Κόσμος

Στις Βρυξέλλες οι 27 της ΕΕ για την Έκτακτη Σύνοδο Κορυφής: Στο επίκεντρο η Ουκρανία

06 March, 2025 ΚΟΣΜΟΣΑΡΘΡΑ

Στις Βρυξέλλες οι 27 της ΕΕ για την Έκτακτη Σύνοδο Κορυφής: Στο επίκεντρο η Ουκρανία

Στις Βρυξέλλες προσέρχονται σήμερα οι ηγέτες της ΕΕ για την έκτακτη σύνοδο κορυφής προκειμένου να συζητήσουν μέτρα για την ενίσχυση των αμυντικών δαπανών και μια δέσμευση συνεχιζόμενης υποστήριξης στην Ουκρανία.

Η σύνοδος της ΕΕ διεξάγεται στον απόηχο της ανακοίνωσης του Ντόναλντ Τραμπ τη Δευτέρα περί διακοπής της στρατιωτικής βοήθειας προς την Ουκρανία, με τον πρόεδρο της οποίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, να έχει επίσης προσκληθεί στις Βρυξέλλες.

Το κλίμα είναι τεταμένο στην Ευρώπη μετά τη σύγκρουση του προέδρου των ΗΠΑ με τον Ουκρανό ομόλογό τoυ την περασμένη εβδομάδα και η ρητορική για τη σημερινή σύνοδο κορυφής δεν αφήνει καμία αμφιβολία για τη σημασία που της προσδίδουν αξιωματούχοι της ΕΕ.

Τα ανοίγματα της κυβέρνησης Τραμπ προς τη Ρωσία του Βλαντίμιρ Πούτιν έκαναν πολλούς στην ΕΕ να αμφισβητούν κατά πόσον η Ευρώπη μπορεί πλέον να βασίζεται στις ΗΠΑ για την ασφάλειά της, και η απόφαση της Ουάσιγκτον την Τετάρτη να διακοπεί η ανταλλαγή στρατιωτικών πληροφοριών με την Ουκρανία σίγουρα δεν καθησύχασε αυτές τις ανησυχίες.

Σε μια ένδειξη της αυξανόμενης ανησυχίας, ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν είπε σε διάγγελμά του την παραμονή της συνόδου της ΕΕ πως η χώρα του είναι ανοικτή στη συζήτηση για επέκταση της πυρηνικής της ομπρέλας στους Ευρωπαίους εταίρους της μετά και από σχετική έκκληση του εν αναμονή καγκελάριου της Γερμανίας, Φρίντριχ Μερτς.

Το σχέδιο της Φον ντερ Λάιεν για τον επανεξοπλισμό της Ευρώπης
«Η Ευρώπη αντιμετωπίζει έναν ξεκάθαρο και άμεσο κίνδυνο σε μια κλίμακα που ουδείς εξ ημών έχει βιώσει στην ενήλικη ζωή του», επεσήμανε η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, σε επιστολή της προς τους ηγέτες κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ, ενώ ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Αντόνιο Κόστα, έκανε λόγο για «καθοριστική στιγμή για την Ουκρανία και την ευρωπαϊκή ασφάλεια».

Η Φον ντερ Λάιεν ανακοίνωσε, δύο μέρες πριν την έκτακτη σύνοδο της ΕΕ, το σχέδιο Rearm Europe για τον επανεξοπλισμό της Ευρώπης, που θα επιτρέψει στα κράτη-μέλη της ΕΕ να δαπανήσουν έως και 800 δισ. ευρώ περισσότερα για την άμυνά τους την επόμενη πενταετία, σύμφωνα με τους αισιόδοξους υπολογισμούς της Κομισιόν.

Η πρόεδρος της Κομισιόν είπε πως οι προτάσεις που περιλαμβάνονται στο σχέδιο αυτό θα υποστηρίξουν την Ουκρανία και θα αντιμετωπίσουν τη μακροπρόθεσμη ανάγκη ανάληψης πολύ μεγαλύτερης ευθύνης για την ευρωπαϊκή ασφάλεια - πιθανώς αναφερόμενη στο ότι πολλοί Ευρωπαίοι πιστεύουν πως η Γηραιά Ήπειρος δεν μπορεί πλέον να βασίζεται στην αυτόματη βοήθεια των ΗΠΑ.

