Όλοι οι καπνιστές -και δη οι χρόνιοι καπνιστές- γνωρίζουν τη δυσκολία διακοπής καπνίσματος. Πολλοί επιλέγουν εναλλακτικά, πιο «υγιεινά» καπνικά προϊόντα στην προσπάθειά τους μελλοντικά να το κόψουν. Ο κοινός παρονομαστής όμως όλων αυτών των καπνικών θα μπορούσε να λέγεται «Υπαίτιος επιβαρυμένης υγείας».
Σε μία εποχή που η υγεία βρίσκεται ολοένα και περισσότερο στο επίκεντρο, η διακοπή του καπνίσματος και του ατμίσματος αναδεικνύεται ως το μεγαλύτερο δώρο που μπορεί να κάνει κάποιος στον εαυτό του.
Πέρα από τους προφανείς κινδύνους που συνδέονται με αυτές τις συνήθειες, η απεξάρτηση από τη νικοτίνη και τις τοξικές εκπομπές φέρνει μαζί της έναν κατακλυσμό θετικών αλλαγών, που αγγίζουν κάθε πτυχή της ζωής: από τη σωματική και ψυχική υγεία, έως την κοινωνικότητα και το… πορτοφόλι μας. Και αυτό δεν το λέω φυσικά εγώ αλλά η επιστημονική κοινότητα που είναι σαφής και απόλυτη: τα οφέλη είναι άμεσα, μακροπρόθεσμα και μας εγγυώνται μία καλύτερη ποιότητα ζωής.
Τα νούμερα είναι αδυσώπητα και η πραγματικότητα πολύ βαριά για όλους όσους επιλέγουν μία καπνική συνήθεια.
Είναι συγκλονιστικό το γεγονός ότι ο καπνός σκοτώνει σχεδόν το ήμισυ των χρηστών του, μια στατιστική που υπογραμμίζει την ακραία επικινδυνότητά του.
Συνολικά, ο καπνός ευθύνεται για πάνω από 7 εκατομμύρια θανάτους ετησίως, με 890.000 από αυτούς να οφείλονται στην έκθεση μη καπνιστών στο παθητικό – δευτερογενές κάπνισμα.
Συνεχίζοντας να διαβάζουμε από την ιστοσελίδα του Υπουργείου Υγείας, μαθαίνουμε ότι η κατανάλωση καπνού και συναφών προϊόντων, καθώς και το δευτερογενές κάπνισμα, αποτελούν τις κύριες αιτίες των καρδιαγγειακών παθήσεων, όπως το έμφραγμα και το εγκεφαλικό επεισόδιο, συμβάλλοντας σε περίπου 3 εκατομμύρια θανάτους ετησίως λόγω αυτών των παθήσεων.
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η κατάσταση είναι εξίσου ανησυχητική με την κατανάλωση καπνού να είναι η κυριότερη αιτία πρόωρου θανάτου στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ούσα υπεύθυνη για σχεδόν 700.000 θανάτους ετησίως!
Να σημειωθεί εδώ ότι περίπου το 80% του 1,1 δισεκατομμυρίου καπνιστών παγκοσμίως, διαμένει σε χώρες χαμηλού ή μεσαίου εισοδήματος με σοβαρές κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις. Ένας πρόωρος θάνατος λόγω του καπνού στερεί πόρους από το οικογενειακό εισόδημα, αυξάνει το κόστος της φροντίδας υγείας και θέτει εμπόδια στην οικονομική ανάπτυξη αυτών των χωρών, δημιουργώντας έναν φαύλο κύκλο φτώχειας και ασθένειας.
Ποτέ δεν είναι αργά για να το κόψεις!
Αν όλα τα παραπάνω τραγικά νούμερα θνησιμότητας λόγω αυτών των συνηθειών μπορεί να σε βάλουν σε σκέψεις, παρακάτω θα το δούμε αλλιώς. Θα δούμε όλα αυτά τα οφέλη που θα κερδίσεις από την πρώτη κιόλας ημέρα που θα χαρίσεις στον εαυτό σου μία δεύτερη ευκαιρία για μία πιο ποιοτική ζωή.
