Πολιτισμός

Ο δρόμος του Πλάτωνα.

Νίκος Ψιλάκης 11 March, 2015 ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Σύγχρονοι δρόμοι στον Ψηλορείτη - Αγώνας Ορειβατικού Σκι Pierra Creta.

«Οι δρόμοι, αυτά τα ουσιωδέστατα, παντοτινά μέτρα για την ανθρώπινη επικοινωνία, έμειναν αναλλοίωτοι στους αιώνες. Στις μέρες μας, σύγχρονοι ίσιοι και πλατύς δρόμοι διανοίγονται συνεχώς, που ακόμη και με σήραγγες διαπερνούν και τα βουνά. Δίπλα τους όμως χρησιμοποιούνται ακόμη, από κάποιους, λιγότερο βιαστικούς, οι παλιότεροι προαιώνιοι…..».Γ. Σακελλαράκης,«Ανασκάπτοντας το παρελθόν».

ΤΑ ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ που οδηγούν στον Ψηλορείτη δεν φαίνεται να έχουν αλλάξει πολύ από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Οι προσκυνητές που έφταναν από διάφορες περιοχές του αιγιακού χώρου, αλλά και της ευρύτερης περιοχής της Ανατολικής Μεσογείου, στο ιερό σπήλαιο του Δία μπορούσαν να ανηφορίσουν στον Ψηλορείτη απ’ όλες τις πλευρές του. Μονοπάτια σμιλεμένα με την ακατάλυτη σοφία των ορεσίβιων υπήρχαν σ’ όλες τις πλαγιές. Και σε πολλές περιπτώσεις οδηγούσαν ως το μεγάλο Οροπέδιο της Νίδας. Μπορούμε να υποθέσουμε πως εκείνοι που έρχονται από τα αφρικανικά παράλια περνούσαν από τον κάμπο της Μεσαριάς και ανηφόριζαν στο ιερό βουνό από τα μονοπάτια της σημερινής «Απάνω Ρίζας». Εκείνοι που ξεκινούσαν από την Κνωσό (μαζί τους και οι επισκέπτες που προέρχονταν από τα νησιά και τη Μικρά Ασία) περνούσαν από τα μονοπάτια της σημερινής επαρχίας Μαλεβυζίου και από’ κει έφταναν πάνω στο βουνό.

Αρχαία διαδρομή

Μια αρχαία διαδρομή από την Κνωσό ως το ιερό σπήλαιο του Δία μας δίνει πολύτιμες τοπογραφικές αλλά και ανθρωπογεωγραφικές πληροφορίες για την Κρήτη. Συγγραφέας, ο Πλάτων. Περιγράφει το ταξίδι τριών γερόντων που ανηφορίζοντας για το ιερό βουνό, συζητούν για τους Νόμους τους οποίους πρέπει να θεσπίσει μια μελλοντική αποικία. Ποιο είναι, όμως, το βουνό και ποιο το σπήλαιο του Δία; Η περίπου δεκάωρη διάρκεια του ταξιδιού οδηγεί τους περισσότερους μελετητές του στο συμπέρασμα ότι η περιγραφή αφορά το σπήλαιο του Ψηλορείτη (Α. Παναγόπουλος, «Πλάτων και Κρήτη»).

