Τοπικά νέα

Τιμούν σήμερα τον Άγιο Τίτο στο Τυμπάκι - Η ιστορία του

25 August, 2019 ΤΟΠΙΚΑ ΝΕΑΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣΑΡΘΡΑ

Τιμούν σήμερα τον Άγιο Τίτο στο Τυμπάκι - Η ιστορία του

Πότε ἔγιναν τά ἐγκαίνια τοῦ Ἱ. Ν. Ἁγ. Τίτου Τυµπακίου

Mέ ἀφορμή τη σημερινή γιορτή παραθέτουμε δύο ἔγγραφα τοῦ Ἀρχείου τῆς Ἱ. Μητροπόλεως πού ἀπαντοῦν στό πότε ἔγιναν τά ἱ. ἐγκαίνια τοῦ Ἱ. Ν. Ἁγ. Τίτου Τυμπακίου. Γράφει ὁ Ἀρκαδίας Βασίλειος:

Βασίλειον τῆς Ἑλλάδος
Ἱερά Ἐπισκοπή Ἀρκαδίας
Ἐν Ἁγίοις Δέκα τῇ 31 Ἰουλίου 1939

Εὐλαβέστατε Πρωτοπρεσβύτερε καί Ἐφημέριε τῆς καθ᾽ ἡμᾶς ἐνορίας Τυμπακίου κ. Παπᾶ Γεώργιε πατρικῶς εὐχόμεθά σοι.
Διά τοῦ παρόντος ἡμῶν εὐχετικοῦ Ἀρχιερατικοῦ γράμματος, συμφώνως τῇ προσωπικῇ ἡμῶν ἐν τῇ Ἱερᾷ Ἐπισκοπῇ συννενοήσει, διαβιβάζομεν ἐσωκλείστως, ᾧδε, τήν σχετικήν εἰδοποίησιν διά τά Ἱερά Ἐγκαίνια τοῦ ἐν τῇ ἐνορίᾳ Τυμπακίου Καθεδρικοῦ Ναοῦ τοῦ Ἀποστόλου Τίτου κατά τήν 20ην Αὐγούστου ἡμέραν Κυριακήν.
Συγχρόνως ἐπεξηγοῦμεν τόν λόγον τῆς μή τελέσεως τῶν Ἱερῶν ἐγκαινίων κατά τήν Ἐπέτειον τοῦ Ἀποστόλου Τίτου, καί οὕτω νομίζομεν ἀποχρώντως εἴμεθα δικαιολογημένοι.
Συνενοηθῆτε σχετικῶς μέ τά μέλη τοῦ Ἐκκλησιαστικοῦ Συμβουλίου καί λοιπά πρόκριτα μέλη τῆς ἐνορίας καί ἐνεργήσατε ἀναλόγως καί εἰδοποιήσατε σχετικῶς ἔστω καί ἀπό τηλεφώνου.
Διάπυρος Εὐχέτης ὅλων.
Εἰδοποίησις
Τό Ἐκκλησιαστικόν Συμβούλιον τῆς ἐνορίας τῆς Κωμοπόλεως Τυμπακίου Πυργιωτίσσης.
Περατωθέντος, κατά τό πλεῖστον, τοῦ ἐν τῇ ἐνορίᾳ Τυμπακίου ἐνεγειρωμένου νέου μεγάλου Ἱεροῦ Ναοῦ, τιμωμένου ἐπ᾽ ὀνόματι τοῦ Ἀποστόλου Τίτου, τελοῦνται, Θεοῦ συνευδοκοῦντος, τά τούτου Ἱερά Ἐγκαίνια τήν 20ήν Αὐγούστου ἡμέραν Κυριακήν.
Τελοῦνται δέ κατά τήν ἡμέραν ταύτην τά ἱερά Ἐγκαίνια, ἀφ᾽ ἑνός μέν διά νά τελεσθῇ Θεία Λειτουργία, ἐν Καθιερωμένῳ Ἱερῷ Ναῷ κατά τήν Ἐπέτειον μνήμην τοῦ Ἀποστόλου Τίτου 25ην Αὐγούστου, τελεῖται ἐπίσημος Ἀρχιερατική Λειτουργία ἐν τῷ ἐν Γόρτυνι Βυζαντινῷ Καθεδρικῷ Ναῷ τοῦ Ἀποστόλου Τίτου, πρώτου Ἱεράρχου Γόρτυνος – Κρήτης, ἔνθα συγχρόνως τελεῖται καί ἐπίσημον μνημόσυνον τῶν κατά τήν ἡμέραν ταύτην 25ην Αὐγούστου 1898 ἐν Ἡρακλείῳ σφαγέντων καί ὁλοκαυτωθέντων ἀδελφῶν ἡμῶν.

ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΙΤΟΥ ΤΥΜΠΑΚΙΟΥ

Το έτος 1911 αποφασίστηκε η διεύρυνση του παλαιού Ναού του Αγίου Αποστόλου Τίτου διότι είχε αυξηθεί ο πληθυσμός και δημιουργήθηκε πρόβλημα χωρητικότητας. Όταν άρχισαν οι εργασίες για την κατεδάφιση των πλευρικών τοίχων, εγκαταστάθηκε εντός του Ναού, ένα σμάρι μέλισσες, από κάποια κυψέλη της περιοχής. Οι μέλισσες ενοχλούσαν τους εργάτες και δεν τους επέτρεπαν να εργαστούν, παρόλα τα μέτρα που ελήφθησαν εκείνη την εποχή (κάπνισμα με θειάφι κ.α.). Τα Ιερά Μυστήρια (Γάμοι, Βαπτίσεις) που τελέστηκαν εκείνη την χρονική περίοδο έγιναν στα σπίτια. Το γεγονός εκλήφθηκε ως «Σημείο Άνωθεν» για να μη πειραχτεί ο Ναός και έτσι αποφασίστηκε η ανοικοδόμηση μεγαλύτερου, στο διπλανό οικόπεδο ιδιοκτησίας της Εκκλησίας.
Τα θεμέλια του νέου Ναού ετέθησαν το έτος 1925 και περί το 1930 είχε χτισθεί τοίχος, που έφτανε το ύψος του ενός μέτρου επάνω από το υπέργειο δάπεδο. Το έτος 1940 είχε ολοκληρωθεί η οικοδομή και κτίσθηκε ο τρούλος καθώς και όλα τα τμήματα της οροφής από μπετόν. Έπειτα τοποθετήθηκε κάτω από την βόρεια κεραία της οροφής μπροστά στον βορειοανατολικό πεσσό, ξύλινο προσκυνητάρι με εικόνα του Αγίου Τίτου έργο του ζωγράφου Νικολαϊδη. Το προσκυνητάρι αυτό με την εικόνα, βρίσκεται σήμερα στον βόρειο τοίχο του νάρθηκα.
Το έτος 1941 βομβαρδίστηκε το Τυμπάκι από τις γερμανικές δυνάμεις, οι οποίες μετά την κατάληψη της Κρήτης, έφεραν και εγκατέστησαν στην περιοχή ισχυρή δύναμη στρατού και ξεκίνησαν την κατασκευή αεροδρομίου νότια του χωριού, στα κτήματα της μονής Οδηγητρίας και συγκεκριμένα στο μετόχι αυτής «Φωτεινόπουλο». Τότε κατεδάφισαν τα υπάρχοντα κτίσματα του μετοχίου (φάμπρικα, σταύλους, καταλύματα μοναχών) και τον αρχαίο ναό του Γεννεσίου της Θεοτόκου τον επικαλούμενο από τους εντοπίους «Παναγία Φωτεινιανή».
Κατά τον βομβαρδισμό του Τυμπακίου το 1941, από τα πολεμικά γερμανικά αεροπλάνα, συνέβη το εξής θαυμαστό: Μία βόμβα τρύπησε την βόρεια κεραία της οροφής του Ναού και καρφώθηκε στο τσιμεντένιο δάπεδο «σαν σε ζυμάρι» χωρίς να εκραγεί! Μόνο τα πτερύγια της βόμβας έμειναν στην επιφάνεια του δαπέδου και στην οροφή μια μικρή τρύπα, στην οποία διακρινόταν οι σιδηρόβεργες του μπετόν σχηματίζοντας το σημείο του σταυρού και προκαλώντας την απορία πως πέρασε ανάμεσά τους η βόμβα. Το θαύμα έγινε γνωστό στα περίχωρα και όλοι οι κάτοικοι της περιοχής έσπευσαν να το ιδούν.