Διακοπή Καπνίσματος: Τι Κερδίζω;
Τα οφέλη στην υγεία είναι άμεσα ορατά και μετρήσιμα. Συνολικά, θα πρέπει να γνωρίζεις ότι αν το κάνεις πριν τα 40 μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο θανάτου από αιτίες που σχετίζονται με το κάπνισμα κατά 90%. Μάλιστα, εντός 20 ετών από τη διακοπή, ο κίνδυνος θανάτου από αιτία που σχετίζεται με το κάπνισμα είναι παρόμοιος με αυτόν των μη καπνιστών. Ειδικότερα, οι καρκινογενέσεις μειώνονται σημαντικά σε πολλά όργανα, όπως ο λάρυγγας, ο οισοφάγος, η στοματική κοιλότητα, η ουροδόχος κύστη, ο τράχηλος της μήτρας, το πάγκρεας και τα νεφρά (PubMed, ScienceDirect).
Όσο για την καθημερινότητά σου, θα έχεις αυξημένη ενέργεια, καλύτερη αναπνοή, βελτιωμένη όσφρηση και γεύση, και γενικότερη αίσθηση ευεξίας.
Αν όλα αυτά σου φαίνονται μακρινά, τότε ας δούμε τι συμβαίνει ειδικότερα στον οργανισμό σου, από την πρώτη ημέρα που θα το κόψεις.
Στην καρδιά και στα αγγεία: Μέσα σε 20 λεπτά, οι καρδιακοί παλμοί και η αρτηριακή πίεση επιστρέφουν στα φυσιολογικά επίπεδα. Μετά από 2-12 εβδομάδες, βελτιώνεται η κυκλοφορία του αίματος. Έπειτα από 1 χρόνο, ο κίνδυνος καρδιακής προσβολής μειώνεται στο μισό σε σύγκριση με τους καπνιστές. Μετά από 5-15 χρόνια, ο κίνδυνος εγκεφαλικού επεισοδίου εξισώνεται με αυτόν των μη καπνιστών. (ΠΟΥ). Επιπλέον, μείωνεται η πιθανότητα θρόμβωσης και εμφράγματος (ScienceDirect).
Στους πνεύμονες: Μέσα σε 12 ώρες από το τελευταίο τσιγάρο το επίπεδο μονοξειδίου του άνθρακα στο αίμα επανέρχεται στο φυσιολογικό, ενώ σε 2–12 εβδομάδες βελτιώνεται μέχρι και 30 % η αναπνευστική ικανότητα (ΠΟΥ, 2024). Μετά από 1-9 μήνες, ο βήχας και η δύσπνοια μειώνονται, ενώ βελτιώνεται η λειτουργία των πνευμόνων. Μετά από 10 χρόνια, ο κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου του πνεύμονα μειώνεται κατά 50% σε σύγκριση με τους καπνιστές. (ΠΟΥ, PubMed). Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο JAMA Network έδειξε ότι ακόμη και η διακοπή του καπνίσματος στη μέση ηλικία σχετίζεται με σημαντικά χαμηλότερο κίνδυνο θνησιμότητας. Τέλος, επιτυγχάνεται ανακατασκευή των βλεννογόνων και μείωση του κινδύνου για ΧΑΠ (PubMed).
Στον εγκέφαλο & στο νευρικό σύστημα: Μειώνεται η πιθανότητα εγκεφαλικού κατά 30 – 40 % μέσα στην πρώτη τριετία (ScienceDirect, 2023 review).
Στα οστά: Μειώνεται ο κίνδυνος οστεοπόρωσης, ιδιαίτερα στις γυναίκες.
Στα δόντια και στα ούλα: Βελτιώνεται η υγεία των ούλων και μειώνεται ο κίνδυνος απώλειας δοντιών και περιοδοντίτιδας, ενώ επιπλέον τα δόντια κιτρινίζουν λιγότερο.
Στο δέρμα: Το δέρμα αποκτά πιο υγιή όψη, βελτιώνεται η ελαστικότητα και μειώνονται οι ρυτίδες, ενώ ενισχύεται η παραγωγή κολλαγόνου (ΠΟΥ).
Στο αναπαραγωγικό σύστημα: Βελτιώνεται η γονιμότητα σε άνδρες και γυναίκες, και μειώνονται οι επιπλοκές στην εγκυμοσύνη.
