά την Αττική.

Το χρονικό της κακοκαιρίας

Τη 2α Μαρτίου 1987 (Καθαρά Δευτέρα) ο καιρός στην Αττική ήταν ανοιξιάτικος και έδωσε την ευκαιρία στους κατοίκους του Λεκανοπεδίου να γιορτάσουν τα Κούλουμα στους λόφους και τις πλατείες με ιδιαίτερο κέφι. Αρκετά καλός ήταν ο καιρός και στην υπόλοιπη χώρα. Τίποτα δεν έδειχνε αυτό που θα επακολουθούσε. Την επομένη, 3 Μαρτίου, ο καιρός άρχισε να χαλάει στη ΒΔ Ελλάδα από τις πρώτες πρωινές ώρες. Η εξέλιξη ήταν ταχύτατη.

Ως το βράδυ οι ψυχρές αέριες μάζες είχαν φθάσει στην κεντρική Ελλάδα και είχε ήδη χιονίσει στη βόρεια χώρα, συμπεριλαμβανομένης της Θεσσαλονίκης. Στη διάρκεια της νύχτας προς την 4η Μαρτίου στη Λήμνο ξέσπασε χιονοθύελλα με τις ριπές των βοριάδων να φθάνουν στο νησί τους 65 κόμβους. Στη διάρκεια της 4ης Μαρτίου τα χιόνια κατέβηκαν πολύ γρήγορα από τη βόρεια προς τη νότια Ελλάδα και ως το απόγευμα είχαν φθάσει στο Ελληνικό. Στις 5 Μαρτίου χιόνισε και στο Ν. Αιγαίο, για πρώτη φορά Μάρτιο μήνα.

Οι ελάχιστες θερμοκρασίες

Στην Αθήνα το δεκαπενθήμερο της κακοκαιρίας χιόνισε 8 φορές (4, 5, 6, 8, 9, 11, 12 και 13 Μαρτίου) με την ισχυρότερη χιονόπτωση να σημειώνεται στις 9 Μαρτίου. Σε πανελλήνια κλίμακα, η κακοκαιρία ήταν εξαιρετικά ακραία λόγω πολύ μεγάλης διάρκειας και έντασης. Στη Θεσσαλία και την Εύβοια το ύψος του χιονιού στα πεδινά έφθασε το ένα μέτρο και έμεινε στο έδαφος επί πολλές ημέρες. Πέρα από αυτό, στις περισσότερες περιοχές της χώρας σημειώθηκαν ρεκόρ χαμηλών θερμοκρασιών του συγκεκριμένου μήνα από τότε που φυλάσσονται αρχεία.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΜΥ, ρεκόρ ελάχιστων τιμών θερμοκρασίας Μαρτίου σημειώθηκαν: στο Σουφλί (-16), την Τρίπολη (-16), τη Φλώρινα (-14), την Αλεξανδρούπολη (-14), τα Τρίκαλα Θ. (-12), την Καστοριά (-12), την Αλίαρτο (-10), τα Γιάννενα (-8), τη Λαμία (-7), το Τατόι (-7), τη Λήμνο (-6), την Αγχίαλο (-6), το Άργος (-5), τη Ν. Φιλαδέλφεια (-3,6), το Ελληνικό (-1,6) κ.α.

Ρεκόρ σημειώθηκαν, όπως αναφέρει το ziakopoulos.blogspot.com, ακόμα και στον αριθμό των ημερών με ολικό παγετό: Κοζάνη (9), Φλώρινα (8), Λάρισα, Τρίκαλα, Κύμη (6), Τανάγρα, Τρίπολη (5). Να σημειώσουμε ακόμα ότι στη Ν. Φιλαδέλφεια η μέση μέγιστη θερμοκρασία του Μαρτίου 1987 ήταν 11,6 βαθμοί (καν. τιμή 15,4) και η μέση ελάχιστη θερμοκρασία 3,3 βαθμοί (καν. τιμή 6,7). Στη Θεσσαλονίκη και τη Λάρισα οι μέσες μέγιστες θερμοκρασίες το Μάρτη του 1987 και οι κανονικές τιμές είναι αντίστοιχα 9,7 (καν. τιμή 14,1) και 9,1 (καν. τιμή 14,7) βαθμοί.

Στην Κρήτη ο Μάρτιος 1987 υπήρξε εξαιρετικά ψυχρός και χιονώδης. Από την 3η έως και την 12η του μήνα σημειώθηκαν αλλεπάλληλες χιονοπτώσεις. Περιστασιακά και κυρίως την 7η και την 8η του μήνα τα χιόνια έφθασαν και στα βόρεια παράλια του νησιού. Παρατηρήθηκαν παροδικές χιονοστρώσεις και μέσα στις πόλεις του Ηρακλείου, των Χανίων και του Ρεθύμνου. Την 7η και την 13η του μήνα η θερμοκρασία στο Ηράκλειο έπεσε στους μηδέν βαθμούς.

