Συντάξεις χηρείας: Ενα ακανθώδες ζήτημα επανέρχεται με ερώτηση 8 βουλευτών της ΝΔ

H προδιαγραμμένη προς το παρόν την πρόθεση του υπουργείου εργασίας να μη θίξει το θέμα των συντάξεων χηρείας, αυτό επανέρχεται με αφορμή την επίκαιρη ερώτηση οκτώ βουλευτών της ΝΔ προς τη Νίκη Κεραμέως για τις αδικίες που υφίστανται οι συνταξιούχοι χηρείας του ΟΓΑ πριν το 2016.
Συγκεκριμένα, οι εν λόγω συντάξεις του πρώην ΟΓΑ παραμένουν σε πολύ χαμηλά επίπεδα, αφού ο επιζών σύζυγος δικαιούται σύνταξη λόγω θανάτου η οποία ισούται με το μισό της κύριας σύνταξης του θανόντος. Σημειώνουμε ότι στα υπόλοιπα ταμεία η σύνταξη χηρείας αντιστοιχεί με το 70% της σύνταξης του αποθανόντα.
Αυτό που έχει σημασία είναι ότι το υπουργείο εργασίας δεν προτίθεται να αλλάξει το καθεστώς ούτε για τις συντάξεις του ΟΓΑ, καθώς αυτό θα σήμαινε «άνοιγμα» του κεφαλαίου των συντάξεων χηρείας που δε θέλει κανείς αξιωματούχος να ακουμπήσει λόγω πολιτικού κόστους αλλά και δημοσιονομικής επιβάρυνσης.
Μάλιστα η υπουργός εργασίας συναντήθηκε χθες με τον πρωθυπουργό στο Μέγαρο Μαξίμου ειδικά για αυτό το θέμα, αλλά δεν δόθηκε, σύμφωνα με πληροφορίες, το πράσινο φως για την επίλυση του θέματος.
Η ερώτηση των βουλευτών
Όπως επισημαίνεται στη σχετική ερώτηση των οκτώ βουλευτών (Γιώργος Καρασμάνης, Μπάμπης Αθανασίου, Βασίλης Γιόγιακας, Θανάσης Καββαδάς, Γιώργος Κοτρωνιάς, Θεόφιλος Λεονταρίδης, Φίλιππος Φόρτωμας και Ευριπίδης Στυλιανίδης), ήδη από το 2016 με τον γνωστό «νόμο Κατρούγκαλου» (ν.4387), επήλθαν σημαντικές αλλαγές στο καθεστώς χορήγησης συντάξεων λόγω θανάτου.
Σύμφωνα με το ενιαίο πλαίσιο που εφαρμόζεται από τότε, δηλαδή από 13/05/2016 και μετά, ο επιζών σύζυγος δικαιούται για μια τριετία το 70% της σύνταξης που ελάμβανε ή δικαιούτο να λάβει ο θανών σύζυγος. Μετά το πέρας της τριετίας όμως, εάν ο επιζών σύζυγος εργάζεται ή αυτοαπασχολείται ή λαμβάνει σύνταξη από οποιαδήποτε πηγή, τότε περιορίζεται στο 35% η σύνταξη χηρείας.
Υπενθυμίζεται ότι από το 2017 (ν.4499 αρ. 1) έχει θεσπιστεί κατώτατο όριο σύνταξης λόγω θανάτου. Ως κατώτατο ποσό ορίστηκε το πλήρες ποσό της εθνικής σύνταξης για 20 χρόνια ασφάλισης, το οποίο, μετά τις αναπροσαρμογές που έχουν γίνει, από 1.1.2025 ανέρχεται στα 436,40 ευρώ.
Στην ερώτησή τους, οι οκτώ βουλευτές επισημαίνουν ότι από τις ανωτέρω ρυθμίσεις της νομοθεσίας εξαιρούνται οι χήρες και οι χήροι συνταξιούχων του ΟΓΑ, των οποίων ο θάνατος επήλθε πριν από τις 13/05/2016. Σε αυτή την περίπτωση, ο επιζών σύζυγος δικαιούται σύνταξη χηρείας η οποία ισούται με το μισό της σύνταξης του θανόντα.
Για παράδειγμα, αν ο θανών σύζυγος λάμβανε ποσό σύνταξης 300 ευρώ (πριν από το 2016) και τα 200 ευρώ αντιστοιχούν στη βασική σύνταξη και τα 100 ευρώ στην κύρια, ανταποδοτική, τότε το ποσό σύνταξης χηρείας είναι μόλις 50 ευρώ! Για το λόγο αυτό, οι βουλευτές ζητούν να υπάρξει ειδική ρύθμιση ώστε να εξισωθούν οι παλαιές με τις νέες συντάξεις χηρείας του πρώην ΟΓΑ.
ε το ποσό σύνταξης χηρείας είναι μόλις 50 ευρώ! Για το λόγο αυτό, οι βουλευτές ζητούν να υπάρξει ειδική ρύθμιση ώστε να εξισωθούν οι παλαιές με τις νέες συντάξεις χηρείας του πρώην ΟΓΑ.
