Αρθρογραφία

Oι παραπλευρες απώλειες της ουκρανικής κρίσης για την Ελλάδα

28 February, 2022 ΑΡΘΡΑ

Oι παραπλευρες απώλειες της ουκρανικής κρίσης για την Ελλάδα

Νέα συνθήκη στο πολιτικό και οικονομικό πεδίο διαμορφώνει η πολεμική κρίση στην Ουκρανία και επιβάλλει στην ελληνική κυβέρνηση αναθεωρήσεις των σεναρίων και αναπροσαρμογές των αποφάσεων σε όλα τα πεδία.Η ρωσική εισβολή προξενεί ανησυχία στην Αθήνα και ανατρέπει τους πολιτικούς σχεδιασμούς του Κυριάκου Μητσοτάκη. Στο Μέγαρο Μαξίμου μιλούν για μία «νέα ημέρα που ξημέρωσε, η οποία αλλάζει τα πάντα και παντού». Αυτό σημαίνει ότι οι προσδοκίες για την ανάπτυξη επαναπροσδιορίζονται, οι ελπίδες για έναν καλπασμό της οικονομίας μετά το τέλος της πανδημίας μετριάζονται, ενώ τα νέα γεωπολιτικά δεδομένα επιβάλλουν επανατοποθετήσεις και αποφάσεις με υπαρξιακή βαρύτητα, στο νέο ψυχροπολεμικό περιβάλλον.

Υπό αυτό το πρίσμα, οι συνομιλητές του Πρωθυπουργού επισημαίνουν τη σημασία των στρατηγικών συμμαχιών της χώρας, ενδεικτικά, με τις ΗΠΑ και τη Γαλλία. Και παράλληλα υπογραμμίζουν τη βαρύτητα των πρόσφατων αποφάσεων της εξοπλιστικής ενίσχυσης της Ελλάδας, αλλά και άλλων παραμέτρων, όπως η αναβάθμιση του στρατηγικού ρόλου του λιμανιού της Αλεξανδρούπολης.

Με το βλέμμα στην Τουρκία

Σε αυτό το πεδίο, με ιδιαίτερη προσοχή παρακολουθείται πλέον η Τουρκία. Ειδικότερα, ο ρόλος που θα διεκδικήσει και ο τρόπος με τον οποίο θα τοποθετηθεί ή και θα αντιδράσει στην πολεμική κρίση, δεδομένης της ιδιότυπης ισορροπίας την οποία επιχειρεί να τηρήσει ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν τα τελευταία χρόνια, διατηρώντας τη διπλή ιδιότητα του ισχυρού μέλους του ΝΑΤΟ και του προνομιακού συνομιλητή του Βλαντίμιρ Πούτιν. Υπό αυτή την έννοια, ο Πρωθυπουργός ανέμενε μία πρώτη εκδήλωση των διαθέσεων του τούρκου προέδρου στην τηλεδιάσκεψη κορυφής των ηγετών του ΝΑΤΟ το απόγευμα της Παρασκευής.Στην ίδια τηλεδιάσκεψη πάντως, ο Κυριάκος Μητσοτάκης έστειλε μήνυμα και προς την Αγκυρα τονίζοντας ότι ο αναθεωρητισμός είναι η βασική απειλή για την παγκόσμια ειρήνη και δεν πρέπει να γίνεται ανεκτός από όπου κι αν προέρχεται.

Ανησυχία για ανάπτυξη και πληθωρισμό

Η μείζων ανησυχία της ελληνικής κυβέρνησης εντοπίζεται υπό τις νέες αυτές συνθήκες στο πεδίο της οικονομίας. Η αύξηση του ενεργειακού κόστους θεωρείται δεδομένη και το ντόμινο των επαπειλούμενων διαταραχών στην τροφοδοσία της αγοράς με διάφορα αγαθά πιθανό. Οπως διαμηνύουν από το περιβάλλον του Πρωθυπουργού, οι επιπτώσεις της πολεμικής σύρραξης στο επίπεδο τιμών, στους ρυθμούς ανάπτυξης, στον πληθωρισμό, ενδεχομένως και στον τουρισμό, θεωρούνται βέβαιες. Εν όψει αυτών, οι στόχοι του προσεχούς διαστήματος επαναξιολογούνται και τοποθετούνται στην αναζήτηση μέσων και μέτρων ώστε να μετριαστεί η αρνητική επίδραση του πολέμου.

Οι προτάσεις στις Βρυξέλλες

Κρίσιμη παράμερος ως προς αυτά θεωρείται στην Αθήνα το γεγονός ότι στο κείμενο των συμπερασμάτων της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ την Πέμπτη το βράδυ στις Βρυξέλλες, συμπεριλήφθηκε η πρόταση του Κυριάκου Μητσοτάκη για την ανάγκη λήψης έκτακτων μέτρων στον τομέα της ενέργειας, ώστε να υποστηριχθούν τα κράτη-μέλη απέναντι σε ενδεχόμενες απότομες αυξήσεις των τιμών ενέργειας. Ωστόσο, σε αυτό το σημείο εκκρεμούν οι εξειδικευμένες προτάσεις της Επιτροπής για τη δημιουργία ενός κοινού ταμείου ή/και ενός ευρωπαϊκού δικτύου προμήθειας φυσικού αερίου. Ως προς αυτά, το ελληνικό αίτημα αφορά και την εξαίρεση του κόστους των επιδοτήσεων στο ηλεκτρικό ρεύμα και στην ενέργεια από τους δημοσιονομικούς κανόνες όσο διαρκεί η κρίση, ενώ εκτιμάται ότι το μερίδιο της χώρας από τη δημιουργία ενός κοινού ευρωπαϊκού ταμείου θα μπορούσε να φθάσει τα 2,5 δισ. ευρώ.

