Τα φυτοφάρμακα “απειλούν” το ελαιόλαδο

21 October, 2019 ΑΓΡΟΤΙΚΑΑΡΘΡΑ

Μαζεύουν ελιές δίπλα σε ψεκασμούς

Σήμα κινδύνου για τυχόν υπολειμματικότητα φυτοφαρμάκων στο παραγόμενο ελαιόλαδο της Κρήτης άνω του επιτρεπόμενου ορίου κρούουν οι αρμόδιοι, μετά από ανησυχητικά τηλεφωνήματα παραγωγών προς την εφημερίδα “Νέα Κρήτη” για να δώσουν την πληροφορία ότι στα χωριά τους έχουν δει παραγωγούς να ψεκάζουν λίγες μέρες πριν την έναρξη της συγκομιδής ελαιοκάρπου και την ίδια στιγμή, δίπλα τους, να γίνεται ελαιοσυλλογή σε απόσταση “αναπνοής” από τους ολικούς ψεκασμούς.

Η εφημερίδα επικοινώνησε χθες με τον γενικό γραμματέα του Παραρτήματος Κρήτης του Γεωτεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος Γιάννη Σμυρνάκη, ο οποίος και θέλησε να στείλει μήνυμα, προς πάσα κατεύθυνση, για αυξημένη προσοχή αυτές τις μέρες, ενώ ξεκαθαρίζει ότι κανείς παραγωγός δεν πρέπει και δεν μπορεί να κάνει «του κεφαλιού του», αλλά να ακολουθεί με «θρησκευτική ευλάβεια» τις οδηγίες των γεωπόνων και της Περιφέρειας Κρήτης!

«Ο ένας ψεκάζει και ο άλλος δίπλα του μαζεύει ελιές», έλεγαν παραγωγοί που επικοινώνησαν τις τελευταίες μέρες με την εφημερίδα και εξέφρασαν την ανησυχία τους. Το γεγονός ότι κάποια εργοστάσια άνοιξαν στην Κρήτη χωρίς να περιμένουν την επίσημη ανακοίνωση της Περιφέρειας Κρήτης είναι από μόνο του ανησυχητικό. Αλλά θα πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι αυτό έγινε κυρίως για το βιολογικό αγουρέλαιο ή και για το συμβατικό, με τη διαφορά ότι εκεί ο ελαιουργός έχει τις διαβεβαιώσεις ότι δεν έχει προηγηθεί πρόσφατα κάποιος ψεκασμός.

«Κάθε σκεύασμα αναγράφει πάνω τους χρόνους αναμονής. Ανάλογα με τη δραστική ουσία που έχει το κάθε σκεύασμα, έχει διαφορετικό χρόνο αναμονής. Ο κάθε παραγωγός πρέπει να είναι προσεκτικός. Και φυσικά να χρησιμοποιεί τα φυτοπροστατευτικά προϊόντα που προτείνει στην κάθε περιοχή ο τοπικός γεωπόνος, που γνωρίζει καλύτερα και τις ανάγκες τού κάθε χωριού. Και σε καμία περίπτωση να μη συγκομίζονται οι ελιές πριν από τις μέρες που γράφει το σκεύασμα ως χρόνο αναμονής από τον ψεκασμό των δέντρων», σύμφωνα με τον Γιάννη Σμυρνάκη. Ο ίδιος επισημαίνει, επίσης, ότι «ο κάθε ένας που ψεκάζει θα πρέπει να ψεκάζει με προσοχή το δικό του χωράφι και όχι του γείτονα, γιατί μπορεί και ο γείτονας να έχει ψεκάσει ήδη»...

Ποιοι είναι όμως οι χρόνοι αναμονής; Ο Γιάννης Σμυρνάκης απαντά: «Μπορεί να είναι από μηδέν μέρες μέχρι και εξήντα μέρες. Είναι πολλά τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται. Για παράδειγμα, μπορεί να είναι κάποια βιολογικά που να έχουν χρόνο αναμονής οκτώ ημέρες και να είναι ένα συμβατικό που να έχει χρόνο αναμονής μηδέν μέρες. Είναι οι κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Έχουν γίνει αναλύσεις στα φυτοπροστατευτικά προϊόντα και έχουν βγει κάποιοι χρόνοι αναμονής για να ξέρουμε πότε μπορεί να γίνει η συγκομιδή, για να είμαστε μέσα στα προβλεπόμενα MRL. Οπότε για το κάθε φάρμακο οι υπολειμματικότητες είναι διαφορετικές και παίζουν ρόλο πολλοί παράγοντες. Ό,τι γράφει το κάθε προϊόν, αυτό θα πρέπει να τηρείται»...

