O Σεπτέμβρης είναι εδώ!
Καλό Μήνα!
Αττικός μήνας: ΒΟΗΔΡΟΜΙΩΝ (15 Σεπτεμβρίου - 13 Οκτωβρίου)
Ο Σεπτέμβριος -Τρυγητής- παράγεται απ' τη λατινική Septem (=επτά). Ήταν ο έβδομος μήνας του ρωμαϊκού ημερολογίου, τότε που ο χρόνος άρχιζε από το Μάρτη.
Η πρώτη Σεπτεμβρίου -Πρωτοσταυριά- ορίστηκε από το 313 μ.Χ. ως αρχή των θρησκευτικών δεκαπεντάχρονων περιόδων της λεγόμενης Ινδίκτου. Τις Ινδικτιώνες τις καθιέρωσαν οι Άγιοι Πατέρες -επηρεασμένοι από τους Ρωμαίους- για φορολογικούς κυρίως σκοπούς. Την Πρωτοσεπτεμπριά οι αγρότες «καλούσαν» με διάφορους τρόπους και τεχνικές που θυμίζουν αρχαία θεσμοφόρια, το «πνεύμα της βλαστήσεως». Ο σπόρος που ήταν προορισμένος για τη σπορά «στέλλεται εις την εκκλησίαν διά να ευλογηθεί». Στην Κω κρεμούν στο εικονοστάσι το σύμβολο της «Αρκιχρονιάς»: μια αρμαθιά από ρόδι, σταφύλι, κυδώνι, σκόρδο και φύλλο από τον πλάτανο του Ιπποκράτη.
Τρυγητής: «Η πρώτη ημέρα του (Σεπτέμβρη) Τρυγητή χαιρετιζόταν στη Θράκη με τύμπανα και τραγούδια. Οι ληνοί συνοδεύονταν δ' ομάδων ορχουμένων και αδόντων. Την νύκτα παρέες προσωπιδοφόρων εν τυμπάνοις και αλαλαγμοίς τρέχουν στους δρόμους». Τα δρώμενα αυτά θυμίζουν αρχαία Οσχοφόρια στα οποία νέοι φορώντας στεφάνια από κλαδιά αμπέλου (όσχους) ξεκινούσαν από τον ναό του Διονύσου πηγαίνοντας προς τους αμπελώνες και τα πατητήρια. Λέγεται επίσης Σταυρός και Σποριάς.
Το Σεπτέμβρη ο τρύγος συνεχίζεται ενώ αρχίζει η σπορά και το όργωμα.
Γεωργικές εργασίες
Σπέρνουμε: Μπρόκολα, κουνουπίδια, λάχανα, μαρούλια, καρότα, παντζάρια, ραπανάκια, πράσα, σέλινο, μαϊντανό, άγρια και ήρεμα χόρτα, σπανάκια, σέσκλα, σινάπια, μυρώνια, καυκαλίθρα κ.α.
Φυτεύουμε:Κρεμμύδια, σκόρδα.
Μεταφυτεύουμε: Μαρούλια, μπρόκολα, κουνουπίδια, λάχανα, πράσα.
Συγκομιδή: Ντομάτες, μελιτζάνες, κολοκύθια, αγγούρια, πιπεριές, μπάμιες, φασόλια, αραποσίτια, βλίτα, αντράκλα, σέλινο, μαϊντανό.
Φρούτα: Αχλάδια, μήλα, ροδάκινα, σύκα, καρύδια, αμύγδαλα, φουντούκια, φιστίκια, κάστανα, ρόδια, σταφύλια, φραγκόσυκα.
Γενικές εργασίες και φροντίδες: Καθαρίζουμε το χωράφι μας από διάφορες καλοκαιρινές καλλιέργειες και το ετοιμάζουμε για τα χειμωνιάτικα κηπευτικά μας. Επιθεωρούμε τακτικά τα φυτά μας για ύπαρξη εχθρών και ασθενειών. Ψεκάζουμε με βιολογικά εντομοκτόνα, θερινό πολτό (όταν οι θερμοκρασίες είναι κάτω από 32 βαθμούς Κελσίου), χαλκό ή θειάφι τις καλλιέργειές μας ανάλογα με τις ανάγκες.
Για σπόρο: Μια από τις πιο σοβαρές και σημαντικές δουλειές το Σεπτέμβριο είναι η συλλογή σπόρων από τα φυτά μας. Μαζεύουμε και ξεραίνουμε σπόρους από τα καλοκαιρινά λαχανικά μας όπως ντομάτες, μελιτζάνες, πιπεριές, κολοκύθια, αλλά και τα καλοκαιρινά αρωματικά φυτά και λουλούδια μας.
Παροιμίες
Τον Τρυγητή τ' αμπελουργού πάνε χαλάλι οι κόποι.