Μόνον ένα μικρό θραύσμα σιδήρου, καρφώθηκε στην εικόνα που ανέφερα παραπάνω, την μοναδική που υπήρχε στο Ναό τότε και μπροστά στην οποία έπεσε η βόμβα. Αυτό φαίνεται πάνω στην εικόνα μέχρι σήμερα.
Κατά την διάρκεια της γερμανικής κατοχής αποφασίστηκε από την διοίκηση των κατοχικών στρατευμάτων Τυμπακίου, η κατεδάφιση του παλαιού Ναού του Αγίου Τίτου, για την χρησιμοποίηση των οικοδομικών υλικών (λαξευμένες πέτρες) στα κατασκευαστικά έργα του νέου αεροδρομίου των κατακτητών. Για τον λόγο αυτό επιστρατεύτηκε η ομάδα εργασίας (αγγαρείας) απαρτιζόμενη από ντόπιους νέους του Τυμπακίου και των περιχώρων. Όταν ορίστηκε η ήμερα έναρξης της κατεδάφισης του Ναού, έσπευσε επί τόπου ο δραστήριος εφημέριος του, παπά Γιώργης Μαρκαντωνάκης και απαγόρευσε στην ομάδα εργασίας να συμμετέχει στην κατεδάφιση, λέγοντας προς τον γερμανό διοικητή:
«Εμείς οι χριστιανοί χτίζουμε εκκλησίες, δεν γκρεμίζουμε!». Τότε εκείνος θύμωσε και έδωσε εντολή σε ένα γερμανό στρατιώτη να ανεβεί στην οροφή και να ξεκινήσει την κατεδάφιση από την νοτιοδυτική γωνία της. Μόλις κατάφερε εκείνος να ρίξει την πρώτη γωνιακή πέτρα, γκρεμίστηκε και ο ίδιος νεκρός!
Συνέβη τότε μεγάλη ταραχή και προκλήθηκε φόβος και τρόμος στους στρατιώτες, οι οποίοι έφυγαν βιαστικά μαζί με τον επικεφαλής τους αξιωματικό. Οι δε έλληνες με δέος και θαυμασμό για την άμεση επέμβαση του Αγίου Τίτου, απέδωσαν δοξολογία στον Θεό για την παράδοξη διάσωση του Ναού.
Σε αυτόν το παλαιό Ναό, ανάμεσα στα τέμπλα των δύο κλιτών, μπροστά στον πεσσό του Αγίου Βήματος, διασώζονταν μέχρι και την δεκαετία του 1950 σε ξυλόγλυπτο προσκυνητάρι, η μεγάλη εφέστιος εικόνα του Αγίου Αποστόλου Τίτου (19ου αιώνος). Στο κέντρο της, εικονίζονταν ο Άγιος σε γεροντική ηλικία, ένθρονος, με πλήρη αρχιερατική αμφίεση. Στα τέσσερα πλαίσια της εικόνας ήταν ιστορημένοι οι Άγιοι Δέκα Μάρτυρες της Γορτύνης. Όμοια της (του ίδιου ζωγράφου) υπάρχει στο προσκυνητάρι του νότιου πεσσού του Ναού του Αγίου Τίτου στο Ηράκλειο. Δυστυχώς καταστράφηκε μόνον αυτή με το ξύλινο προσκυνητάρι της, από πυρκαγιά σε εκείνο το σημείο, που ξεκίνησε από το καλάθι των σβησμένων κεριών δίπλα στην εικόνα.