Πότε όμως ανοίγουν τα ελαιουργεία επίσημα; Ο γενικός γραμματέας του Παραρτήματος Κρήτης του ΓΕΩΤΕΕ απαντά: «Βγάζει μια ανακοίνωση η Περιφέρεια Κρήτης που έχει σχέση με το πότε έχει κάνει τον τελευταίο δολωματικό ψεκασμό»... Όσο για τη μείωση των δραστικών, ο κ. Σμυρνάκης λέει ότι «έχει να κάνει καθαρά με περιβαλλοντικούς λόγους. Καλώς κόβονται. Από ’κει και πέρα, το κάθε σκεύασμα έχει τη δική του ετικέτα. Αυτά είναι δουλειά της Περιφέρειας. Ωστόσο, η δακοκτονία γίνεται και σήμερα όπως το ’80 και ο νόμος για τη δακοκτονία χρήζει βελτίωσης κατά την προσωπική μου γνώμη»...

Στο σημείο αυτό, ο Γιάννης Σμυρνάκης λέει ότι «δυστυχώς η δακοκτονία γίνεται βάσει του πότε είναι αναγκαίο. Πότε είναι υψηλοί οι δακοπληθυσμοί για να γίνει η έναρξη καταπολέμησης»... Καταλήγοντας, ο ίδιος εκτιμά ότι δε θα χαθεί φέτος η καλή ποιότητα του κρητικού ελαιολάδου, αρκεί να αρχίσει ο κόσμος εγκαίρως τα ραβδίσματα.

Οδηγίες για ελαιοτριβείς- Πώς θα προστατευτεί η ποιότητα του ελαιολάδου

Στο μεταξύ, η ΔΑΟΚ Μεσσηνίας εξέδωσε οδηγίες προς εμπλεκόμενους φορείς για την προστασία της ποιότητας του παραγόμενου ελαιολάδου.

Μεταξύ άλλων αναφέρει ότι οι ελαιοκαλλιεργητές «θα πρέπει:

- Να τηρούν κανόνες ορθής χρήσης φυτοπροστατευτικών (ημερομηνία από την τελευταία εφαρμογή έως τη συλλογή).

- Να προγραμματίζουν την ελαιοσυλλογή στο κατάλληλο στάδιο ωριμότητας του καρπού, έτσι ώστε να υπάρχουν οι βέλτιστες συνθήκες ποιότητας και απόδοσης ελαιολάδου (οι υπερώριμες ελιές χάνουν τη φρουτώδη γεύση τους, ενώ οι πρώιμες μπορεί να έχουν φρουτώδη γεύση αλλά χάνουν στις αποδόσεις.)

- Ελαιόπανα και πλαστικά εξαρτήματα των ελαιοραβδιστικών να πληρούν τα όρια της νομοθεσίας για τους φθαλικούς εστέρες (καν. Ε.Κ. 10/2011).

- Να αποφεύγονται οι τραυματισμοί του ελαιοκάρπου και το πάτημα κατά τη συγκομιδή, καθώς και η συμπίεση των ελιών εντός των σακιών.

- Η μεταφορά των ελιών στο ελαιοτριβείο να γίνεται μέσα σε γιούτινους σάκους (από το φυσικό φυτικό προϊόν γιούτα) ή σε παραγωγικές κλούβες. Απαγορεύεται η χρήση πλαστικών τσουβαλιών.

- Ο χρόνος που μεσολαβεί από τη συγκομιδή μέχρι την έκθλιψη συνιστάται να είναι ο συντομότερος δυνατός, διότι η μακρόχρονη παραμονή σε ζεστό και υγρό περιβάλλον προκαλεί σημαντική υποβάθμιση του παραγόμενου ελαιολάδου.

Οι ελαιοτριβείς θα πρέπει:

* Να φροντίζουν για τις κατάλληλες συνθήκες αποθήκευσης του ελαιόκαρπου και για την ταχεία έκθλιψη αυτού.

* Οι ελιές να αποθηκεύονται σε αεριζόμενο χώρο, προστατευμένες από βροχή.

* Κατά την αποθήκευση ο ελαιόκαρπος υφίσταται υδρόλυση (λιπόλυση), δηλαδή απελευθέρωση λιπαρών οξέων από τα τριγλυκερίδια. Η υδρόλυση έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της οξύτητας, την υποβάθμιση των οργανοληπτικών χαρακτηριστικών του ελαιολάδου και τη μείωση της εμπορικής του αξίας. Η υδρόλυση (μικροβιακή και ενζυματική) ευνοείται από περιβάλλον αυξημένης θερμοκρασίας παρουσίας τραυμάτων στους καρπούς της ελιάς και παρουσίας νερού. Για τους λόγους αυτούς οι καρποί της ελιάς πρέπει να διατηρούνται χωρίς να αυξάνεται η θερμοκρασία τους, να μη βρέχονται κ.ά.».