Τοπικά νέα

«Ποια η εξέλιξή μας μετά την Μινωική εποχή»

mesaralive.gr 08 August, 2019 ΤΟΠΙΚΑ ΝΕΑΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣΑΡΘΡΑ

«Ποια η εξέλιξή μας μετά την Μινωική εποχή»

Η Ιφιγένεια Γρινιαράκη σε συνεργασία με τον Πολιτιστικό Σύλλογο Τυμπακίου του Δήμου Φαιστού διοργανώνει έκθεση φωτογραφίας με θέμα: «Ποια η εξέλιξή μας μετά την Μινωική εποχή» από το Ανάκτορο της Φαιστού ως το Τυμπάκι.

Συνάντησα με τον πρόεδρο του Πολιτιστικού Συλλόγου Τυμπακίου κο Δημήτρη Χαλκιαδάκη και τον κο Γιώργο Γρηγοράκη, στο χώρο του «Βιομηχανικού Συγκροτήματος του Μάμαλου», που θα φιλοξενηθεί η έκθεση το Σάββατο 10 και Κυριακή 11 Αυγούστου από τις 18.30 – 20.30 και είχαμε μια πολύ ενδιαφέρουσα συνομιλία,αναφορικά με την ιστορία του εργοστασίου

Γ. Γρηγοράκης: Οι άνθρωποι αυτοί έβλεπαν πολύ μπροστά και ξεκίνησαν μια πρωτοποριακή δουλειά που δεν υπήρχε τότε όχι μόνο στη Μεσαρά, αλλά σε όλη τη Κρήτη. - ιδιοκτήτης ο Κωνσταντίνος Μαμαλάκης από την Αγ. Γαλήνη -

Πότε χρονολογείται;

Ο πατέρας μου Γρηγοράκης Εμμανουήλ του Γεωργίου ήταν μηχανικός και υπεύθυνος σ’ αυτό το εργοστάσιο, γνωρίζω ότι δούλεψε πριν τη γερμανική κατοχή από το ’39 και μετά, ημερομηνία δε γνωρίζω, το εργοστάσιο είχε 4 μονάδες. Εδώ, αυτό που βλέπετε λεγόταν «ρασοτριβή»

Δηλαδή;

Ήταν ένα είδος χειροποίητου υφαντού χοντροκομμένου που έμπαινε σ’ αυτή τη μηχανή, το μαλάκωνε με κάτι ρόπαλα μηχανοκίνητα κι αφού το μαλάκωνε το στέγνωνε -επάνω εδώ είχε κάτι δοκάρια- το έπαιρναν αυτοί που το είχαν και το χρησιμοποιούσαν για «κάποτα» οι κτηνοτρόφοι και οι βοσκοί στα βουνά. Αυτό ήταν η «ρασά» η λεγόμενη. Είχε τον αλευρόμυλο εδώ, ο οποίος δούλευε πάρα πολύ καλά. Κάποτε είχε 2 μονάδες και ο κόσμος ήταν στην ουρά.

Υπήρχε κι άλλο τέτοιο εργοστάσιο στη Μεσαρά, εκείνα τα χρόνια;

Βέβαια, είχε κι άλλα τόσο εδώ στο Τυμπάκι, όσο και στη Μεσαρά. Αυτό όμως ήταν το πιο ονομαστό. Δούλευαν την περίοδο αιχμής, μέχρι και 15 άτομα και 2 φορτηγά αυτοκίνητα με τους οδηγούς των, είχε 8 μόνιμους εργάτες και για ένα διάστημα είχε εκκοκκιστήριο βάμβακος. Επειδή τότε η Μεσαρά καλλιεργούσε βαμβάκια, εγώ τα πρόλαβα στο ‘59 –‘60 και ήμουν 6-7 χρόνων περίπου όταν τέλειωνε πλέον, τα υπόλοιπα δούλευαν μέχρι και αρχές της δεκαετίας του ‘70 και μετά σταμάτησε να λειτουργεί.

Έχει ανακαινιστεί ποτέ;

Ναι, είχε ενδιάμεσα ανακαινιστεί, είχαμε μια μηχανή εγγλέζικη μοναδική στο είδος της και την ποιότητα, υπήρχε λοιπόν η κεντρική τροχαλία……η κίνηση από τη μηχανή με ιμάντες. Υπήρχε κι ένα πηγάδι με πολύ νερό και υπάρχει ακόμα, το είδατε πριν. Έβγαζε το νερό που χρειαζόταν για τη λειτουργία του ελαιουργείου.

Τώρα έχει νερό;

Το νερό δεν εξαντλήθηκε ποτέ γιατί έχει μεγάλο βάθος.

Υπάρχει μια μαρτυρία για την γερμανική κατοχή σύμφωνα με την οποία στο πηγάδι αυτό υπήρχε μια καταπακτή, μέσα εκεί υπήρχε ασύρματος με τον οποίο γινόταν κρυφά η σύνδεση με το Καϊρο και εστέλνοντο τα μηνύματα, τα έπαιρναν οι εδώ αγγελιοφόροι και τα μετέφεραν στους αντάρτες στην αντίσταση, στα βουνά. Αυτό μου το είπε κατ’ ιδίαν αγγελιοφόρος που είχε ο πατέρας μου και τα ‘στελνε!