Συμπερασματικά, ο Μάρτιος του 1987 ήταν για τις περισσότερες περιοχές της χώρας μας ο ψυχρότερος Μάρτιος τουλάχιστον των τελευταίων 60 ετών. Με βάση τα στοιχεία του Μ. Σ. Θησείου του ΕΑΑ, ο Μάρτιος του 1987 ήταν για την Αθήνα ο ψυχρότερος Μάρτιος των τελευταίων 150 ετών. Αποτέλεσμα των ακραίων καιρικών συνθηκών εκείνου του ιστορικού Μαρτίου ήταν οι μεγάλες καταστροφές στη γεωργική παραγωγή (κυρίως στις καλλιέργειες ελιάς και εσπεριδοειδών), την κτηνοτροφία και τις υποδομές (έσπασαν από τον παγετό σωλήνες ύδρευσης κ.λπ.) σε πολλές περιοχές της χώρας.

Εκτακτο δελτίο επιδείνωσης απο την ΕΜΥ-Συστάσεις από την Πολιτική Προστασία

Με την κακοκαιρία «Μήδεια» να είναι προ των πυλών, η γενική γραμματεία Πολιτικής Προστασίας, κρούει καμπανάκι κινδύνου.

Ήδη έχει ενημερώσει τις αρμόδιες υπηρεσιακά εμπλεκόμενες κρατικές υπηρεσίες, καθώς και τις περιφέρειες και τους δήμους της χώρας, ώστε να βρίσκονται σε αυξημένη ετοιμότητα πολιτικής προστασίας, προκειμένου να αντιμετωπίσουν άμεσα τις επιπτώσεις από την εκδήλωση των έντονων καιρικών φαινομένων.

Παράλληλα, η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας συνιστά στους πολίτες να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί, μεριμνώντας για τη λήψη μέτρων αυτοπροστασίας από κινδύνους που προέρχονται από την εκδήλωση των έντονων καιρικών φαινομένων.

Οδηγίες για περιοχές όπου προβλέπεται η εκδήλωση έντονων βροχοπτώσεων

Ειδικότερα, σε περιοχές όπου προβλέπεται η εκδήλωση έντονων βροχοπτώσεων, καταιγίδων ή θυελλωδών ανέμων:

Να ασφαλίσουν αντικείμενα τα οποία αν παρασυρθούν από τα έντονα καιρικά φαινόμενα ενδέχεται να προκαλέσουν καταστροφές ή τραυματισμούς.
Να βεβαιωθούν ότι τα λούκια και οι υδρορροές των κατοικιών δεν είναι φραγμένα και λειτουργούν κανονικά.
Να αποφεύγουν να διασχίζουν χειμάρρους και ρέματα, πεζή ή με όχημα, κατά τη διάρκεια καταιγίδων και βροχοπτώσεων, αλλά και για αρκετές ώρες μετά το τέλος της εκδήλωσής τους
Να αποφεύγουν τις εργασίες υπαίθρου και δραστηριότητες σε θαλάσσιες και παράκτιες περιοχές κατά τη διάρκεια εκδήλωσης των έντονων καιρικών φαινομένων (κίνδυνος από πτώσεις κεραυνών).
Να προφυλαχτούν αμέσως κατά τη διάρκεια μιας χαλαζόπτωσης. Να καταφύγουν σε κτίριο ή σε αυτοκίνητο και να μην εγκαταλείπουν τον ασφαλή χώρο, παρά μόνο όταν βεβαιωθούν ότι η καταιγίδα πέρασε. Η χαλαζόπτωση μπορεί να είναι πολύ επικίνδυνη και για τα ζώα.
Να αποφύγουν τη διέλευση κάτω από μεγάλα δέντρα, κάτω από αναρτημένες πινακίδες και γενικά από περιοχές, όπου ελαφρά αντικείμενα (π.χ. γλάστρες, σπασμένα τζάμια κλπ.) μπορεί να αποκολληθούν και να πέσουν στο έδαφος (π.χ. κάτω από μπαλκόνια).
Να ακολουθούν πιστά τις οδηγίες των κατά τόπους αρμοδίων φορέων, όπως Τροχαία κλπ.

Για περιοχές που προβλέπονται χιόνια και παγετός

Επίσης, σε περιοχές όπου προβλέπεται η εκδήλωση χιονοπτώσεων και παγετού:

Αν πρόκειται να μετακινηθούν με το αυτοκίνητο:

Να ενημερωθούν για τον καιρό και για την κατάσταση του οδικού δικτύου
Να έχουν στο όχημά τους αντιολισθητικές αλυσίδες και το ρεζερβουάρ γεμάτο καύσιμα
Να ταξιδεύουν, εφόσον είναι αναγκαίο, κατά προτίμηση στη διάρκεια της ημέρας προτιμώντας τους κεντρικούς δρόμους
Να ενημερώνουν τους οικείους τους για τη διαδρομή που πρόκειται να ακολουθήσουν
Να μεταβάλλουν το πρόγραμμα των μετακινήσεών τους ώστε να αποφεύγουν την αιχμή των καιρικών φαινομένων
Να ακολουθούν πιστά τις οδηγίες των κατά τόπους αρμοδίων φορέων, όπως Τροχαία κλπ.