Ο Κρητικός ονομαζόταν Κλεινίας και ο Σπαρτιάτης Μέγιλος. Το όνομα του Αθηναίου δεν αναφέρεται και πολλοί πιστεύουν ότι ο συγγραφέας ταυτίζει τον Αθηναίο με τον εαυτό του. Ποιο είναι το μονοπάτι που περιγράφεται; Ίσως να μην το μάθουμε ποτέ! Ίσως να μπορούμε να υποθέσουμε πως οι επισκέπτες του ιερού σπηλαίου ανηφόριζαν στον Ψηλορείτη από τον πιο γνωστό δρόμο από τον πιο γνωστό δρόμο των ανατολικών υπωρειών, το δρόμο του Κρουσώνα. Ίσως, όμως, και να μην έχει και τόση σημασία αφού ο Πλάτων δεν ενδιαφέρεται να περιγράψει το δρόμο. Ούτε το βουνό. Ενδιαφέρεται να μιλήσει για τους νόμους! Οι τυπογραφικές και ανθρωπογεωγραφικές πληροφορίες που παρατίθενται φαίνεται να μην απέχουν και πολύ από την εικόνα του δασωμένου βουνού της αρχαιότητας: «Η οδός από την Κνωσό ως το ιερό σπήλαιο του Δία είναι μακρά, αλλά υπάρχουν δέντρα ψηλά και σκιερά στις άκρες της…..», λέει ο Πλάτων, δίνοντας το γεωγραφικό πλαίσιο της διαδρομής. Τα δέντρα είναι κυπαρίσσια, μια και στην Κρήτη φαίνεται να υπήρχαν τεράστια δάση κυπαρισσιών: «εν Κρήτη γουν φάσιν εν τοις Ιδαίοις όρεσι και εν τοις Λευκοίς καλουμένοις επί των άκρων, όθεν ουδέποτ’ επιλείπει χιών, κυπάριτων είναι πλείστη γαρ αύτη της ύλης και όλων εν τη νήσω και εν τοις όρεσιν»(Θεόφραστος, φυτών Ιστ. 4, 1, 3,).

Κάτω από τα δέντρα θα καθίσουν οι τρεις γέροντες να ξαποστάσουν. Έτσι θα φτάσουν, λένε, στο τέλος του δρόμου, στο σπήλαιο, χωρίς να κουραστούν πολύ. Και στα λιβάδια που θα συναντήσουν στο δρόμο τους θα αναπαύονται. Για όποιον ανηφόρισε από τον Κρουσώνα, αυτό το ορεινό κεφαλοχώρι, προς τον Ψηλορείτη, η εικόνα δεν ξενίζει. Ο «λειμώνας» μπορεί και να ονομάζεται σήμερα «Κρουσανιώτικο Λιβάδι», ποιος ξέρει……

Επαρχία Μαλεβυζίου

Ο Ψηλορείτης οριοθετεί προς δυσμάς την επαρχία Μαλεβυζίου. Είναι μια επαρχία γεμάτη δυναμισμό, με ανάμεικτη παραδοσιακή οικονομία, αγροτική και κτηνοτροφική. Στα βόρεια παράλιά της αναπτύχθηκε τελευταία (ραγδαία μάλλον)ο τουρισμός. Ακόμη και σε μεγάλο υψόμετρο καλλιεργείται το αμπέλι. Η επαρχία ήταν από παλιά φημισμένη για τα σταφύλια και τα κρασιά της. Και όπως απέδειξε ο καθ. Στυλιανός Αλεξίου, το περίφημο κρασί «Μαλβαζία», φημισμένο σε Ανατολή και Δύση κατά το Μεσαίωνα και την Αναγέννηση, όχι μόνο παραγόταν εδώ, αλλά και πήρε το όνομά του από το Μαλεβύζι. Κανένα άλλο ελληνικό κρασί ίσως να μην απέκτησε ποτέ τη φήμη του Μαλβαζία οίνου…….Οι περιηγητές μιλούν για καράβια που συνωστίζονται στο λιμάνι του Χάνδακα για να το μεταφέρουν παντού. Στην Αγγλία, τη Γερμανία, τη Γαλλία, τη Βοημία, την Πορτογαλία, και φυσικά, στη Βενετία και το Τριέστι……

Οι αμπελώνες του Μαλεβυιζίου εκτείνονται σήμερα σε τεράστιες εκτάσεις, στα πρινή των λοφοσειρών που δημιουργούν το εντυπωσιακό ανάγλυφο της επαρχίας, λίγο πριν από τις ανατολικές υπώρειες του Ψηλορείτη. Σήμερα μπορούμε να γνωρίσουμε τον Ψηλορείτη γνωρίζοντας και τη φυσιογνωμία του ορεινού Μαλεβυζίου. Να δούμε τα μικρά και τα πιο μεγάλα χωριά, να οδηγήσουμε σε ορεινούς δρόμους, να επισκεφτούμε τα μοναστήρια που φαίνονται να «ζώνουν» το ιερό βουνό της αρχαιότητας!