Πέρα από όλα τα οργανικά οφέλη, υπάρχουν και πολλά ψυχολογικά. Παρόλο που πολλοί καπνιστές πιστεύουν ότι το τσιγάρο τους χαλαρώνει, η αλήθεια είναι ότι η νικοτίνη δημιουργεί έναν κύκλο εξάρτησης που εντείνει το άγχος. Οπότε η διακοπή του καπνίσματος οδηγεί σε μείωση του άγχους και της κατάθλιψης, μετά την πάροδο του συνδρόμου στέρησης (PubMed). Μελέτη 26.000 συμμετεχόντων έδειξε ότι οι πρώην καπνιστές ανέφεραν 40 % μικρότερα επίπεδα άγχους και 34 % χαμηλότερα συμπτώματα κατάθλιψης έξι μήνες μετά τη διακοπή (PubMed). Επίσης, βελτιώνεται η διάθεση και η αυτοεκτίμηση, καθότι ο έλεγχος πάνω στην εξάρτηση ενισχύουν την αυτοπεποίθηση. Ενώ, πολύ σημαντικό όφελος είναι και η καλύτερη συγκέντρωση και μνήμη που επιτυγχάνεται με τη βελτιωμένη οξυγόνωση του εγκεφάλου που συμβάλλει σε καλύτερη γνωστική λειτουργία.
Σε όλα τα παραπάνω αν προσθέσουμε και πιο πρακτικά καθημερινά πράγματα όπως ότι θα απαλλαχθείς από δυσάρεστες οσμές στα μαλλιά, τα ρούχα, την αναπνοή και το σπίτι, κάνουν την διακοπή μία άριστη επιλογή. Ειδικότερα για τους γονείς καπνιστές αυτό θα αποτελέσει ένα ισχυρό μήνυμα για τα παιδιά τους. Επιπλέον, μην ξεχνάμε και το παθητικό κάπνισμα που επιβαρύνει τους μη καπνιστές και την απομόνωση των καπνιστών τους κρύους μήνες σε εξωτερικούς χώρους, περιορίζοντας την κοινωνικότητά τους.
Ως τελευταίο αφήσαμε το οικονομικό κομμάτι, καθότι μπροστά στην υγεία μας λογικό είναι όλα τα άλλα να ακολουθούν. Σκέψου όμως ότι ένας καπνιστής που καταναλώνει ένα πακέτο ημερησίως εξοικονομεί πάνω από 2.000 € τον χρόνο (μέση τιμή πακέτου = 5,50 €, Guardian, 2023). Προσθέστε και τις μελλοντικές δαπάνες υγείας: η 10ετής συνολική εξοικονόμηση εκτιμάται σε τουλάχιστον 30.000 € (Goodchild et al., 2022). Δεν θα ήθελες όλα αυτά τα χρήματα να το ξοδέψεις σε άλλα πράγματα όπως ταξίδια, αγορές ή χόμπι;
Διακοπή Ατμίσματος: Τι Κερδίζω;
Μπορεί να φαίνεται ως «ασφαλέστερη» εναλλακτική του καπνίσματος, τα επιστημονικά δεδομένα όμως δείχνουν ότι δεν είναι καθόλου ακίνδυνο και φέρει τους δικούς του κινδύνους για την υγεία. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει εκφράσει σοβαρές ανησυχίες για τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις του ατμίσματος στην υγεία, ειδικά στους νέους. Μια δημοσίευση του Guardian επισημαίνει την αυξανόμενη ανησυχία για τις επιπτώσεις των ηλεκτρονικών τσιγάρων στους πνεύμονες και την καρδιά.
Αν και τα ατμιστικά υγρά δεν περιέχουν πίσσα και μονοξείδιο του άνθρακα όπως τα συμβατικά τσιγάρα, περιέχουν άλλες τοξικές ουσίες, όπως φορμαλδεΰδη, ακρολεΐνη, και βαρέα μέταλλα, τα οποία είναι επιβλαβή.
Όσο για τα ηλεκτρονικά τσιγάρα περιέχουν νικοτίνη, προπυλενογλυκόλη, αρωματικές ουσίες και μικροσωματίδια μετάλλων.
Έρευνα στο Journal of American Heart Association έδειξε ρυθμό σκλήρυνσης αρτηριών αυξημένο κατά 23 % σε ατμιστές έναντι μη χρηστών, παρότι χαμηλότερο από των καπνιστών. Η διακοπή ατμίσματος εντός έξι μηνών αποκαθιστά την ενδοθηλιακή λειτουργία στα φυσιολογικά επίπεδα. Επιπλέον, μειώνεται ο ερεθισμός των αεραγωγών και τα περιστατικά βρογχίτιδας κατά 60 % (Guardian investigation, 2024).
Τέλος, μην ξεχνάμε ότι το άτμισμα είναι σχετικά νέα συνήθεια, με τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις του να μην είναι ακόμη πλήρως κατανοητές, αλλά οι αρχικές έρευνες δείχνουν κινδύνους που σημαίνει ότι μία διακοπή εξαλείφει την πιθανότητα εμφάνισής τους.