Καταγραφή ἐκκλησιαστικῶν καταστροφῶν

ἀπό τούς ναζιστές Γερµανούς σέ ἐκκλησίες τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεώς µας (Α´ µέρος)

Ἐνορία Τυµπακίου

Τό κείμενο πού ἀκολουθεῖ εἶναι ἀποσπάσματα ἀπό ὁμιλία τοῦ Σεβ. Ποιμενάρχου μας κ. Μακαρίου ἡ ὁποία πραγματοποιήθηκε στό Πολιτιστικό μας Κέντρο, στίς 16/12/2018, στήν ἐκδήλωση, ὑπό τήν αἰγίδα τῆς Ἱ. Ἐ. Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας Κρήτης, γιά τόν Ἀρχιεπίσκοπο Κρήτης Εὐγένιο, μέ ἀφορμή τή συμπλήρωση 40 ἐτῶν ἀπό τήν κοίμησή του. Στό ἑπόμενο τεῦχος θά ἀκολουθήσουν καί ἄλλα ἀποσπάσματα πού ἀφοροῦν καταγραφές ἐκκλησιαστικῶν καταστροφῶν σέ ἄλλες ἐκκλησίες τῆς Ἐπαρχίας μας.

Ἀπό τό Ἀρχεῖο τῆς Ἱ. Μητροπόλεως Γορτύνης καί Ἀρκαδίας:
Μετά τή φυγή τῶν Γερμανῶν τό Ἑλληνικό Κράτος ἔκανε, ὡς γνωστόν, διάφορες ἀπογραφές. Στήν προσπάθειά του γιά τή συγκέντρωση στοιχείων καταστροφῶν πού ἔγιναν, μεταξύ ἄλλων συμπεριλαμβάνεται καί ἕνα τηλεγράφημα τοῦ Ὑπουργείου Παιδείας καί Θρησκευμάτων, πρός τήν τότε Ἱερά Ἐπισκοπή Ἀρκαδίας, μέ τό ὁποῖο ζήτησε κατάσταση ζημιῶν πολέμου καί κατοχῆς, εἰς βάρος Ἱερῶν Ναῶν καί Ἱερῶν Μονῶν τῆς δικαιοδοσίας τῆς ἐν λόγῳ Ἱερᾶς Ἐπισκοπῆς.
Ἀπό τήν, ὅση καί ὅπως σώζεται, συνημμένη κατάσταση ζημιῶν, στό ἀπαντητικό ἔγγραφο τοῦ προαναφερθέντος τηλεγραφήματος, πού ὑπάρχει στό ἀρχεῖο τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεώς μας, τό ὁποῖο ὑπογράφει ὁ Γενικός Ἀρχιερατικός Ἐπίτροπος τῆς Ἱ. Ἐπισκοπῆς Ἀρκαδίας, Ἀρχιμανδρίτης Χρύσανθος Μαρκάκης προκύπτουν τά ἀκολουθοῦντα στοιχεῖα πού ἀξίξει νά ἀναφερθοῦν, γιά νά σχηματισθεῖ γνώμη καί γιά τήν «εὐλάβεια»!!! τῶν κατακτητῶν τῆς περιόδου πού ἀναφερόμαστε. Σημασία ἔχει ἐδῶ τό τί ἱερά κατέστρεψαν ἀσεβῶς οἱ κατακτητές καί ὄχι ἡ χρηματική ἀξία τους. Ἡ ἀνάγνωση καί μόνο τῶν στοιχείων ἀποτελεῖ ἕνα ἐπί πλέον θλιβερό τεκμήριο τῶν πράξεων τῶν Ναζί καί εἰδικά γιά τό πῶς φέρθηκαν γιά Ἱερούς Ναούς καί ἱερά τῆς πίστεώς μας.
