Σύνοδος Κορυφής : Τα τέσσερα αγκάθια ενός συμβιβασμού για το Ταμείο Ανάκαμψης

19 July, 2020 ΑΡΘΡΑ

Σύνοδος Κορυφής : Τα τέσσερα αγκάθια ενός συμβιβασμού για το Ταμείο Ανάκαμψης

Σε εξέλιξη είναι εδώ και λίγη ώρα η τρίτη μέρα των εργασιών της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ για το Ταμείο Ανάκαμψης με τις προβλέψεις πάντως για την επίτευξη μιας συμφωνίας να παραμένουν δυσοίωνες.

Ναυάγιο ή επί τα χείρω συμβιβασμός

Είτε γιατί με τα ως τώρα δεδομένα και τις πληροφορίες που φτάνουν από τις Βρυξέλλες διαφαίνεται ναυάγιο στις συνομιλίες, είτε γιατί αν τελικά επιτευχθεί συμβιβασμός και οι 27 Ευρωπαίοι ηγέτες καταλήξουν σε κάποια απόφαση και συμφωνία για το Ταμείο Ανάκαμψης, αυτό μάλλον θα απέχει αρκετά ως προς τους όρους της χρηματοδότησης αλλά και την αναλογία δανείων και επιχορηγήσεων από την αρχική «γενναία» πρόταση της Κομισιόν.

Προς ώρας η Ολλανδία εμφανίζεται να διαδραματίζει ηγετικό ρόλο στο μπλοκάρισμα των συνομιλιών και ωθώντας τις διαπραγματεύσεις σε έναν επί τα χείρω συμβιβασμό για τις χώρες ιδίως του Νότου που έχουν πληγεί οικονομικά από τον κοροναϊό.

Όπως διαφαίνεται τα τέσσερα αγκάθια για μια συμφωνία είναι: το μέγεθος του νέου Ταμείου, η αναλογία μεταξύ επιχορηγήσεων και δανείων που θα πρέπει να αποπληρωθούν, το ποσό των επιστροφών που λαμβάνουν ορισμένες χώρες από τον προϋπολογισμό της ΕΕ και η σύνδεση της χορήγησης κονδυλίων με τον σεβασμό στο κράτος δικαίου.

Είναι δε, χαρακτηριστικό της κατεύθυνσης των συνομιλιών ότι η συμβιβαστική πρόταση που κατέθεσε χτες ο Σαρλ Μισέλ ουσιαστικά αυξάνει το ποσό των δανείων και μειώνει το ποσό των επιχορηγήσεων για τη χρηματοδότηση από το Ταμείο, ενώ ικανοποιεί και το επίσης ολλανδικό αίτημα για το δικαίωμα βέτο κάθε χώρας στην εκταμίευση.

Στην ήδη υπάρχουσα πρόταση του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, υπήρξε μείωση στο ποσό των επιχορηγήσεων, από τα 500 δισεκατομμύρια ευρώ στα 450 δισ. ευρώ, ενώ το ποσό των δανείων είναι 300 δισεκατομμύρια από 250 δισ. ευρώ.

Ζυμώσεις Μέρκελ και Νότου

Πάντως η τελευταία εξέλιξη δείχνει ότι αναμένεται να γίνει προσπάθεια από κοινού μεταξύ Γαλλίας και Γερμανίας να αποδεχτούν έναν συμβιβασμό τον οποίο δεν θα ήθελαν οι χώρες του Νότου και προς σ’ αυτή την κατεύθυνση αναμένεται σε λίγο να ξεκινήσει συνάντηση της Καγκελαρίου της Γερμανίας Άγγελας Μέρκελ με τον Γάλλο Πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν, τον Κυριάκο Μητσοτάκη, τον Ιταλό και τον Ισπανό πρωθυπουργό Τζουζέπε Κόντε και Πέδρο Σάντσεθ αντίστοιχα, στο περιθώριο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.

