Τσικνοπέμπτη: Ηθη και έθιμα ανα την Ελλάδα

24 February, 2022 ΑΡΘΡΑ

Τσικνοπέμπτη: Ηθη και έθιμα ανα την Ελλάδα

Τσικνοπέμπτη – Λαογραφία, ήθη και έθιμα. Ο Βλάχικος Γάμος, τα Τριτάκεια, τα Κορφιάτικα Πετεγολέτσα, τα προξενιά. Τσικνοπέμπτη. Τοπικά έθιμα και παραδόσεις της Αποκριάς.

Τσικνοπέμπτη. Λαογραφία, τοπικά ήθη, έθιμα & παραδόσεις της Αποκριάς

Λαογραφία, τοπικά ήθη, έθιμα & παραδόσεις της Αποκριάς. Στο μέσο της Κρεατινής εβδομάδας βρίσκεται η Τσικνοπέμπτη, κατά την οποία παραδοσιακά καταναλώνεται μεγάλη ποσότητα κρέατος, ενόψει της επερχόμενης νηστείας της Σαρακοστής.

Ποια έθιμα συναντάμε την Τσικνοπέμπτη σε διάφορα μέρη της Ελλάδας;

«Την Τσικνοπέμπτη, σφάζονται σε πολλά μέρη τα χοιρινά, κυρίως στη νότια Ελλάδα και σε ορισμένα νησιά. Το Σάββατο όμως της ίδιας εβδομάδας, καθώς και τα δύο επόμενα Σάββατα, της Τυρινής και εκείνο της πρώτης εβδομάδας της Σαρακοστής, των Αγίων Θεοδώρων, είναι αφιερωμένα στη μνήμη των πεθαμένων.

Ήταν ημέρα των ψυχών, με προσφορές πανσπερμίας στους νεκρούς και σπονδές από νερό πάνω στους τάφους». Γεώργιος Ν. Αικατερινίδης – Συγγραφέας

Παρόμοιες γιορτές σε άλλες χώρες και χριστιανικά έθνη

Παρόμοιες γιορτές έχουν σε άλλες χώρες και χριστιανικά έθνη, όπως το Weiberfastnacht στη Γερμανία και τη Mardi Gras («Λιπαρή Τρίτη») στη Γαλλία που όμως αντιστοιχεί στην Ορθόδοξη Καθαρά Δευτέρα.

Λαογραφία της Τσικνοπέμπτης. Τοπικά Έθιμα «Ο Βλάχικος Γάμος»

Σύμφωνα με τη λαογραφία την ημέρα της Τσικνοπέμπτης συναντάμε διάφορα τοπικά έθιμα όπως στη Θήβα που αρχίζει ο «Βλάχικος Γάμος» που ξεκινά με το προξενιό δύο νέων, συνεχίζει με το γάμο και τελειώνει την Καθαρή Δευτέρα με την πορεία των προικιών της νύφης και το γλέντι των συμπεθέρων.

Όλες αυτές οι διαδικασίες είναι γεμάτες από σατυρική αθυροστομία, κέφι, γλέντι και χορό. Ο «βλάχικος γάμος» είναι κατάλοιπο της πανάρχαιης λατρείας του θεού Διονύσου που διαιωνίζει την οργιαστική θρησκεία του γιου της Σεμέλης στη Θήβα.

Πατρινό καρναβάλι και ψησταριές. Τοπικά έθιμα στην Πάτρα

Ιδιαίτερη περίπτωση αποτελεί ο εορτασμός της με κορυφαία εκδήλωση το Πατρινό καρναβάλι, ενώ εκατοντάδες Πατρινοί από το μεσημέρι της Τσικνοπέμπτης στήνουν ψησταριές σε κάθε σημείο της πόλης, ακόμα και έξω από τα καταστήματά τους.

Τοπικά δρώμενα – τοπικά έθιμα στην Πάτρα είναι «ο γάμος της Γιαννούλας της κουλουρούς» και τα «Τριτάκεια του Λάζαρη». Το επίκεντρο των εκδηλώσεων είναι η Άνω Πόλη, η παλιά συνοικία Τάσι και κυρίως η πλατεία 25ης Μαρτίου και οι δρόμοι γύρω από αυτή.

Το έθιμο «Ο γάμος της Γιαννούλας της κουλουρούς στη Πάτρα»

Το έθιμο «Ο γάμος της Γιαννούλας της κουλουρούς» στη Πάτρα. Η Γιαννούλα ήταν υπαρκτό πρόσωπο, επρόκειτο για μια φτωχή γυναίκα της Άνω πόλης που έζησε στην περίοδο πριν τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και κύρια δραστηριότητά της ήταν η πώληση κουλουριών που της εξασφάλιζε τα προς το ζην.