Ηράκλειο – Γωνιές – Ανώγεια

Είναι η πιο γνωστή διαδρομή που οδηγεί σήμερα στον Ψηλορείτη. Ο δρόμος περνά από την Τύλισσο (ας μην ξεχάσουμε να επισκεφτούμε το μινωικό μέγαρό της που βρίσκεται στην άκρη του χωριού) και ανηφορίζει περνώντας μέσα από το περίφημο Γωνιανό Φαράγγι. Το τοπίο είναι εντυπωσιακό, ο παλιός δρόμος μπορεί να είναι λίγο κουραστικός με τις πολλές στροφές του, αλλά μας δίνει την ευκαιρία να θαυμάσουμε το ιδιαίτερο φυσικό περιβάλλον.

Οι Γωνιές (26χλμ.) σε υψόμετρο 620μ. διατηρούν τη φυσιογνωμία ενός ορεινού οικισμού και είναι σκαρφαλωμένες πάνω στο ύψωμα «Φιλιόρημο» του Ψηλορείτη. Στην κορυφή του Φιλιόρημου βρέθηκε μινωικό ιερό κορυφής. Οι προϊστορικοί κάτοικοι της Κρήτης, οι δημιουργοί εκείνου του περίφημου πολιτισμού που ονομάστηκε «Μινωικός», μας αποκαλύπτονται συνέχεια δίνοντας την εικόνα ενός λαού που λάτρεψε τον Θεό του στις κορυφές που μπόρεσε να εκμεταλλευτεί τον πλούτο των βουνών και να αξιοποιήσει όλες τις δυνατές πηγές πλούτου.

ΟΙ «λυγιές της Παναγίας»

Την εποχή που οι επιδημίες πανούκλας μάστιζαν τη Μεσόγειο το ορεινό αυτό χωριό της Κρήτης ζούσε με τη σιγουριά της παράδοσης: Η Παναγία, λέγανε έπαιρνε το ραβδί της και έδιωχνε τη νόσο, που την προσωποποιούσαν ως «γύναιον ειδεχθές». Άλλοι λένε πως έπαιρνε μια «βίτσα» λυγαριάς και κυνηγούσε την αρρώστια. Οι Γωνιανοί βρήκαν το ραβδί της Παναγίας, το κάρφωσαν στην άκρη του δρόμου κι εκείνο βλάστησε! Το δέντρο που φύτρωσε αποτελούσε αντικείμενο απόλυτου σεβασμού παραπέμποντας σε σκέψεις και υποθέσεις για επιβιώσεις της αρχαίας λατρείας, μια και η δεντρολατρεία αποτελούσε χαρακτηριστικό της μινωικής θρησκείας. Λένε, επίσης, πως η «βίτσα» είχε ακόμη σπόρους λυγαριάς, έπεσαν κάτω και φύτρωσε ένα αλσύλιο με τις «λυγιές της Παναγίας».

Στις Γωνιές σέβονται πάντα τα δέντρα. Μια τεράστια βελανιδιά (δρυς) σώζεται ακόμη κοντά στο χωριό. Πριν από το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο υπήρχαν δεκάδες τεράστιες βελανιδιές στις Γωνιές, μα οι Γερμανοί τις έκοψαν για καυσόξυλα. Άφησαν μόνο μία κι αυτήν επειδή φοβήθηκαν να την κόψουν. Οι κάτοικοι τους είπαν πως ήταν τις Παναγίας και πως εκείνη απαγόρευε αυστηρά την κοπή τους! Παρόμοιες παραδόσεις συναντούμε στο κοντινό χωριό Αστυράκι. Εδώ ιερό δέντρο ήταν ένας στύρακας, φυτό που χρησιμοποιήθηκε από τα αρχαία χρόνια για την παραγωγή θυμιάματος. Οι αρχαίοι Κρήτες λάτρευαν τον Απόλλωνα ως Στυρακίτη, δενδρική θεότητα, κληρονόμο του πανάρχαιου θεού της βλάστησης. Υπήρχε, μάλιστα, και το Στυράκιον όρος. Να ήταν κάπου κοντά; Να ονομαζόταν έτσι κάποιο κοντινό(ή και τμήμα) του Ψηλορείτη;