Αξίζει να σημειωθεί ότι με σύντομη παρέμβασή του μέσω twitter, o Ιταλός πρωθυπουργός Τζουζέπε Κόντε αναφέρθηκε στην πορεία των διαπραγματεύσεων της ευρωπαϊκής Συνόδου Κορυφής και τόνισε:

«Η διαπραγμάτευση συνεχίζεται. Από την μία έχουμε την συντριπτική πλειοψηφία των χωρών – συμπεριλαμβανομένων των μεγαλύτερων, Γερμανία, Γαλλία, Ισπανία και Ιταλία, οι οποίες υπερασπίζονται τους ευρωπαϊκό όραμα και τους ευρωπαϊκους θεσμούς– και από την άλλη λίγες χώρες, τις λεγόμενες «φειδωλές»»

Ουγγαρία, Πολωνία, Σλοβενία εναντίον Ολλανδίας

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο έχουν ξεσπάσει κόντρες μεταξύ της Ολλανδίας και χωρών της Ανατολικής Ευρώπης όπως η Ουγγαρία και η Πολωνία με αφορμή την αξίωση του Μαρκ Ρούτε να συνδεθεί η χρηματοδότηση με την τήρηση των κανόνων του κράτους δικαίου.

Ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας Βίκτορ Όρμπαν κατηγόρησε σήμερα τον Ολλανδό ομόλογό του, τον Μαρκ Ρούτε, ότι θέλει «να τιμωρήσει οικονομικά» τη χώρα του, καθώς επιμένει να συνδεθεί ο σεβασμός στο κράτος δικαίου με την εκταμίευση ευρωπαϊκών κονδυλίων στο πλαίσιο του σχεδίου ανάκαμψης της ΕΕ.

«Δεν ξέρω για ποιον προσωπικό λόγο ο Ολλανδός πρωθυπουργός μισεί εμένα ή την Ουγγαρία. Αλλά επιτίθεται σκληρά. Και λέει ξεκάθαρα ότι επειδή η Ουγγαρία, κατά την άποψή του, δεν σέβεται το κράτος δικαίου, θα πρέπει να τιμωρηθεί οικονομικά», είπε ο Όρμπαν μιλώντας σε δημοσιογράφους.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει προτείνει να συνδεθεί η χορήγηση ευρωπαϊκών πόρων από το Ταμείο Ανάκαμψης –για το οποίο διαπραγματεύονται από την Παρασκευή οι Ευρωπαίοι ηγέτες στις Βρυξέλλες– με το κράτος δικαίου. Η Ουγγαρία, η Πολωνία και η Σλοβενία αντιτίθενται σε αυτόν τον όρο.

Η Βουδαπέστη εκτιμά ότι υπάρχουν άλλοι μηχανισμοί στις ευρωπαϊκές Συνθήκες που εγγυώνται το κράτος δικαίου. Εξάλλου, εδώ και δύο χρόνια το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει ενεργοποιήσει τη λεγόμενη «διαδικασία του άρθρου 7» (της Συνθήκης της ΕΕ) για την επιβολή κυρώσεων στην Ουγγαρία λόγω κατάφωρης παραβίασης των αξιών επί των οποίων ιδρύθηκε η Ένωση. Παρ’ ότι έχουν γίνει πολλές συζητήσεις επί του θέματος αυτού, ακόμη δεν έχει ληφθεί καμία απόφαση.

Δεν είναι αποδεκτή

Η θέση του Ρούτε «δεν είναι αποδεκτή», είπε ο Όρμπαν, επειδή η διαδικασία είναι ακόμη σε εξέλιξη και δεν έχουν εξαχθεί συμπεράσματα για το κράτος δικαίου στην Ουγγαρία.