Σύμφωνα με πληροφορίες, στη Σύνοδο Κορυφής της Πέμπτης έγινε και μία πρώτη, συγκεκριμένη συζήτηση επί της πρότασης του Πρωθυπουργού να εξαιρούνται οι αμυντικές δαπάνες από τους δημοσιονομικούς κανόνες. Κατά τα όσα μεταφέρουν κυβερνητικές πηγές, το αίτημα αντιμετωπίστηκε κατ’ αρχήν θετικά από τη Γαλλία και τη Γερμανία.

Τα δημοσιονομικά και το «γκάζι» στις ΑΠΕ

Οι αποφάσεις για το νέο πλαίσιο δημοσιονομικής διακυβέρνησης της Ενωσης υπό το πρίσμα της νέας κρίσης, είναι επίσης μία παράμετρος ιδιαίτερης βαρύτητας για την Αθήνα. Κυβερνητικοί παράγοντες εκτιμούν ότι το νέο Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης αναπόφευκτα θα σχεδιαστεί λαμβάνοντας υπ’ όψιν τη ρωσο-ουκρανική κρίση. Σε αυτό το πεδίο εξάλλου, αναμένονται και οι αποφάσεις της ΕΚΤ για το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων, την παράταση του οποίου έσπευσε να ζητήσει ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας Γιάννης Στουρνάρας.

Κατά τα όσα διαμηνύονται πάντως από το Μέγαρο Μαξίμου, το μόνο μέχρι στιγμής διαφαινόμενο θετικό στοιχείο της κρίσης είναι η επιτάχυνση της απεξάρτησης της Ευρώπης και της Ελλάδας από το ρωσικό φυσικό αέριο και η επιβεβλημένη πλέον εντατικοποίηση του προγράμματος για την ανάπτυξη εναλλακτικών πηγών ενέργειας, μέσω και της αξιοποίησης του Ταμείου Ανάκαμψης.

Σε ετοιμότητα για προσφυγικό κύμα

Η παράμετρος του προσφυγικού κύματος από την Ουκρανία επίσης εξετάστηκε στη Σύνοδο της Πέμπτης. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης διεμήνυσε την ετοιμότητα της χώρας να υποδεχθεί όσους ελληνικούς πληθυσμούς της περιοχής θελήσουν να έλθουν στην Ελλάδα, αλλά και να παράσχει βοήθεια σε όσες χώρες συνορεύουν με την Ουκρανία και αναμένεται να δεχθούν πιέσεις από τις προσφυγικές ροές.

Η άμυνα στη ρωσική προπαγάνδα

Ενα από τα λιγότερο ορατά στοιχεία της κρίσης, με υπαρκτή όμως επίδραση σε οικονομικό και πολιτικό πεδίο, είναι η αναχαίτιση της ρωσικής επιρροής. Αξιοσημείωτο είναι ότι ο Εμανουέλ Μακρόν έθεσε την Πέμπτη ζήτημα οργανωμένης ευρωπαϊκής κυβερνοασφάλειας και άμυνας από τις κυβερνοεπιθέσεις, αλλά και από την παραπληροφόρηση από επίσημους και μη διαύλους, με ρωσικές διασυνδέσεις. Σχετική αναφορά έκανε μεταξύ άλλων και ο Κυριάκος Μητσοτάκης, κατά τη συνάντηση του με την Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου, την Παρασκευή το μεσημέρι.
Ως προς αυτό, στελέχη της ΚΟ της ΝΔ ανέφεραν ότι ήταν καθοριστικής σημασίας παράμετρος η ξεκάθαρη θέση που έλαβε ο Πρωθυπουργός, καταδικάζοντας αμέσως τη ρωσική εισβολή. Οπως σημείωνε βουλευτής της ΝΔ, ήταν μία συνειδητή απόφαση, με στόχο να διαμηνυθεί σε όλα τα επίπεδα η σαφής επιλογή της κυβέρνησης. «Πρέπει να “κοπεί ο βήχας” των φιλορωσικών στοιχείων, είτε στην Ακροδεξιά είτε στην Αριστερά είτε στην Εκκλησία, ακόμη και σε κάποιους κύκλους της ΝΔ» επισήμανε η ίδια πηγή.
Υπό αυτή την έννοια και με την επίδραση των νέων δεδομένων, ιδιαίτερη βαρύτητα προσλαμβάνει το σχεδιαζόμενο ταξίδι του Πρωθυπουργού στην Ουάσιγκτον και η συνάντησή του με τον πρόεδρο Τζο Μπάιντεν. Η ρωσο-ουκρανική κρίση, η στάση της Τουρκίας και η εκδήλωση των αμερικανικών διαθέσεων ως προς την κατανομή ρόλων στην περιοχή, θεωρούνται πλέον ως μία δυνάμει ευκαιρία για την κυβέρνηση και τη χώρα.