Αρθρογραφία

Nέο τοπίο στα εργασιακά

16 March, 2021 ΑΡΘΡΑ

Αλλαγές σε 8ωρο, υπερωρίες, απεργίες, γονικές άδειες και συνδικαλιστές

Κομβικές μεταρρυθμίσεις προωθεί η κυβέρνηση στα εργασιακά με νομοσχέδιο που αναμένεται να τεθεί – εκτός απροόπτου – σε δημόσια διαβούλευση προς τα τέλη Μαρτίου. Στον πυρήνα του νομοσχεδίου βρίσκονται οι νέες ευελιξίες στην διευθέτηση του χρόνου εργασίας και των υπερωριών, ενώ ριζικές αλλαγές έρχονται στον συνδικαλιστικό νόμο και στις γονικές άδειες.

Σημαντικές παρεμβάσεις προωθούνται στις συλλογικές διαπραγματεύσεις, ενώ θεσμοθετείται το «Εργάνη ΙΙ» και η ψηφιακή κάρτα εργασίας για την on-line παρακολούθηση του πραγματικού ωραρίου των εργαζομένων.

Το νέο μοντέλο διευθέτησης του χρόνου εργασίας έρχεται με «πιλότο» παλαιότερες αντίστοιχες νομοθετικές ρυθμίσεις, με τελευταία αυτή του 2011. Στο νέο πλαίσιο που προωθείται, οι επιχειρήσεις αναμένεται να μπορούν να απασχολούν, με συγκεκριμένες προϋποθέσεις, εργαζομένους ως 10 ώρες ημερησίως κατά μέγιστο, χωρίς πρόσθετη αμοιβή, εφόσον εντός του ίδιου 6μήνου εξοφλούν τις επιπλέον 2 ώρες πέραν του 8ώρου, με αντίστοιχη μείωση ωρών σε άλλες εργάσιμες ημέρες ή με ρεπό ή με ημέρες άδειας. Θεσμοθετείται δηλαδή 6μηνη «τράπεζα χρόνου» για την υπερωριακή απασχόληση.

Σύμφωνα με το μοντέλο του 2011, κατά την διευθέτηση, ο μέσος όρος των ωρών εβδομαδιαίας εργασίας για ένα έτος, στις οποίες δεν περιλαμβάνονται οι ώρες της υπερεργασίας και των νόμιμων υπερωριών της περιόδου μειωμένης απασχόλησης, παραμένει στις 40 ώρες (για όσους εργάζονται με 5ήμερο 8ωρο), ενώ με συνυπολογισμό των ανωτέρω ωρών υπερεργασίας και νομίμων υπερωριών, δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει τις 48 ώρες.

Στο επικρατέστερο σενάριο, το «πράσινο φως» για τους συμψηφισμούς των ωρών υπερεργασίας ή υπερωρίας με μείωση εργάσιμου χρόνου σε άλλη χρονική στιγμή, αναμένεται να δίνει το Ανώτατο Συμβούλιο Εργασίας, μετά από προσφυγή του εργοδότη, αν δεν είναι εφικτό να υπογραφεί επιχειρησιακή σύμβαση. Στόχος του νέου αναμορφωμένου πλαισίου, είναι να καταστεί πιο ευέλικτη η εφαρμογή της διευθέτησης και οι συμψηφισμοί των υπερωριών.

Για παράδειγμα, όταν εμφανιστεί μέσα στο έτος σε μια επιχείρηση πρόσκαιρη ανάγκη για επιπλέον εργασία, θα μπορεί ο εργοδότης να ζητά έγκριση από το ΑΣΕ, ώστε οι εργαζόμενοι να απασχολούνται για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, έως και 10 ώρες ημερησίως χωρίς πρόσθετη αμοιβή. Εντός 6μήνου, η επιχείρηση θα πρέπει να αναπληρώνει αυτή την επιπλέον εργασία των 2 ωρών ανά ημέρα με αντίστοιχη μείωση ωραρίου σε άλλη περίοδο ή με ρεπό. Ο εργοδότης θα πρέπει να τηρεί τις προβλέψεις της εργατικής νομοθεσίας σχετικά με την υποχρεωτική ημερήσια και εβδομαδιαία ανάπαυση.