Η Ουγγαρία διαβεβαιώνει ότι ζήτησε από τη γερμανική προεδρία της ΕΕ «να εγγυηθεί ότι το Συμβούλιο θα συζητήσει και θα λάβει μια απόφαση». «Κάντε το, σας παρακαλώ. Αντί να δημιουργούμε έναν νέο μηχανισμό, ολοκληρώστε αυτό που έχει ήδη ξεκινήσει, πάρτε μια απόφαση για την Ουγγαρία το συντομότερο δυνατόν», είπε ο Όρμπαν, επισημαίνοντας ότι η δημιουργία ενός «νέου μηχανισμού» θα απαιτούσε χρονοβόρες διαπραγματεύσεις επειδή θα πρέπει να τροποποιηθούν οι Συνθήκες.

Το θέμα συζητήθηκε κατά το δείπνο που είχαν οι ηγέτες το βράδυ του Σαββάτου. Ένας Ευρωπαίος διπλωμάτης είπε ότι ο Ρούτε και η πρωθυπουργός της Φινλανδίας Σάνα Μάρι υπερασπίστηκαν την πρόταση περί σύνδεσης των κονδυλίων με το κράτος δικαίου.

«Σε τελική ανάλυση, δεν πιστεύω ότι η σύνοδος αυτή θα καταρρεύσει λόγω των χρημάτων», είπε η πηγή αυτή, επισημαίνοντας ότι η αντιπαράθεση μεταξύ Όρμπαν και Ρούτε είναι μια από τις αιτίες που μπλοκάρουν οι συζητήσεις.

«Το πρόβλημα είναι ότι αυτά τα θέματα είναι θεμελιώδη και δεν θα επιλυθούν απλώς με μια δεύτερη σύνοδο», πρόσθεσε ο ίδιος διπλωμάτης.

Λίγο νωρίτερα ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας Βίκτορ Όρμπαν δήλωσε σήμερα ότι τέσσερα ευρύτερα θέματα διχάζουν τους Ευρωπαίους ηγέτες σε ό,τι αφορά το Ταμείο Ανάκαμψης, ωστόσο επισήμανε ότι είναι αποφασισμένοι να καταλήξουν σε συμφωνία σήμερα, τρίτη ημέρα των συνομιλιών τους στη σύνοδο κορυφής των Βρυξελλών.

«Έχουμε συναίσθηση ότι πρέπει να πετύχουμε μια συμφωνία, διαπραγματευόμαστε υπό την πίεση ότι η συμφωνία είναι απαραίτητη», είπε μιλώντας σε δημοσιογράφους.

Διχασμένοι

Αυτό το δυσμενές για μια συμφωνία κλίμα στην Σύνοδο Κορυφής αποτυπώνουν και οι δηλώσεις του Πολωνού πρωθυπουργού Ματέους Μοραβιέτσκι, ο οποίος επανέλαβε σήμερα ότι δεν πρόκειται να συμφωνήσει στην εφαρμογή ενός νέου μηχανισμού με τον οποίο θα αποκλείονται από την εκταμίευση κονδυλίων οι χώρες που παραβιάζουν το κράτος δικαίου, όπως έχει προταθεί στο πλαίσιο του σχεδίου οικονομικής ανάκαμψης στην ΕΕ μετά την πανδημία της Covid-19.

Ο Μοραβιέτσκι είπε ότι οι ηγέτες των χωρών παραμένουν διχασμένοι σε διάφορα θέματα, όπως στις επιστροφές κονδυλίων, ή το ποσοστό επιχορηγήσεων και δανείων στο πλαίσιο του νέου Ταμείου Ανάκαμψης.

«Οι θέσεις έρχονται εγγύτερα αλλά δεν είναι ακόμη αρκετά κοντά», κατέληξε, προσερχόμενος στη σύνοδο για την Τρίτη ημέρα των διαπραγματεύσεων.

Οι εξελίξεις σίγουρα δεν είναι ευνοϊκές για την Ελλάδα που σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές επιδιώκει ότι καλύτερο μπορεί από αυτή τη σύνοδο.