Ερημώνουν

Τα κοντινά χωριά φθίνουν. Ο Καμαριώτης που βρίσκεται σε υψόμετρο 620 μ. ζει με τις μνήμες του. Τα περισσότερα σπίτια του είναι έρημα. Σημάδι αρχοντιάς αλλά και μάρτυρας παλαιότερης ακμής, ο τρίκλιτος ναός του Αγίου Γεωργίου. Τα σύμβολα δυο μεγάλων πολιτισμών σώζονται εδώ αμάλαγα, αλώβητα από το χρόνο. Είναι μαζί και σύμβολα μιας αυτοκρατορίας και μιας θαλασσοκράτειρας δύναμης, που σημάδεψαν για πολλούς αιώνες την εξέλιξη της ιστορίας. Ο βυζαντινός αετός βρίσκεται στην αψίδα του κεντρικού κλίτους. Και στο υπέρθυρο της δυτικής πύλης υπάρχει ο ανάγλυφος πανίσχυρος λέοντας της Γαληνότατης Δημοκρατίας του Αγίου Μάρκου, της Βενετίας δηλαδή. Δίπλα, το οικόσημο της φημισμένης οικογένειας των Καλλεργών.

Συνήθως όσοι ανηφορίζουν αυτούς τους στενούς και γεμάτους στροφές δρόμους καταλήγουν στ’ Ανώγεια(36χλμ.από το Ηράκλειο). Το κατ’ εξοχήν χωριό του Ψηλορείτη! Από τα Ανώγεια υπάρχει ο ασφαλτοστρωμένος δρόμος που οδηγεί στο γραφικό Οροπέδιο της Νίδας.

Ηράκλειο – Κρουσώνας – Νίδα

Ο Κρουσώνα απέχει από το Ηράκλειο 22χλμ. Είναι ένα από τα πιο μεγάλα χωριά της Κρήτης, με πληθυσμό που ξεπερνά τους 3.000 κατοίκους και πυκνή δόμηση, χτισμένο στη ρίζα του βουνού. Οι περισσότεροι κάτοικοί του ασχολούνται με την αμπελοκαλλιέργεια. Τα τελευταία χρόνια άρχισε να αποκαλύπτεται το πανάρχαιο πρόσωπο της περιοχής, καθώς οι ανασκαφές της κ. Νότας Δημοπούλου δείχνουν πλούσια οικιστική δραστηριότητα. Νεκροταφείο της μυκηναϊκής εποχής, κτίρια των αρχαίων και υστερογεωμετρικών χρόνων. Κάπου εδώ βρέθηκε ένα θαυμάσιο πιθάρι με μυθολογική παράσταση που πιθανώς παριστάνει το φόνο της Κλυταιμνίστρας. Το θρησκευτικό στοιχείο φαίνεται να κυριαρχεί έντονα στο σημερινό κεφαλοχώρι. Όπου και να κοιτάξει κανείς θα δει μικρούς ή και μεγαλύτερους ναούς, ξωκλήσια σε κορυφές λόφων, σπηλαιώδεις ναούς και ένα μοναστήρι, εκείνο της Αγίας Ειρήνης. Λέγεται πως κανένα άλλο χωριό δεν έχει τόσους Αγίους! Πάνω από 30 ξωκλήσια λειτουργούνται από την ενορία του χωριού. Ανάμεσά τους ο Αη Γιάννης ο ψηλός, η Παναγία η Πολέμησα και άλλα. Για την Παναγία την Πολέμησα οι κάτοικοι λένε με καμάρι πως εκεί ορκίζονταν οι επαναστάτες προτού αποφασίσουν να βγουν στο βουνό! Τα πανηγύρια διατηρούν την αυθεντικότητά τους. Μπορεί να δει κανείς βοσκούς να πηγαίνουν αρνιά ως τάματα ή γάλα και τυρί στην εκκλησία.