Το γενικότερο πρόβλημα
Ωστόσο, το πρόβλημα είναι γενικότερο, καθώς η περικοπή λόγω τριετίας, από το 70% στο 35% της σύνταξης του συζύγου που απεβίωσε, εφαρμόστηκε το 2020 μόνο για τους δικαιούχους που προέρχονται από το Δημόσιο Τομέα και τον ΟΓΑ. Υπάρχουν όμως χιλιάδες άλλοι δικαιούχοι που προέρχονται από τον Ιδιωτικό Τομέα και για τους οποίους δεν εφαρμόστηκε η ανάλογη διάταξη!
Αυτό όμως σημαίνει πως, βάσει νόμου, μια μεγάλη ομάδα συνταξιούχων, που είναι δικαιούχοι συντάξεων χηρείας, παρά το γεγονός πως, βάσει νόμου, δεν το δικαιούνται, συνεχίζουν να λαμβάνουν το 70% της σύνταξης του θανόντος συζύγου.
Πρακτικά, θα πρέπει ή να αλλάξει ο ισχύον νόμος ή δια της εφαρμογής του να αναζητηθούν αναδρομικά ποσά, έστω σε πολλές δόσεις, σε συνταξιούχους που πήραν και συνεχίζουν να λαμβάνουν υψηλότερες συντάξεις χηρείας από εκείνες που έπρεπε. Διαφορετικά, για λόγους ισονομίας, θα πρέπει να επιστραφούν οι περικοπές στους δικαιούχους.
Τα σενάρια που εξετάζονται
Η περικοπή εκτιμάται ότι αφορά πάνω από 60.000 δικαιούχους συντάξεων χηρείας του ιδιωτικού τομέα μετά το 2016, στους οποίους δεν έχει εφαρμοστεί η διάταξη που προβλέπει ότι η σύνταξη χηρείας μειώνεται από το 70% της αρχικής στο 35% αν μετά την πρώτη τριετία από την καταβολή της η χήρα ή ο χήρος εργάζονται ή λαμβάνουν δική τους σύνταξη.
Η εφαρμογή του νόμου θα έχει αναδρομική ισχύ, που σημαίνει ότι θα ζητηθεί από τις χήρες του ιδιωτικού τομέα να επιστρέψουν στον ΕΦΚΑ ως αχρεωστήτως καταβληθείσες μεγάλα ποσά, αφού η εκκρεμότητα αυτή κλείνει σχεδόν 5 χρόνια.
Όσον αφορά τις περικοπές, ένα από τα σενάρια που βρίσκονται στο τραπέζι είναι, στην περίπτωση δυο συντάξεων, να μειωθεί 50% η μικρότερη σύνταξη.
Αν προκριθεί το σενάριο της επιλογής, ο συνταξιούχος μπορεί να επιλέξει τη μικρότερη από τις δυο συντάξεις που θα μειωθεί κατά 50%. Για παράδειγμα, αν ένας συνταξιούχος έχει 500 ευρώ από τη δική του σύνταξη και 900 ευρώ από τη σύνταξη χηρείας, θα μπορεί να επιλέγει, μετά την πρώτη τριετία από την καταβολή της σύνταξης χηρείας, η μείωση κατά 50% να μη γίνει στα 900 ευρώ αλλά στα 500 ευρώ. Με την επιλογή αυτή θα λαμβάνει 900 ευρώ από χηρεία και 250 ευρώ από τη δική του σύνταξη, δηλαδή συνολικά 1.150 ευρώ αντί 950 ευρώ, δηλαδή έχει όφελος 200 ευρώ.
Ένα δεύτερο σενάριο προβλέπει να παραμένει στο 70% μετά την τριετία η ανταποδοτική σύνταξη και η περικοπή λόγω δεύτερης σύνταξης ή λόγω απασχόλησης να γίνεται μόνον στην εθνική σύνταξη.
Παράλληλα, σε εκκρεμότητα (με προσφυγές που βρίσκονται στο Συμβούλιο της Επικρατείας) βρίσκεται και το θέμα των συντάξεων χηρείας, άμεσα συνδεδεμένο και με το ερώτημα εάν ο δικαιούχος δύο συντάξεων πρέπει να λαμβάνει διπλή εθνική σύνταξη ή μόνο μία.
Ωστόσο, οι τελικές αποφάσεις θα ληφθούν σε ανώτατο κυβερνητικό επίπεδο, καθώς τίθεται θέμα κοινωνικής ευαισθησίας και στο... βάθος πολιτικό κόστος.
Δείτε επίσης
- Πώς θα ρυθμίζονται τα χρέη των κληρονομιών – Ο ρόλος του εκκαθαριστή
- 236 νέες άδειες για λαϊκές αγορές στην Κρήτη-Πού και σε ποιους θα δοθούν- 37 στον Δ. Φαιστού
- Μήνυμα ανατιμήσεων – «Δεν υπάρχει άλλο περιθώριο τα σούπερ μάρκετ να επιδοτούν τις τιμές»
- ΔΥΠΑ: 100% επιδότηση μισθών για επιχειρήσεις που προσλαμβάνουν ανέργους
- Απώλειες εκατομμυρίων για τους Έλληνες αγρότες στη νέα ΚΑΠ