Το όλο κλίμα και την ψυχολογία που επικρατεί στην ελληνική αντιπροσωπεία αποτυπώνουν οι δηλώσεις του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη κατά την προσέλευσή του στην μέρα των εργασιών της Συνόδου Κορυφής στις Βρυξέλλες.

Όχι σε συμβιβασμούς που αποδυναμώνουν

Δεν έχει υπάρξει επαρκής πρόοδος για να φτάσουμε σε συμφωνία δήλωσε ο κ. Μητσοτάκης υπογραμμίζοντας επί της ουσίας ότι οι συμβιβασμοί που απαιτούνται δεν πρέπει να αποδυναμώσουν την αρχική πρόταση της Κομισιόν για τους όρους λειτουργίας του Ταμείου Ανάκαμψης.

Με αυτό τον τρόπο ο κ. Μητσοτάκης εξέφρασε τη διαφωνία του στις επιδιώξεις των σκληροπυρηνικών της ΕΕ που θέλουν ουσιαστικά η χρηματοδότηση των ευρωπαϊκών οικονομιών για την αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας στην οικονομία να γίνει με όρους ουσιαστικά μνημονιακού δανεισμού.

«Διαπραγματευόμαστε επί τρεις ημέρες πλέον και προφανώς δεν έχει υπάρξει επαρκής πρόοδος ώστε να φτάσουμε σε συμφωνία. Ειλικρινά ελπίζω ότι σήμερα θα μπορέσουμε να ξεπεράσουμε το αδιέξοδο.

Από την πρώτη στιγμή έχω επισημάνει ότι όλοι πρέπει να κάνουμε συμβιβασμούς, αλλά αυτοί οι συμβιβασμοί δεν μπορεί να είναι τέτοιοι που να αποδυναμώνουν τη φιλοδοξία μας για μία γενναία Ευρωπαϊκή αντίδραση στην κρίση του κοροναϊού και την οικονομική καταιγίδα που έχει προκαλέσει.

Αντιμετωπίζουμε μια άνευ προηγουμένου οικονομική κρίση και δεν έχουμε το περιθώριο να εμφανιστούμε διαιρεμένοι ή αδύναμοι» ανέφερε ο Έλληνας πρωθυπουργός.

Πολλές θέσεις …πιθανόν να μην υπάρχει αποτέλεσμα

Πάντως από νωρίτερα το πρωί δεν ήταν ενθαρρυντικά, ούτε τα μηνύματα των Άγκελας Μέρκελ και Εμμανουέλ Μακρόν.

Λίγο πριν από την έναρξη της τρίτης μέρας των εργασιών του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου υπήρξε συνάντηση μεταξύ της Γερμανίας Καγκελαρίου, του Γάλλου προέδρου, της Ούρσουλας Φον Ντερ Λάιεν και του Σαρλ Μισέλ.

«Είμαστε ενωμένοι με την Καγκελάριο Μέρκελ για ένα σχέδιο ανάκαμψης χωρίς προηγούμενο αναφορικά με την κρίση που βιώνουμε» επεσήμανε ο Πρόεδρος της Γαλλίας και τόνισε ότι «είμαστε έτοιμοι να συμβιβαστούμε χωρίς να εγκαταλείψουμε τη φιλοδοξία. Ο καθένας πρέπει να αναλάβει την ευθύνη του. Ας συνεχίσουμε να προχωράμε μαζί».

«Θα δούμε τις ερχόμενες ώρες αν αυτά τα δύο είναι συμβατά», τόνισε ο κ. Μακρόν.

Νωρίτερα, η Καγκελάριος της Γερμανίας προσερχόμενη στο Συμβούλιο υπογράμμισε ότι «υπάρχει πολλή καλή θέληση, αλλά πολλές θέσεις» και κατέληξε λέγοντας ότι θα κάνει κάθε προσπάθεια «αλλά πιθανόν να μην υπάρχει αποτέλεσμα» που να οδηγεί σε συμφωνία.