Το μοναστήρι της Αγίας Ειρήνης βρίσκεται πάνω στις πλαγιές του Ψηλορείτη, στη θέση Γούρνος, σε υψόμετρο 640μ.(3 χλμ. από το χωριό). Παλαιότερα ήταν ανδρικό μοναστήρι, αλλά κατά την Επανάσταση του 1821 οι κατακτητές έσφαξαν όλους τους καλόγερους και ερημώθηκε. Παρέμεινε έρημο για 122 χρόνια, ως το 1944 οπότε εγκαταστάθηκαν εκεί καλόγριες από τον Κρουσώνα. Γρήγορα μετέτρεψαν το ορεινό τοπίο σε περιβόλι! Σήμερα οι καλόγριες δείχνουν με υπερηφάνεια και συγκίνηση τα παλαιά ιερά σκεύη που βρήκαν θαμμένα στη γη! Από τη μονή η θέα είναι θαυμάσια! Οι κορφές του Ψηλορείτη δημιουργούν ένα επιβλητικό σκηνικό, η Βίγλα, ο Άσπρος Δέτης, το Κουδούνι, η Γυριστή……Ένας βατός αγροτικός δρόμος μήκους 6χλμ. διασχίζει τις πλαγιές του Κρουσανιώτικου φαραγγιού και φτάνει στο Οροπέδιο του Κρουσώνα, το Κρουσανιώτικο Λιβάδι όπως το λένε. Κάπου από ’δω φαίνεται να περνούσε ο πανάρχαιος δρόμος που συνέδεε την Κνωσό με τον Ψηλορείτη, ένα τοπίο ασυνήθιστο, με τα ίχνη των πανάρχαιων δρόμων να διακρίνονται ακόμη μέσα σε φαράγγια, να χρησιμοποιούνται ακόμη από τους βοσκούς, και κάποια ιερά κορυφής που οριοθετούν τις συντεταγμένες μιας ιερής πορείας. Το οροπέδιο είναι ο οπωρώνας του ορεινού χωριού. Υπάρχουν αχλάδια και μήλα εξαιρετικής ποιότητας σε παραδοσιακές αλλά και σύγχρονες καλλιέργειες, οι οποίες φαίνονται κυκλωμένες από τη θαμνώδη άγρια βλάστηση.

Στη νότια πλευρά του Οροπεδίου βρίσκεται το μεγάλο δάσος με τους πρίνους, το «Βρωμονερό». Είναι ένας από τους περιβαλλοντικούς θησαυρούς της ορεινής Κρήτης, δάσος αιωνόβιο αλλά και άγνωστο στους πολλούς. Από εδώ ξεκινά το αρχαίο μονοπάτι που οδηγεί κατ’ ευθείαν στη Νίδα, το πιο ψηλό και πιο μεγάλο οροπέδιο του Ψηλορείτη.

Στα ίδια πανάρχαια μονοπάτια

Αν θέλουμε να ανεβούμε στον Ψηλορείτη με αυτοκίνητο πρέπει να ξέρομε πως οι κτηνοτροφικοί χωματόδρομοι δεν είναι πάντα ομαλοί. Μια θαυμάσια διαδρομή μήκους 5χλμ. ανάμεσα σε δέντρα αλλά και σε γυμνό τοπίο οδηγεί από το οροπέδιο «Λιβάδι» στη «Ζώμινθο». Από εκεί υπάρχει ασφαλτοστρωμένος δρόμος που οδηγεί στη Νίδα και στο ιερό σπήλαιο του Δία. Μπορούμε να επιχειρήσουμε την ανάβαση με πιο ψηλό αυτοκίνητο ή με τα πόδια. Τότε μπορεί και να περπατήσουμε στα ίδια πανάρχαια μονοπάτια όπου περπάτησε ο Πυθαγόρας, όταν ήρθε να μυηθεί στα περίφημα μυστήρια του Ιδαίου Άντρου, ή εκεί που περπάτησε ο Πλάτων, αν ήρθε ποτέ ο συγγραφέας των «Νόμων» στην Κρήτη κι αν δεν έγραψε το περίφημο έργο του στηριζόμενος σε περιγραφές και αφηγήσεις……