Για να μην σας κουράζω πάλι με αναλύσεις ανά όργανο, να σας πω μόνο ότι η νικοτίνη όπως στο τσιγάρο έτσι και στα ατμιστικά υγρά αυξάνει τους καρδιακούς παλμούς και την αρτηριακή πίεση (ScienceDirect, PubMed) και επηρεάζει την ανάπτυξη εγκεφάλου στους εφήβους. Το άτμισμα μπορεί να προκαλέσει ξηροστομία, ερεθισμό των ούλων και τερηδόνα και το σημαντικότερο έχει συνδεθεί με πνευμονικές βλάβες, όπως η EVALI (e-cigarette or vaping product use-associated lung injury), μια σοβαρή και δυνητικά θανατηφόρα πνευμονική πάθηση (PubMed, CDC).
Αντίστοιχα και σε αυτήν την περίπτωση, η απεξάρτηση οδηγεί σε πραγματική μείωση του στρες και η διακοπή του αποτελεί ένα καλύτερο παράδειγμα για τους νέους. Όσο για τα οικονομικά του ατμίσματος, διαβάζουμε στον Guardian (2023) ότι το κόστος των ηλεκτρονικών τσιγάρων και των υγρών μπορεί να φτάσει τα 500-1.000€ ετησίως. Σκέψου ότι μία συσκευή κοστίζει 30 – 50 €, ενώ τα υγρά αναπλήρωσης 3 – 6 € ανά 2 ml. Αυτό σημαίνει ότι για ένα μέσο χρήστη που καταναλώνει 10 ml την εβδομάδα, το ετήσιο κόστος προσεγγίζει τα 1.000 €.
Πώς το κόβεις;
Άπαξ και το πάρεις απόφαση, θα το πετύχεις. Δεν γίνεται να είσαι άλλωστε δέσμιος μίας συνήθειας από επιλογή που σε επιβαρύνει συνολικά στη ζωή σου. Οι τρόποι διακοπής είναι πολλοί και εσύ θα πρέπει απλά να επιλέξεις αυτόν που σου ταιριάζει καλύτερα.
Είτε το αποφασίσεις ξαφνικά μόνος σου και το κόψεις σε μία μέρα, είτε το μειώνεις σταδιακά μέχρι να το κόψεις εντελώς, είτε λαμβάνοντας κάποια υποκατάστατα νικοτίνης, είτε λαμβάνοντας κάποια συνταγογραφούμενα φάρμακα που βοηθούν στη μείωση της επιθυμίας για νικοτίνη και στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων στέρησης, είτε μέσω συμβουλευτικής οδού, είτε μέσω κάποιου ιατρείου διακοπής καπνίσματος, ΜΠΟΡΕΙΣ ΝΑ ΤΟ ΚΑΝΕΙΣ. Μέχρι και γραμμή βοήθειας υπάρχει αν θέλεις να απευθυνθείς και να μιλήσεις για όλα αυτά (στη χώρα μας λειτουργεί η τηλεφωνική γραμμή 1146 του Υπουργείου Υγείας), όπως και ψηφιακές εφαρμογές που προσφέρουν ειδοποιήσεις, ασκήσεις αναπνοής και προσωπικά στατιστικά.
Είναι σημαντικό σε κάθε περίπτωση να φροντίζουμε ουσιαστικά τον εαυτό μας, που σημαίνει την υγεία μας. Η διακοπή δεν είναι καθόλου εύκολη και έχει πολλές προκλήσεις και δυσκολίες, για αυτό αυτή η απόφαση είναι μία χρυσή απόφαση. Σε αυτό το ταξίδι της απεξάρτησης με τα ανεκτίμητα οφέλη, προσκαλέστε και το περιβάλλον σας, προκειμένου να είναι υποστηρικτικό και δίπλα σας σε αυτήν την προσπάθεια.
Δείτε επίσης
- ΕΟΔΥ: Οδηγίες στα σχολεία για το πώς να διαχειρίζονται τα περιστατικά στρεπτόκοκκου
- Ληγμένο αντηλιακο: Τελικά, το χρησιμοποιούμε;
- Εθνικός Ηλεκτρονικός Φάκελος Υγείας: Προσβάσιμος από σήμερα σε όλους τους γιατρούς - Πώς λειτουργεί
- Πρόεδρος ΕΟΔΥ για τα κρούσματα στρεπτόκοκκου: Δε χρειάζονται απολυμάνσεις, ούτε να κλείνουν σχολεία
- ΟΟΣΑ: Με smartphone το 70% των 10χρονων – Με προβληματική χρήση διαδικτύου το 10% των παιδιών
Σχετικά άρθρα
