Πως επηρεάζεται η ελαιοπαραγωγή απο την κλιματική αλλαγή;

23 December, 2021 ΑΓΡΟΤΙΚΑΑΡΘΡΑ

Πως επηρεάζεται η ελαιοπαραγωγή απο την κλιματική αλλαγή;

Σοβαρή απειλή για τη βιωσιμότητα της ελληνικής ελαιοκαλλιέργειας, με χαρακτηριστικό το παράδειγμα της Κρήτης, «βλέπει» το διεθνές πρακτορείο Reuters να αποτελεί η κλιματική αλλαγή.

Συγκεκριμένα, το πρακτορείο φιλοξενεί θέμα για το πώς έχει επηρεαστεί η συγκομιδή της ελιάς από τις αλλαγές του καιρού, καθώς και τα αποτελέσματα που θα μπορούσε να έχει η κλιματική αλλαγή στην καλλιέργεια του προϊόντος και στην παραγωγή του ελαιολάδου. Κι αυτό διότι, σύμφωνα με το ρεπορτάζ, οι υψηλές θερμοκρασίες την άνοιξη καταστρέφουν τα άνθη που επρόκειτο να εξελιχθούν σε ελιές, οι συχνές πυρκαγιές καίνε εκατοντάδες χιλιάδες δέντρα, ενώ ορισμένες ελαιοπαραγωγικές περιοχές της χώρας, όπως η Κρήτη, αναμένεται μακροπρόθεσμα να εμφανίζουν μειωμένες ποσότητες και αποδόσεις.

Αναλυτικότερα, στο ρεπορτάζ γίνεται αναφορά στις καιρικές συνθήκες που επικράτησαν τον περασμένο χειμώνα. Και, συγκεκριμένα, στο γεγονός ότι ο χειμώνας του 2020 δεν ήταν αρκετά κρύος και υγρός σε περιοχές παραγωγής ελαιολάδου. Την άνοιξη, οι θερμοκρασίες έφτασαν τους 38 βαθμούς Κελσίου καταστρέφοντας τα άνθη που επρόκειτο να εξελιχθούν σε ελιές, ενώ, στη συνέχεια, το καλοκαίρι έφερε το χειρότερο κύμα καύσωνα των τελευταίων δεκαετιών, ξεραίνοντας τις ελιές και πυροδοτώντας πυρκαγιές που έκαψαν εκατοντάδες χιλιάδες δέντρα.

«Η φετινή χρονιά μάς έδειξε ότι το δέντρο δεν μπορεί να αντεπεξέλθει σε δύσκολες καιρικές συνθήκες. Παρόλο που βρισκόμαστε στη Μεσόγειο και έχουμε ζεστά καλοκαίρια, αυτές οι ακραίες καιρικές συνθήκες είναι πολύ δύσκολες για την ελιά, με αποτέλεσμα να βλέπουμε δέντρα χωρίς καρπούς. Αυτό είναι ένα κλασικό παράδειγμα της περιβαλλοντικής αλλαγής που περνάμε», δηλώνει για το εν λόγω θέμα ο Μιχάλης Αντωνόπουλος, αγρότης και επικεφαλής του συνεταιρισμού ελαιοπαραγωγών στην Καλαμάτα.

Σύμφωνα με τα λεγόμενα του κ. Αντωνόπουλου, η περιφερειακή παραγωγή θα μειωθεί κατά 50%, ενώ πρόσθεσε πως «γινόμαστε μάρτυρες φαινομένων και προβλημάτων που δε βλέπαμε πριν από 20 χρόνια». Η Ευρώπη μόλις πέρασε το πιο ζεστό καλοκαίρι που έχει καταγραφεί ποτέ και οι επιστήμονες λένε ότι οι ακανόνιστες καιρικές συνθήκες που έβλαψαν τα ελαιόδεντρα είναι αυτό που μπορεί να αναμένεται από την κλιματική αλλαγή.

«Το μακροπρόθεσμο αποτέλεσμα θα είναι ότι ορισμένες περιοχές, ειδικά στη νότια Ελλάδα, όπως η Κρήτη, δε θα μπορούν να καλλιεργήσουν ελιές ή θα έχουν πολύ μειωμένες αποδόσεις», τονίζει ο Σταύρος Βέμμος, ειδικός σε θέματα ελιάς.

«Η Ελλάδα είναι ο τρίτος μεγαλύτερος παραγωγός ελαιολάδου στον κόσμο και οι ελληνικές ποικιλίες είναι ιδιαίτερα περιζήτητες για το εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδό τους», συμπληρώνει.

Σύμφωνα με το ρεπορτάζ, η χώρα παρήγαγε 275.000 τόνους ελαιολάδου το 2020-21 και περισσότεροι από τους μισούς πήγαν στο εξωτερικό, γεγονός που την καθιστά τον τέταρτο μεγαλύτερο εξαγωγέα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όμως η εκτελεστική επιτροπή της Ε.Ε. προβλέπει ότι η παραγωγή θα μειωθεί στις 230.000 τόνους το 2021-22. Το μεγαλύτερο μέρος του παγκόσμιου ελαιολάδου προέρχεται από τις μεσογειακές χώρες και στην έκθεση προοπτικών για την επόμενη δεκαετία η Κομισιόν προέβλεψε ότι η παραγωγή στην Ε.Ε. θα αυξηθεί μεν, αλλά ότι η κλιματική αλλαγή θα μπορούσε να επηρεάσει τις ετήσιες αποδόσεις και την ποιότητα του ελαιολάδου, ενώ για την Ελλάδα προέβλεψε περιορισμένη μείωση της παραγωγής.