Φυσικά, ένας περιηγητής δεν θα σταματήσει σε τέτοιες λεπτομέρειες. Τα λόγια του ανασκαφέα της Ζωμίνθου μπορούν να αποτελέσουν ένα θαυμάσιο οδηγό για εκείνον που επιχειρεί να ζήσει το όνειρο: «Ακόμη και τα μονοπάτια στα βουνά μένουν ίδια γιατί σημαδεύτηκαν από χιλιάδες πόδια ανθρώπων και ζώων. Έτσι διατηρήθηκαν στους αιώνες, γιατί φυσικά ήταν οι πρακτικότερες προσβάσεις αφού τις δημιούργησε η λαϊκή σοφία.»(Γ. Σακελλαράκης, «Ανασκάπτοντας το παρελθόν»).

Στο ορειβατικό καταφύγιο

Οι επιλογές για να φτάσουμε στο ορειβατικό καταφύγιο του Πρίνου, σε υψόμετρο 1.100μ. είναι πολλές. Μπορούμε να ξεκινήσουμε από τον Κρουσώνα, να προχωρήσουμε στον καινούργιο δρόμο που οδηγεί στη Μονή Γοργολαϊνη και από εκεί να πάμε στο καταφύγιο. Όμως ο πιο εύκολος δρόμος για το καταφύγιο είναι εκείνος που ξεκινά από το χωριό Άνω Ασίτες.

Αν βρισκόμαστε στο Ηράκλειο και δεν θέλουμε να περάσουμε από τον Κρουσώνα, θα ακολουθήσουμε το δρόμο που διασχίζει τους αμπελώνες του Μαλεβυζίου, περνά από το κεφαλοχώρι Άγιος Μύρων και συνεχίζει προς τις Ασίτες. Από τις Κάτω Ασίτες (23χλμ.από το Ηράκλειο) μπορούμε, κάνοντας μια μικρή παράκαμψη δύο χιλιομέτρων, να δούμε ένα από τα ιστορικά μοναστήρια του Ψηλορείτη, τη Μονή Γοργολαϊνη ή Αγίου Γεωργίου Γοργολεήμονος, όπως ήταν παλαιότερα η ονομασία της. Το καθολικό είναι αφιερωμένο στον Άγιο Γεώργιο. Κέντρο επαναστατικών κινημάτων κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας, αλλά και εξαιρετικό θέρετρο, διατηρεί την αυθεντικότητά του με τεράστιες βελανιδιές που καλύπτουν μεγάλο τμήμα του περιβόλου. Καθώς η μικρή μοναστική κοινότητα επιμένει να μη χρησιμοποιεί μικρόφωνα και ηλεκτροφωτισμό στην εκκλησία, οι λειτουργίες και οι εσπερινοί εδώ θυμίζουν κάτι από το παρελθόν. Αξίζει να προσέξουμε το παλαιό ξυλόγλυπτο τέμπλο(μεταφέρθηκε από το Μεραμπέλο στη δεκαετία του 1960), έργο λαϊκής εκκλησιαστικής ξυλογλυπτικής του 19ου αι. Τα παλιά κελιά έχουν αντικατασταθεί καθώς στη μονή λειτούργησε για χρόνια κατά τη δεκαετία του 1960 η παιδική κατασκήνωση της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κρήτης.