Οι προτάσεις της περιλαμβάνουν:

«Απελευθέρωση» της χρήσης της δημόσιας χρηματοδότησης για την άμυνα - εάν τα κράτη-μέλη αυξήσουν τις αμυντικές δαπάνες κατά 1,5% του ΑΕΠ, η Φον ντερ Λάιεν είπε ότι αυτό θα μπορούσε να δημιουργήσει δημοσιονομικό χώρο κοντά στα 650 δισ. ευρώ σε τέσσερα χρόνια.
Νέο χρηματοδοτικό εργαλείο που θα παρέχει δάνεια ύψους 150 δισ. ευρώ στα κράτη-μέλη για αμυντικές επενδύσεις.
Χρήση της ισχύος του προϋπολογισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Κινητοποίηση ιδιωτικών κεφαλαίων μέσω της Ένωσης Αποταμιεύσεων και Επενδύσεων.
Κινητοποίηση ιδιωτικών κεφαλαίων μέσω της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων.
Δύσκολη η ομοφωνία στην ΕΕ για τη στήριξη στην Ουκρανία
Πολλοί Ευρωπαίοι ηγέτες έχουν ταχθεί υπέρ της ταχείας, αποφασιστικής δράσης αναφορικά με την ενίσχυση της ασφάλειας της ηπείρου. Ο πρωθυπουργός της Πολωνίας, Ντόναλντ Τουσκ, σημείωσε ότι το σχέδιο της Κομισιόν συνιστά «μια θεμελιώδη αλλαγή», ενώ ο Λιθουανός πρόεδρος, Γκιτάνας Ναουσέντα, είπε πως η σύνοδος της ΕΕ θα δώσει στην Ευρώπη την ευκαιρία να δείξει «αν είναι απλώς μια λέσχη συζήτησης ή αν μπορούμε να πάρουμε αποφάσεις».

Αναμένεται όμως διαφωνία από ορισμένους Ευρωπαίους ηγέτες που δείχνουν συμπάθεια προς τη Μόσχα. Νωρίτερα αυτή την εβδομάδα ο Σλοβάκος πρωθυπουργός, Ρόμπερτ Φίτσο, δήλωσε ότι η προσέγγιση «ειρήνη μέσω δύναμης» της ΕΕ ήταν «μη ρεαλιστική», ενώ ο Ούγγρος ομόλογός του, Βίκτορ Όρμπαν, σε επιστολή του προς τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ζήτησε να μην αναφέρεται η Ουκρανία στο γραπτό ανακοινωθέν μετά τη σύνοδο κορυφής.

Ο Όρμπαν -ο οποίος έχει επανειλημμένα προσπαθήσει να μπλοκάρει τη βοήθεια της ΕΕ στην Ουκρανία και έχει πλέξει το εγκώμιο του Τραμπ, υποστηρίζοντας ότι ο Ρεπουμπλικανός πρόεδρος των ΗΠΑ «στέκεται γενναία υπέρ της ειρήνης»- είπε πως υπάρχει πλέον «στρατηγικός διαχωρισμός... μεταξύ της πλειοψηφίας της Ευρώπης και των ΗΠΑ». «Η μία πλευρά επιμένει στην παράταση του πολέμου στην Ουκρανία, ενώ η άλλη επιδιώκει τον τερματισμό της σύγκρουσης», πρόσθεσε.

Ωστόσο, ο Όρμπαν άφησε ανοιχτή την πόρτα για μια «μεγαλύτερη πιθανότητα συνεργασίας» με άλλους ηγέτες της ΕΕ σε θέματα κοινής ασφάλειας και άμυνας.

Συνάντηση Μακρόν - Όρμπαν στο Ελιζέ
Σε μια προσπάθεια επίτευξης ομοφωνίας ενόψει της συνόδου της ΕΕ, ο Μακρόν -που έχει επωμιστεί μεγάλο μέρος των ευρωπαϊκών προσπαθειών για τη γεφύρωση του χάσματος μεταξύ Ζελένσκι και Τραμπ- προσκάλεσε χθες για δείπνο στο Παρίσι τον Όρμπαν.

Οι δύο ηγέτες συναντήθηκαν αμέσως μετά το διάγγελμα του Γάλλου προέδρου, όπου τόνισε ότι Γαλλία και Ευρώπη πρέπει να είναι έτοιμες για το ενδεχόμενο να μην είναι οι ΗΠΑ πλέον στο πλευρό τους. «Πρέπει να είμαστε ενωμένοι και αποφασισμένοι να προστατέψουμε τους εαυτούς μας», είπε ο Μακρόν, προσθέτοντας ότι «το μέλλον της Ευρώπης δεν μπορεί να αποφασιστεί ούτε στην Ουάσιγκτον ούτε και στη Μόσχα». «Θέλω να πιστεύω πως οι ΗΠΑ θα σταθούν στο πλευρό μας, αλλά πρέπει να είμαστε έτοιμοι για το ενδεχόμενο να μην είναι» σημείωσε ο Γάλλος πρόεδρος.

Ο Μακρόν πρόσθεσε ότι θα ληφθούν «αποφασιστικά βήματα» στη σύνοδο κορυφής της ΕΕ που θα επιτρέψουν στις ευρωπαϊκές χώρες να είναι «πιο έτοιμες να αμυνθούν και να προστατευτούν». «Η συγκυρία επιτάσσει άνευ προηγουμένου αποφάσεις», κατέληξε.