Ἔγραψε, (ὑπ᾽ ἀριθμ. πρωτ. 172/110/4-10-1945, Ἅγιοι Δέκα, ἐξερχόμενο τῆς Ἱ. Ἐπισκοπῆς Ἀρκαδίας, Ἀρχεῖο Ἱ. Μ. Γ. Ἀ) λοιπόν, ὁ Ἀρχιμανδρίτης Χρύσανθος Μαρκάκης, ἀπό τούς Ἁγίους Δέκα (τό κοσμικό του ὄνομα ἦταν Χαράλαμπος Μαρκάκης, καταγόταν ἀπό τό Τυμπάκι, πῆγε στό Μοναστῆρι τῶν Ἀπεζανῶν τήν 1/8/1906, σέ ἡλικία 19 ἐτῶν. Στίς 19/12/1907, ἐκάρη Μοναχός καί ἔλαβε τό ὄνομα Χρύσανθος. Διετέλεσε καί Ἡγούμενος τῆς ἐν λόγῳ Ἱ. Μονῆς. Ἀπεβίωσε στίς 2/2/1957, (πληροφ. ἀπό τό Μοναχολόγιο τῆς Ἱ. Μονῆς Ἀπεζανῶν): «Τάς ζημίας αἵτινες ἐπηνέχθησαν εἰς βάρος τῶν Ἱερῶν Ἐνοριακῶν Ναῶν τῆς Δικαιοδοσίας τῆς Ἱερᾶς Ἐπισκοπῆς Ἀρκαδίας, παρά τῶν Γερμανικῶν καί Ἰταλικῶν Στρατευμάτων κατά τό διάστημα τῆς κατοχῆς…
Ἀποστ. Τίτου Τυμπακίου: Ἡ ἐνορία αὕτη ἀπαριθμοῦσα περί τούς 2000 ἐνορίτας κατεστράφη τελείως καί ἡ περιοχή αὐτῆς ἐχρησιμοποιήθη ὡς ἀεροδρόμιον ἐπί 4 συνεχῆ ἔτη. -Κατά τούς ἀλλεπαλλήλους βομβαρδισμούς ὁ Ἱ. Ναός ὑπέστη ζημίας 570.000 δρ. (Ὅπου στό κείμενο ἀναγράφονται δραχμές, πρέπει νά ὑπολογιστοῦν μέ τήν τότε ἀξία τους). Ἐπίσης κατά τούς βομβαρδισμούς κατεστράφησαν τά οἰκήματα τοῦ Ἱ. Ναοῦ 2.500.000 δρ. -Καταστροφή καί δίωσις ἕξ Ἐξωκκλησίων 3.500.000 δρ. –Κατεδάφησις τελεία Νεκροταφείου 2.500.000 δρ. -Ἔκοψαν καί ἀφήρπασαν 100 κυπαρίσσους 60.000 δρ. -Ἀφήρπασαν διάφορα οἰκοδομίσιμα ὑλικά (Τσιμέντα, ἄσβεστον, σίδηρα, ξυλεία κ.λ.π. ἀξίας 1.305.000 δρ. –Καθυστέρησις καλλιεργείας ἀκινήτων ἀγρῶν τοῦ Ἱ. Ναοῦ ἀπό 4 ἔτη 800.000 δρ. -Ἁρπαγή ἁπάντων τῶν ἐπίπλων καί σκευῶν τοῦ Ἱ. Ναοῦ 300.000 δρ. -Ἐβεβήλωσαν καί ἐξεθρόνησον τόν Καθεδρικόν Ναόν τῆς ἐνορίας ζημία ὑπολογιζομένη 400.000 δρ. -Ἀφήρπασον δύο Κώδωνας 300.000 δρ. -Κατέστρεψαν ἕν Ἀλεξικέραυνον 150.000 δρ. -Ἀφήρπασον τούς εἰς τούς Τρούλους τοῦ Ἱ. Ναοῦ Σιδηρένιους Σταυρούς 200.000 δρ. Ἀξία Ὁλική 12.585.000 δρ…