Μπορούμε να συνεχίσουμε από εδώ την πορεία μας για το ορειβατικό καταφύγιο του Πρίνου, ακολουθώντας το δρόμο που περνά έξω από την είσοδο του μοναστηριού. Θα φτάσουμε στη θέση «Ξερόκαμπος» κι από εκεί θα χρειαστεί να περπατήσουμε μόνο 20 λεπτά για να φτάσουμε στο καταφύγιο του « Πρίνου». Στο ίδιο σημείο (τον «Ξερόκαμπο»), θα φτάσουμε και αν ξεκινήσουμε από τις Απάνω Ασίτες.

Οι Απάνω Ασίτες (24χλμ. από το Ηράκλειο) είναι ένας οικισμός που σέβεται τις ιστορικές του μνήμες. Πατρίδα του Πολυξίγκη, επαναστάτη που τον γνωρίσαμε στη λογοτεχνική εκδοχή του από το έργο του Καζαντζάκη, διατηρεί στοιχεία της λαϊκής αρχιτεκτονικής.

Τα τελευταία χρόνια, χάρη στις προσπάθειες των κατοίκων του (και κυρίως του κ. Μ. Πιπεράκη), άρχισε να αποκτά τουριστική κίνηση. Το επισκέπτονται τουρίστες που επιθυμούν να γνωρίσουν τα τοπικά έθιμα, να δουν το αλώνισμα με τα άλογα και το λίχνισμα των δημητριακών, αλλά και να ζήσουν μια μέρα κοντά σε κάποιες αγροτικές οικογένειες.

Ο χωματόδρομος που οδηγεί κοντά στο καταφύγιο ξεκινά από τη δεξιά πλευρά του επαρχιακού δρόμου, αμέσως μετά την έξοδο από το χωριό. Το καταφύγιο (υψόμετρο 1.100μ) μπορεί να φιλοξενήσει 25 άτομα, διαθέτει δεξαμενή βρόχινου νερού και θερμαίνεται με δυο ξυλόσομπες. Από εδώ μπορούμε να γνωρίσουμε πολλές από τις κοντινές κορυφές του Ψηλορείτη, όπως το κουδούνι(υψόμετρο1.860 μ.)και η Γυριστή(υψόμετρο 1.779 μ.).

Ο αγριόγατος της Κρήτης

ΕΝΑ από τα πιο σημαντικά πανιδικά ευρήματα του τελευταίου αιώνα είναι η ανακάλυψη του αγριόγατου στον Ψηλορείτη. Το είδος πρωτοαναφέρθηκε το 1950 στην Κρήτη από τη ζωολόγο Dorothea Bate από τρία δέρματα που είχε βρει και αγοράσει στα Χανιά. Για σχεδόν ένα αιώνα, η ύπαρξη του αγριόγατου ήταν υπό αμφισβήτηση στους επιστημονικούς κύκλους. Στα τέλη του 1993, Ιταλοί ερευνητές και ερευνητές του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Κρήτης(ΜΦΙΚ) συνέλαβαν, με ειδικές παγίδες, ένα γέρικο άτομο στην περιοχή του Πλάτανου Αμαρίου και το παρακολούθησαν με ραδιοπομπούς για αρκετούς μήνες. Οι ερευνητές του ΜΦΙΚ κατάφεραν να φωτογραφήσουν πρόσφατα και άλλο άτομο στην περιοχή του Ρούβα. Η φωτογράφηση έγινε με ειδικές φωτοπαγίδες που έχουν εγκαταστήσει για τον σκοπό αυτόν σε πολλές περιοχές του βουνού. Ο αγριόγατος της Κρήτης, όπως αποδείχτηκε, δεν ανήκει στο ευρωπαϊκό υποείδος, αλλά στο αφρικανικό , το οποίο υπάρχει επίσης και σε άλλα μεγάλα νησιά της Μεσογείου, όπως η Σαρδηνία και η Κύπρος και κατά πάσα πιθανότητα έχει μεταφερθεί στην Κρήτη από τον άνθρωπο.

Πηγή:rizaonline.gr

Α.φωτό: Φωτό:hikingexperience.blogspot.com

Β.φωτό: pezopories.blogspot.com