Ορισμένοι Πατρινοί εκμεταλλευόμενοι την αφέλειά της και το ευφάνταστο του χαρακτήρα της, της έταζαν πως θα την παντρέψουν με τον πρόεδρο της Αμερικής Ουίλσον.

Η εύπιστη κουλουρού υποδεχόταν τον υποτιθέμενο Ουίλσον, Ιούλσο όπως τον πρόφερε η ίδια, και που φρόντιζαν πάντα να τον ντύνουν με φράκο και ημίψηλο, αλλά ώσπου να αντιληφθεί την ειρωνεία της στιγμής, το πλήθος των συγκεντρωμένων για το γάμο είχε διασκεδάσει με την ψυχή του.

Τοπικά Έθιμα, Κέρκυρα | Κορφιάτικα Πετεγολέτσα και Κουκουνάρα

Τοπικά έθιμα στην Κέρκυρα. Στην παλαιά πόλη τελούνται τα «Κορφιάτικα Πετεγολέτσα» ή πετεγόλια ή πετέγολα. Η πετεγολέτσα, το πετεγουλιό όπως το λένε οι Κερκυραίοι, δεν είναι άλλο από το γνωστότατο κουτσομπολιό και αποτελεί μέρος του Κερκυραϊκού Καρναβαλιού. Είναι θεατρικό είδος που μοιάζει πάρα πολύ με την comedia dell’ arte.

Τα πετεγολέτσα πραγματοποιούνται το βράδυ της Τσικνοπέμπτης στις κεντρικές πλατείες ή τα στενά δρομάκια των διαφόρων χωριών της Κέρκυρας, με αποκορύφωμα τα πετεγολέτσα που παίζονται στην Πίνια που είναι τo κέντρο της παλιάς πόλης, κοντά στην τοποθεσία «Κουκουνάρα».

Βγαίνουν στη φόρα όλα τα άπλυτα των υποτιθεμένων πού έπεσαν σε διάφορα παραπτώματα, καυτηριάζοντας διαχρονικούς τύπους ανθρώπων και καταστάσεων.

Τοπικά Έθιμα στην Β. Ελλάδα – Ξάνθη | Βραδιά Παραδοσιακών Γεύσεων

Τα τοπικά έθιμα στην Β. Ελλάδα – Ξάνθη και στην κεντρική πλατεία, πραγματοποιούνται εκδηλώσεις όπως η «Βραδιά Παραδοσιακών Γεύσεων», όπου οι Λαογραφικοί Σύλλογοι της πόλης προσφέρουν εδέσματα, χορό και μουσική από διάφορες περιοχές της Ελλάδας.

Τοπικά έθιμα Τσικνοπέμπτης | Ξινό Νερό Φλώρινας – Χορός μασκέ

Στον οικισμό Ξινό Νερό Φλώρινας, με αφορμή τον εορτασμό για τα τοπικά έθιμα της Τσικνοπέμπτης γίνεται χορός μασκέ με ορχήστρα και παραδοσιακή μουσική.

Τοπικά έθιμα στη Βόρεια Ελλάδα – Σέρρες «Προξενιά»

Τα τοπικά έθιμα στη Βόρεια Ελλάδα και ειδικότερα στις Σέρρες (Βόρεια Ελλάδα), και ειδικότερα στις αλάνες ανάβονται μεγάλες φωτιές, στις οποίες αφού ψήσουν το κρέας, πηδούν από πάνω τους. Τέλος κάποιος από την παρέα με χιούμορ αναλαμβάνει τα «προξενιά», ανακατεύοντας ταυτόχρονα τα κάρβουνα με ένα ξύλο.

Τοπικά έθιμα στην Βόρεια Ελλάδα – Κομοτηνή | Κότα – Κούρκος

Τοπικά έθιμα στην Βόρεια Ελλάδα, στην Κομοτηνή καψαλίζουν μια κότα που πρόκειται να φαγωθεί την επόμενη Κυριακή (της Απόκρεω). Αυτήν την ημέρα τα αρραβωνιασμένα ζευγάρια ανταλλάσσουν δώρα φαγώσιμα.

Ο αρραβωνιαστικός στέλνει στην αρραβωνιαστικιά του μια κότα, τον κούρκο, και εκείνη στέλνει μπακλαβά και μια κότα γεμιστή. Όλα αυτά πραγματοποιούν την παροιμία που αναφέρουν τα τοπικά έθιμα πως ο «έρωτας περνάει από το στομάχι».