Και αυτό το πηγάδι έχει ακόμα νερό και μπορεί να επαναλειτουργήσει;

Δ. Χαλκιαδάκης [Πρόεδ. Πολιτ. Συλλ. Τυμπακίου]:

Το έχω μετρήσει, το χτυπήσαμε με λέιζερ στο παραπήγαδο και φτάνει 21 μέτρα στο παραπήγαδο.. από κει και πέρα δε θα ήθελα να ριψοκινδυνέψω γιατί δεν έχει συντηρηθεί και ως πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου, δε θα ήθελα να γίνει κάποιο ατύχημα, υπάρχει επικινδυνότητα.

Οπότε πρέπει να καλυφθεί τώρα που θα γίνει η εκδήλωση!

Σαφώς, θα φτιαχτεί, θα ασφαλιστεί, υπάρχει σοβαρό θέμα!

Εγώ θα ήθελα, βλέπω πως ο χώρος αυτός είναι επισκέψιμος και θα μπορούσε να γίνει μουσείο, όχι μόνο μουσείο αλλά και εκθεσιακό κέντρο για τον πολιτισμό, επομένως θα ήθελα να διατυπώσουμε το αίτημα προς τις αρχές.

Ο Πολιτιστικός Σύλλογος έχει αρχίσει εδώ κι αρκετά χρόνια, όσον αφορά την αξιοποίηση αυτού του χώρου. Δεν ξέρω αν το ανέφερε πριν ο Γιώργος [Γρηγοράκης] παρόμοιο και το μόνο ελαιοτριβείο που έχει ανακαινιστεί και λειτουργεί, βρίσκεται στη Μυτιλήνη, με τα ίδια μηχανήματα. Εμείς ως πολιτιστικός Σύλλογος έχουμε προχωρήσει σε ενέργειες ούτως ώστε να το εντάξουμε στο ΕΣΠΑ, για να γίνει ένας επισκέψιμος χώρος και ταυτόχρονα, χώρος για πολλαπλές χρήσεις. Να διατηρηθεί σαν μουσείο ως «βιομηχανικό συγκρότημα του Μαμάλου», έτσι έχει χαρακτηριστεί από την 7η εφορία νεότερων μνημείων και ταυτόχρονα να γίνει μια αίθουσα στην οποία να γίνονται προβολές, διαλέξεις, συζητήσεις, να υπάρχει χώρος έκθεσης φωτογραφίας, ιντερνετ ούτως ώστε να προβληθούν τα αξιοθέατα της περιοχής και ταυτόχρονα να συνδυαστεί με άλλες δράσεις, με θέατρο επί παραδείγματι. Απ’ ότι μας έχει εγκριθεί, σ’ αυτό το χώρο υπάρχει η δυνατότητα 105 καθισμάτων, χωρίς να πειραχτεί τίποτα όσον αφορά το συγκρότημα και την ιστορία του εργοστασίου.

Είναι πολύ σημαντικό αυτό που μας λέτε κ. Χαλκιαδάκη κι ευελπιστούμε να ενταχθεί σύντομα στο πρόγραμμα χρηματοδότησης γιατί έτσι θα γίνει ένα στολίδι πολιτισμού στην πόλη του Τυμπακίου με αντίκτυπο στην ευρύτερη περιοχή!

Στη δεκαετία του ’90 δόθηκαν κάποια χρήματα τα οποία δεν έφτασαν, με αποτέλεσμα να γίνει ελλιπής ανακαίνιση, προχωράμε εμείς τώρα για την άμεση χρηματοδότηση και την υλοποίηση του σχεδιασμού ανακαίνισης για να δοθεί στους πολίτες η ιστορία του τόπου.

*Οι συνομιλητές μου στο χώρο του εργοστασίου ήταν οι κ.κ. Γιώργος Γρηγοράκης και ο Πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Τυμπακίου, κος Δημήτρης Χαλκιαδάκης. Τους ευχαριστώ για την ξενάγηση στην ιστορία του εργοστασίου ενόψει της εκδήλωσης του Σαββάτου 10 και Κυριακή 11 Αυγούστου και για τις χρήσιμες πληροφορίες που μου έδωσαν με την υπόσχεση ότι θα μας ενημερώνουν για τη συνέχεια των εργασιών ως τη χαρά τη υλοποίησης. Είναι σπουδαίο να αξιοποιείς με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τα βιομηχανικά κτίρια αλλάζοντας την λειτουργία τους στις σύγχρονες ανάγκες του τόπου. Το συγκεκριμένο κτίριο αργά αλλά συντονισμένα θα δοθεί στους πολίτες για τις πολιτιστικές δραστηριότητες.

Κι όπως είπε ο μεγάλος Κρητικός Ν. Καζαντζάκης: Έχεις τα πινέλα, έχεις τον καμβά φτιάξε τον παράδεισο και μπες μέσα.

Εύα Καπελλάκη – Κοντού [Εκπαιδευτικός και αρθρογράφος Lettere Classiche dell’ Universita’ degli studi di Napoli “Federico II”].