Αν μετακινούνται πεζή :

Να ντύνονται με πολλά στρώματα από ελαφριά ρούχα αντί για ένα βαρύ ρούχο και να φορούν κατάλληλα παπούτσια ώστε να αποφύγουν τραυματισμούς λόγω της ολισθηρότητας
Να αποφεύγουν τις άσκοπες μετακινήσεις κατά την διάρκεια αιχμής των φαινομένων (έντονη χιονόπτωση, συνθήκες παγετού)

Για πληροφορίες και ανακοινώσεις σχετικά με την επικρατούσα κατάσταση και την βατότητα του οδικού δικτύου λόγω εισροής πλημμυρικών υδάτων σε αυτό ή λόγω χιονοπτώσεων και παγετού, οι πολίτες μπορούν να επισκεφθούν την ιστοσελίδα της ΕΛ.ΑΣ. www.astynomia.gr.

Προ των πυλών η «Μήδεια»

Σύμφωνα με το Έκτακτο Δελτίο Επικίνδυνων Καιρικών Φαινομένων που εκδόθηκε σήμερα Πέμπτη από την Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία (ΕΜΥ), κακοκαιρία προβλέπεται από το μεσημέρι του Σαββάτου (13-02-2021) από τα δυτικά και τα βόρεια, που βαθμιαία την Κυριακή (14-02-2021) θα επικρατήσει και στην υπόλοιπη χώρα, με κύρια χαρακτηριστικά:

Τις κατά τόπους πυκνές χιονοπτώσεις

Τη μεγάλη πτώση της θερμοκρασίας από βορρά προς νότο σταδιακά, της τάξης των 14-18 βαθμών Κελσίου και τον ισχυρό παγετό
Τους πολύ θυελλώδεις βόρειους ανέμους, τοπικά σε επίπεδο θύελλας στο Αιγαίο
Τις ισχυρές βροχές και καταιγίδες
Χιονοπτώσεις θα σημειωθούν από το Σάββατο (13-02-2021) το μεσημέρι στα ορεινά και ημιορεινά της κεντρικής και βόρειας χώρας και βαθμιαία σε πεδινές περιοχές της βόρειας Ελλάδας.
Τα φαινόμενα θα είναι έντονα στη δυτική και κεντρική Μακεδονία, τη Θεσσαλία, την κεντρική Στερεά και πρόσκαιρα στην Ήπειρο.

Την Κυριακή (14-02-2021) οι πυκνές χιονοπτώσεις θα επηρεάσουν εκτός από τις προαναφερθείσες περιοχές και την ανατολική Μακεδονία, τη Θράκη, τα νησιά του βορείου Αιγαίου, τις Σποράδες, τα ορεινά και ημιορεινά της ανατολικής Στερεάς, της Εύβοιας και τα ορεινά της Πελοποννήσου. Προς το βράδυ θα χιονίσει στα ορεινά της Κρήτης, καθώς και σε περιοχές της ανατολικής Στερεάς και της Εύβοιας με χαμηλό υψόμετρο.

Από τη Δευτέρα (15-02-2021) οι χιονοπτώσεις θα εξασθενήσουν στα δυτικά και τα βόρεια, όμως θα συνεχιστούν κατά διαστήματα έντονες στα ανατολικά ηπειρωτικά, συμπεριλαμβανομένης της Αττικής.

Ισχυρός παγετός θα σημειωθεί από την Κυριακή (14-02-2021) στα βόρεια και από τη Δευτέρα στα υπόλοιπα ηπειρωτικά κυρίως της κεντρικής χώρας. Επιπλέον, σε περιοχές της Μακεδονίας και της Θράκης, θα είναι κατά τόπους ολικός.

Ο κατά τόπους ισχυρός παγετός θα διατηρηθεί μέχρι το τέλος της εβδομάδας.

Θυελλώδεις βόρειοι βορειοανατολικοί άνεμοι εντάσεως 7 με 8 μποφόρ θα επικρατήσουν από το Σάββατο (13-02-2021) το βράδυ στο βόρειο Ιόνιο και το βόρειο Αιγαίο, που από την Κυριακή (14-02-2021) θα ενισχυθούν στα ανατολικά και θα φτάσουν στο βόρειο Αιγαίο τα 9 μποφόρ. Από τη Δευτέρα (15-02-2021) μέχρι την Τετάρτη (17-02-2021) θα πνέουν στο Αιγαίο άνεμοι εντάσεως τοπικά σε επίπεδο θύελλας 10 μποφόρ.

Ισχυρές βροχές και καταιγίδες θα εκδηλωθούν:

α. Στα νησιά του Ιονίου, τη δυτική Στερεά, τη δυτική Πελοπόννησο και πρόσκαιρα την Ήπειρο από τις απογευματινές ώρες του Σαββάτου (13-02-2021) μέχρι τις πρωινές ώρες της Κυριακής

(14-02-2021).

β. Στη νότια Πελοπόννησο τις πρωινές ώρες της Κυριακής

(14-02-2021).

γ. Στα νησιά του Αιγαίου και πρόσκαιρα την Κρήτη από τις πρωινές ώρες της Κυριακής (14-02-2021) μέχρι αργά το απόγευμα.