Αρθρογραφία

Συναγερμός για θερμό επεισόδιο στο Αιγαίο

26 October, 2020 ΑΡΘΡΑ

Συναγερμός για θερμό επεισόδιο στο Αιγαίο

Επικαιροποιούνται τα σχέδια στρατιωτικής εμπλοκής εάν η Αγκυρα στείλει γεωτρύπανο δίπλα στο «Oruc Reis» ή επιδιώξει έρευνες νότια της Κρήτης

Η προετοιμασία ακόμη και για «θερμό επεισόδιο» στην περίπτωση που η Αγκυρα κλιμάκωνε την προκλητικότητά της και δεν έδειχνε καμία ειλικρινή διάθεση για διάλογο υπήρχε έτσι κι αλλιώς στον σχεδιασμό της Αθήνας. Τα τελευταία 24ωρα όμως, όπως και τον περασμένο Αύγουστο, οι επιτελείς σε Μαξίμου και Πεντάγωνο έχουν συνεχώς μπροστά τους τα σχέδια ενεργοποίησης στρατιωτικής εμπλοκής.

Τρία στοιχεία έχουν κάνει την πολιτική και στρατιωτική ηγεσία της κυβέρνησης να θεωρεί ότι η Τουρκία είναι πολύ πιθανόν να επιδιώκει την πρόκληση ενός στρατιωτικού επεισοδίου στην Ανατολική Μεσόγειο με στόχο να μας σύρει σε ένα τραπέζι διαπραγματεύσεων με τον τρόπο που εκείνη επιθυμεί. Το πρώτο στοιχείο είναι ότι η Αγκυρα από τις αρχές του περασμένου Αυγούστου έχει «τορπιλίσει» κάθε προσπάθεια για διάλογο και για επανέναρξη των διερευνητικών επαφών. Το δεύτερο, ότι δεν δείχνει καμία διάθεση αποκλιμάκωσης ούτε μετά τις αυστηρές συστάσεις και πιέσεις ΗΠΑ και ΕΕ. Και το τρίτο, ότι προαναγγέλλει επισήμως νέες προκλήσεις, όπως την αποστολή γεωτρύπανου στα νότια του Καστελλορίζου και ερευνητικού σκάφους στα νότια της Κρήτης.

Προετοιμασία για αποτροπή στην περίπτωση παραβίασης κυριαρχικών δικαιωμάτων υπάρχει και τώρα όσο βρίσκεται εν πλω το «Oruc Reis» σε περιοχή ελληνικής υφαλοκρηπίδας. Εν τούτοις, ο σχεδιασμός αντίδρασης είναι πολύ διαφορετικός στην περίπτωση που η Τουρκία αποφασίσει ίσως την πιο ακραία πρόκληση, δηλαδή την αποστολή ενός γεωτρύπανου. Είναι πρόδηλο ότι τότε η στρατιωτική εμπλοκή θα έχει περισσότερες πιθανότητες να συμβεί. «Είναι αδύνατον να επιτρέψουμε τουρκικό γεωτρύπανο να τρυπήσει σε ελληνική υφαλοκρηπίδα. Υπάρχει περίπτωση να μην αντιδράσουμε;» τονίζει ανώτατος στρατιωτικός παράγοντας.

Τα δύο σενάρια

Η Αθήνα εξετάζει δύο σενάρια κλιμάκωσης που είναι πιθανόν να φέρουν πιο κοντά και ένα ενδεχόμενο στρατιωτικής εμπλοκής Ελλάδας – Τουρκίας:

Το πρώτο είναι η αποστολή γεωτρύπανου. Τις τελευταίες ημέρες ο τούρκος υπουργός Ενέργειας, Φατίχ Ντονμέζ, επαναλαμβάνει ότι αν από τις έρευνες του «Oruc Reis» διαπιστωθεί ότι υπάρχει φυσικό αέριο στα νότια του Καστελλορίζου τότε «θα πάμε να το βρούμε» – με την αποστολή γεωτρύπανου. Ποια θα είναι η αντίδραση της Αθήνας και των Ενόπλων Δυνάμεων σε αυτή την περίπτωση; Το Πεντάγωνο έχει σχέδια για να εμποδίσει άμεσα μια τέτοια τουρκική πρόκληση. Και βέβαια οι ελληνικές δυνάμεις δεν θα περιμένουν να εμφανιστεί στο σημείο της παράνομης Navtex το όποιο τουρκικό γεωτρύπανο και να… κόβει βόλτες. Αντίθετα, πολύ έγκαιρα θα έχουν λάβει θέσεις αποτροπής. Ο ελληνικός στόλος θα έχει οπωσδήποτε πρωταγωνιστικό ρόλο για τη δημιουργία ενός πλωτού «τείχους» πολυάριθμων μονάδων. Ομως η ελληνική ασπίδα απέναντι στην ακραία τουρκική πρόκληση δεν θα αποτελείται μόνο από μονάδες επιφανείας. Καταλυτικό ρόλο θα έχουν οι αθέατοι «κατάσκοποι», τα ελληνικά υποβρύχια, αλλά και τα εναέρια «μάτια», τα ιπτάμενα ραντάρ της Πολεμικής Αεροπορίας.
Το δεύτερο σενάριο που έχει εξεταστεί είναι η Αγκυρα να επιχειρήσει μια διπλή πρόκληση, ίσως και με στόχο η μία εξ αυτών να λειτουργήσει ως αντιπερισπασμός και συνακόλουθα να διασπάσει τις ελληνικές δυνάμεις. Υπάρχει δηλαδή η περίπτωση η Τουρκία να ανακοινώσει αρχικά μια Navtex για σεισμικές έρευνες, για παράδειγμα στα νότια της Κρήτης. Και να στείλει εκεί ερευνητικό σκάφος. Αυτόματα θα κινητοποιηθούν ελληνικές δυνάμεις στην περιοχή. Μπορεί όμως μερικές ημέρες μετά να ανακοινώσει και την αποστολή γεωτρύπανου την ίδια χρονική περίοδο στα νότια του Καστελλορίζου. Τα «ΝΕΑ» γνωρίζουν ότι οι επιτελείς έχουν επεξεργαστεί και μελετήσει και αυτό το σενάριο και πώς θα πρέπει να αντιδράσουν οι ελληνικές δυνάμεις. «Εχουμε τη δυνατότητα να εξουδετερώσουμε και δύο απειλές ταυτόχρονα» αναφέρει χαρακτηριστικά στρατιωτική πηγή.

Υπάρχει επίσης πάντα η πιθανότητα η Αγκυρα να επιχειρήσει να περιπλέξει τα πράγματα εμπλέκοντας σε μια πρόκληση και τη Λιβύη. Μπορεί δηλαδή να σταλεί ένα τουρκικό ερευνητικό σκάφος αλλά για λογαριασμό της Λιβύης και στη λιβυκή πλευρά του λεγόμενου τουρκολιβυκού συμφώνου, στα νότια του Ηρακλείου και του Λασιθίου.

«Προπόνηση» στο πεδίο

Θεωρείται βέβαιο πως στην περίπτωση της διπλής πρόκλησης με αποστολή σκάφους και νότια της Κρήτης θα παίξουν καταλυτικό ρόλο η στρατηγική θέση και η μεγάλη επιχειρησιακή αξία της Κρήτης. Οι ασκήσεις για τέτοιες ακραίες προκλήσεις και ασύμμετρες απειλές είναι συνεχείς στις Ενοπλες Δυνάμεις. Τον τελευταίο χρόνο μάλιστα το ΓΕΕΘΑ είχε επικεντρωθεί σε εκπαίδευση και ασκήσεις πιο ρεαλιστικού χαρακτήρα. Εγιναν βολές σε περιοχές όπου πιθανολογείτο ότι οι Τούρκοι σχεδιάζουν να προκαλέσουν. Οπως η μεγάλη αεροναυτική άσκηση που είχε πραγματοποιηθεί στις αρχές Ιουλίου στην περιοχή της Καρπάθου.

Εκτός αυτού όμως οι επιτελείς θεωρούν ότι η συνεχής επιφυλακή των Ενόπλων Δυνάμεων για πενήντα και πλέον μέρες από τον περασμένο Αύγουστο είναι από τη μία ένα τεστ αντοχής αλλά από την άλλη και μια πολύ καλή «προπόνηση» στο πεδίο. Για τον ελληνικό Στόλο οι αποστολές στο Νότιο Αιγαίο και στα νότια του Καστελλορίζου έχουν γίνει σχεδόν ρουτίνα, εμπεδώνοντας στην πράξη τι πρέπει να κάνουν και πού πρέπει να είναι για να αποτρέψουν κάθε πρόκληση.