«Ακούγονται και υπερβολές»

Η “Νέα Κρήτη” κατέγραψε όμως χθες, σε σχέση με το ρεπορτάζ του διεθνούς πρακτορείου Reuters, και το σχόλιο του προέδρου της Εθνικής Διεπαγγελματικής Οργάνωσης Ελαιολάδου Μανόλη Γιαννούλη. «Ότι η κλιματική αλλαγή είναι μια απειλή για όλη τη μεσογειακή γεωργία, αυτό είναι ένα γεγονός. Από ’κει και πέρα, η προσωπική μου άποψη είναι ότι πολλές φορές υπάρχει μια μεγάλη δόση υπερβολής. Βεβαίως υπάρχουν τα φαινόμενα αυτά. Και τα βλέπουμε στα μετεωρολογικά δεδομένα, όπου βλέπουμε τη μέση θερμοκρασία να ανεβαίνει. Όμως, έχουμε χρονιές, όπως για παράδειγμα την περυσινή, που στην Κρήτη είχατε υπερπαραγωγή, με εξαίρεση τον νομό Ρεθύμνου. Υπήρχε όμως και πέρυσι η κλιματική αλλαγή. Δεν ξεκίνησε φέτος»...

Και συνεχίζει λέγοντας πως, «από την άλλη, δε λείπουν και οι χρονιές που έρχεται τον Μάϊο ένας καύσωνας και καταστρέφει την ανθοφορία. Κάνει μεγάλες ζημιές. Και δεν το έχουμε δει μόνο τώρα. Σε πολλές χρονιές οι παλιοί θυμούνται να γίνονται αυτές οι καταστροφές και μάλιστα σε πολλές περιπτώσεις δεν έβγαζαν λάδι ούτε για το σπίτι τους. Όπως έχουμε δει και χρονιές όπου υπάρχουν ελιές παρατημένες, που δεν υπάρχει άνθρωπος να τις καλλιεργήσει και τις βλέπουμε να είναι φορτωμένες, έτοιμες να σπάσουνε. Και έρχονται άλλες χρονιές που βλέπεις ελιές που καθόμαστε και τις “χαϊδεύουμε” και τις φροντίζουμε με τον καλύτερο τρόπο, κι όμως δε βγάζουν λάδι ούτε για το σπίτι»...

Στο σημείο αυτό, ο Μανόλης Γιαννούλης διευκρινίζει: «Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι κυρίως η ανατολική Ελλάδα ταλαιπωρείται από έλλειψη βροχών. Δηλαδή, αυτή τη στιγμή, στην Πελοπόννησο, η ανατολική πλευρά όπως η Αργολίδα και η Κορινθία, έχει πρόβλημα την τελευταία δεκαετία με τις βροχές. Αντίθετα, βλέπεις πως η δυτική Πελοπόννησος, όπως η Ηλεία, η Αχαΐα, η Μεσσηνία και η Λακωνία, έχει το ακριβώς αντίθετο χαρακτηριστικό. Πάντοτε εκεί θα βρέξει περισσότερο και στη νότια Πελοπόννησο, και θα μείνει έξω από νερό το κομμάτι της Αργολίδας και της Κορινθίας. Αυτό έχει επίδραση. Και γι’ αυτό βλέπετε ότι στη Μεσσηνία - όπου οι άνθρωποι είναι παραγωγοί, δεν παίζουνε - στη χειρότερή τους χρονιά θα κάνουνε “μεσολαδιά”. Αυτό λοιπόν το φαινόμενο σίγουρα η κλιματική αλλαγή το επιδεινώνει. Αλλά πολύ μεγάλο ρόλο παίζει και το πώς ο παραγωγός θα καλλιεργήσει, πώς θα φροντίσει το δέντρο του κ.λπ.»...

Αυξημένο ενδιαφέρον – «Τσιμπάει» η τιμή παραγωγού

Στο μεταξύ, ο πρόεδρος της Εθνικής Διεπαγγελματικής Οργάνωσης Ελαιολάδου Μανόλης Γιαννούλης επιβεβαιώνει ότι τις τελευταίες μέρες υπάρχει αυξημένο εμπορικό ενδιαφέρον. «Έχουμε και κάποια αύξηση στην τιμή παραγωγού στο ελαιόλαδο της χώρας μας, της τάξης των 10 με 15 λεπτών το κιλό. Αλλά πρέπει να είμαστε επιφυλακτικοί πάντοτε σε αυτές τις διακυμάνσεις. Για παράδειγμα, για την Ισπανία φέτος δεν είναι κακή χρονιά. Δεν είναι και η καλύτερη, αλλά είναι καλή χρονιά. Η Τυνησία έχει καλή παραγωγή. Οι Πορτογάλοι πάνε για ρεκόρ. Οι Ιταλοί έχουν μια μέτρια χρονιά. Εμείς έχουμε τα θέματά μας φέτος. Είναι μια χρονιά που ίσως να εξελιχθεί από πλευρά ποσοτήτων χειρότερα απ’ ό,τι προβλέπαμε»...

Πάντως, ο Μανόλης Γιαννούλης επισημαίνει ότι η αγορά θα ξεκαθαρίσει μετά τις γιορτές. «Τώρα είναι μια περίοδος που οι αγορές είναι κλειστές. Μετά τα Φώτα θα ακούσουμε τα “μαντάτα”. Και συγκεκριμένα, μετά τις 10 Ιανουαρίου, οπότε θα βγουν τα στοιχεία του Δεκεμβρίου για την Ισπανία, τότε μπορεί να δούμε κάποιες μεταβολές πάνω ή κάτω. Κανείς δεν μπορεί σήμερα να το ξέρει. Πάντως, το καλό προϊόν “φεύγει” πάντοτε μόνο του. Το κακό προϊόν θέλει βοήθεια για να το “σπρώξεις”. Και η βοήθεια δεν έρχεται πάντα».