Αν ίσως βρέξει ο Τρυγητής, χαρά στον τυροκόμο.
Του Σταυρού σταύρωνε και δένε.
Του Σεπτέμβρη οι βροχές, πολλά καλά μας φέρνουν.
Μάρτη και Σεπτέμβρη ίσια τα μεσάνυχτα.
Τον Σεπτέμβρη τα σταφύλια, τον Οκτώβρη τα κουδούνια.
Στον Τρυγητή σιτάρι σπείρε και στο πανηγύρι σύρε.
Του Σταυρού σταύρωνε και σπέρνε.
Γιορτές και Έθιμα: Του Αγίου Μάμαντος (2 Σεπτεμβρίου). Είναι άγιος βοσκός. Παλιά γίνονταν θυσίες προβάτων στα ξωκλήσια του, «προσέχοντας το αίμα να τρέξει μες στ' αυλάκι το νερό, που βγαίνει κάτω από το ιερό της εκκλησίας» (Σκύρος).
Το Γενέθλιον της Θεοτόκου (8 Σεπτεμβρίου). Της Παναγιάς της Αποσοδειάς (Αιτωλία), της Καρυδούς (Καστοριά).
Της Υψώσεως του Σταυρού (14 Σεπτεμβρίου).
Έθιμο της Αρμάτας στις Σπέτσες.
Κάθε χρόνο στις Σπέτσες, το δεύτερο Σαββατοκύριακο του Σεπτεμβρίου είναι αφιερωμένο σε εορταστικές εκδηλώσεις που συνδυάζουν τον εορτασμό της Παναγίας της Αρμάτας (κοντά στον Φάρο) και της επετείου της ναυμαχίας της 8ης Σεπτεμβρίου 1822. Γίνεται αναπαράσταση της καύσεως της τουρκικής ναυαρχίδας. Οι Σπέτσες είναι μία από οκτώ ευρωπαϊκές πόλεις που μετέχουν στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο Ιστορικών Αναπαραστάσεων.
Η Ναυμαχία των Σπετσών (8 Ιουλίου 1822).Στις 8 Σεπτεμβρίου 1822 ο τουρκικός στόλος, προερχόμενος από τη Μονεμβασία, κίνησε προς ανεφοδιασμό του Παλαμηδίου στο Ναύπλιο, το οποίο πολιορκούσαν από στεριάς δυνάμεις του Αλεξάνδρου Υψηλάντη και από θαλάσσης δυνάμεις της Λασκαρίνας Μπουμπουλίνας. Φθάνοντας στον χώρο ανάμεσα στο Τρικέρι και τη Σπετσοπούλα, οι τουρκικές δυνάμεις βρέθηκαν αντιμέτωπες με τον στόλο των τριών ηρωικών νησιών της Ελλάδος, των Σπετσών, της Ύδρας και των Ψαρών. Ο ναύαρχος του ελληνικού στόλου, Ανδρέας Μιαούλης, έδωσε διαταγή να κινηθεί ο ελληνικός στόλος προς το εσωτερικό του Αργολικού Κόλπου, για να εγκλωβίσει εκεί τους πολυαριθμότερους και καλύτερα εξοπλισμένους Τούρκους. Προκειμένου, όμως, να αφήσουν τις Σπέτσες ανυπεράσπιστες στο έλεος των Τούρκων, οι Σπετσιώτες πλοίαρχοι Ι. Τσούρπας, Δ. Λάμπορυ (ή Λεωνίδας) και Ι. Κούτσης, καθώς και ο Υδραίος Α. Κριεζής, αγνόησαν το σήμα του Μιαούλη και επετέθησαν εναντίον των Τούρκων. Η σφοδρότητα της ναυμαχίας έκανε το έδαφος να σείεται στην Ύδρα, από όπου όσοι παρακολουθούσαν τα γεγονότα έβλεπαν τόσο καπνό που νόμιζαν ότι οι Σπέτσες καίγονται.
Μέσα σ' αυτή την αναταραχή και αντάρα, ο Σπετσιώτης πυρπολητής Κοσμάς Μπαρμπάτσης (1792-1887), αψηφώντας τα κανόνια, τη φωτιά και τον καπνό, ώρμησε με το πυρπολικό του στο κέντρο του τουρκικού σχηματισμού, κατορθώνοντας να φθάσει στη ναυαρχίδα των εχθρών, στην οποία βάζει φωτιά. Η τουρκική ναυαρχίδα καίγεται και βουλιάζει --σύμφωνα με την παράδοση μπροστά στο λιμάνι. Η ενέργεια του Μπαρμπάτση ήταν καθοριστική για την έκβαση της ναυμαχίας, και ο τουρκικός στόλος υποχώρησε άπρακτος, με αποτέλεσμα το Ναύπλιο να πέσει 2½ μήνες αργότερα.