Σήμερα, η διευθέτηση του χρόνου εργασίας απαιτεί επιχειρησιακές συλλογικές συμβάσεις εργασίας ή συμφωνία του εργοδότη με συνδικαλιστική οργάνωση στην επιχείρηση.

Σημαντικά επίσης αναμένεται να αυξηθούν τα πλαφόν των νόμιμων υπερωριών σε όλο το φάσμα της οικονομίας. Σήμερα, το ανώτατο όριο υπερωριακής απασχόλησης είναι 48 ώρες ανά 6μηνο (90 ώρες το έτος) προκειμένου για εργαζόμενους σε βιομηχανικές, βιοτεχνικές επιχειρήσεις, εκμεταλλεύσεις και εργασίες και 120 ώρες το έτους στους υπόλοιπους κλάδους της οικονομίας.

Με το ίδιο νομοσχέδιο αναμένεται να καταργηθεί η σημερινή διάκριση μισθού και ημερομισθίου, μέτρο που θα συμπαρασύρει και την σημερινή διάκριση αποζημιώσεων απόλυσης μεταξύ υπαλλήλων και εργατοτεχνιτών. Αναμένεται επίσης να θεσμοθετηθεί το δικαίωμα του εργοδότη, να αξιώνει να μην προσέρχεται ο εργαζόμενος στην εργασία αλλά να μισθοδοτείται, μετά την προειδοποίηση για απόλυση και μέχρι αυτήν.

Απεργία με ηλεκτρονική ψηφοφορία

Ριζικές αλλαγές έρχονται, επίσης, στον συνδικαλιστικό νόμο, καθώς καθιερώνεται η υποχρέωση των συνδικάτων να παρέχουν στα μέλη της Γενικής Συνέλευσης πραγματική πρακτική δυνατότητα συμμετοχής και ψήφου εξ αποστάσεως, ηλεκτρονικώς, ιδίως για τη λήψη απόφασης απεργίας.

Θεσμοθετείται τουλάχιστον 40% προσωπικό ασφαλείας, που πρέπει να εξακολουθεί να εργάζεται σε περίπτωση απεργίας στις επιχειρήσεις που η λειτουργία τους είναι κρίσιμη για το κοινωνικό σύνολο, στο Δημόσιο, τους ΟΤΑ και τα ΝΠΔΔ. Απαγορεύονται οι καταλήψεις χώρων και εισόδων και η άσκηση ψυχολογικής ή σωματικής βίας. Αν λάβουν χώρα, η απεργία καθίσταται παράνομη. Όσοι μετέχουν σε κατάληψη ή βιαιοπραγούν, τελούν ποινικώς κολάσιμη πράξη.

Αξίζει να σημειωθεί πως δικαίωμα συλλογικής διαπραγμάτευσης και συνεπώς υπογραφής συλλογικών συμβάσεων θα αναγνωρίζεται πλέον μόνο στις συνδικαλιστικές οργανώσεις που έχουν εγγραφεί στα νομοθετημένα ψηφιακά Μητρώα.

Σε άλλο μέρος του νομοσχεδίου θεσμοθετείται το «ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ» και θεσπίζεται η ψηφιακή κάρτα εργασίας για την on-line παρακολούθηση του πραγματικού ωραρίου των εργαζομένων, ενώ έρχεται νέο θεσμικό πλαίσιο για την τηλεργασία.

Αλλαγές έρχονται και στις γονικές άδειες με ενσωμάτωση σχετικής κοινοτικής οδηγίας και προβλέπεται :

άδεια τοκετού τουλάχιστον 10 εργάσιμων ημερών στον πατέρα, καθώς και
πρόσθετη 6μηνη γονική άδεια έως ότου το παιδί γίνει 8 ετών για όλους τους πατέρες και όσες μητέρες δεν λαμβάνουν ήδη την 6μηνη παροχή προστασίας μητρότητας.

Από τους 6 μήνες, οι 2 πρώτοι πληρώνονται από τον ΟΑΕΔ με τον κατώτατο νομοθετημένο μισθό, ενώ οι υπόλοιποι 4 είναι άνευ αποδοχών. Τέλος θεσμοθετείται και η προστασία των νέων πατέρων κατά της απόλυσης, επί 2 μήνες από τον τοκετό για το 1ο παιδί, 4 για το 2ο και 6 για κάθε επόμενο.