Τοπικά νέα

Μια θρυλική γυναίκα... η Μαρία Λιουδάκη

08 June, 2019 ΤΟΠΙΚΑ ΝΕΑΑΡΘΡΑ

Κάποιες από τις προσωπικότητες που «σημάδεψαν» την Ιστορία της Κρήτης και όχι μόνο, είναι η Μαρία Λιουδάκη. Η Μαρία Λιουδάκη, η οποία γεννήθηκε στις 22 Νοεμβρίου 1894 και «έφυγε» στις 4 Δεκεμβρίου 1947 ήταν εκπαιδευτικός, λαογράφος και αντιστασιακός.

Ανέπτυξε κοινωνική δράση στο Λασίθι μαζί με την φίλη της, Μαρία Δρανδάκη (1914-1947), με την οποία συνελήφθη και θανατώθηκε κατά την περίοδο του Εμφυλίου Πολέμου, ενώ αρνήθηκε να κάνει "δήλωση" Για αυτή την σπουδαία προσωπικότητα, αυτό το σύμβολο του αντιστασιακού αγώνα, υπαρχει η πρόταση για την απόδοση ιδιαίτερης. τιμής. Αυτή την ενέργεια προτείνει ο φιλόλογος, μεταφραστής και καθηγητής ξένων γλωσσών Ben Petre με έγγραφη εισήγηση του, καλώντας τον Δήμο Ηρακλείου να δώσει το όνομά της στην ανώνυμη πλατεία που σχηματίστηκε με τη δημιουργία του κυκλικού κόμβου στη συμβολή των οδών Λ. Σκεπετζή – Πιτσουλάκη – Κλεάνθη στην περιοχή του Μπεντεβή.

Η Μαρία Λιουδάκη ήταν κόρη του Γεωργίου Λιουδάκη και της Αικατερίνης, το γένος Παπαζαχαριάδη και το πρώτο από τα 8 συνολικά τους παιδιά. Καταγόταν από αγροτική οικογένεια. Φοίτησε στο Παρθεναγωγείο Νεάπολης και το 1908, αμέσως μετά την αποφοίτησή της, ξεκίνησε την καριέρα της ως εκπαιδευτικού στο δημοτικό σχολείο Κριτσάς. Στο εν λόγω σχολείο ανέλαβε υποδιδασκάλισσα.

Δίδαξε επίσης στον Άγιο Γεώργιο Λασιθίου και στη Φουρνή Μεραμβέλλου (1912-14). Εν συνεχεία, φοίτησε στο διδασκαλείο Ηρακλείου (1914-17) λαμβάνοντας ειδική εκπαιδευτική άδεια και αποφοίτησε με βαθμό "Άριστα". Κατόπιν εργάστηκε στο δημοτικό σχολείο του Κάτω Χωριού (1917-24). Το 1925 ξεκίνησε την μετεκπαίδευσή της στην Αθήνα, 3 χρόνια μετά την ίδρυση (1922) του επίσημου θεσμού για την μετεκπαίδευση των δασκάλων. Στην ελληνική πρωτεύουσα γνωρίστηκε με τον μεγάλο δημοτικιστή Μανόλη Τριανταφυλλίδη και υποστήριξε τις νεαρές τότε ιδέες της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης και του σχολείου εργασίας. Μετά το 1927 έφυγε από την Αθήνα και πήγε στην Ιεράπετρα. Στην πόλη αυτή ανέλαβε διευθύντρια του δημοτικού σχολείου θηλέων, από το 1927 ως το 1937. Το εν λόγω σχολείο στεγαζόταν στο παλιό τουρκικό σχολείο, στο Μεχτέπι και η Λιουδάκη διαμαρτυρήθηκε για την κακή κατάσταση του κτηρίου και έστειλε επιστολή στους γονείς, όπου τους παρότρυνε να δραστηριοποιηθούν:

"Φροντίστε να βρείτε τους άρχοντές σας, κινηθείτε για τα παιδιά σας". Επίσης, στο 2ο Δημοτικό Σχολείο Ιεράπετρας, όπου υπηρετούσε, βοήθησε τα φτωχά παιδιά, μοιράζοντας το φαγητό της αλλά και κάνοντας τα επιπλέον μαθήματα χωρίς αμοιβή. Τον Απρίλιο του 1937 την βρίσκουμε ξανά στην Αθήνα, καθώς ανέλαβε αρμόδια (επίκουρος ταξινόμος) για το λαογραφικό αρχείο στην Ακαδημία Αθηνών έπειτα από πρόταση του διευθυντή του αρχείου, Γεώργιου Μέγα. Η αδερφή της, Χαρά, ήταν επίσης εκπαιδευτικός και είχε αρραβωνιαστεί τον διερμηνέα Ναπολέοντα Σουκατζίδη, ο οποίος εκτελέστηκε στην Καισαριανή το 1944. Η σχέση της Μαρίας με τον Σουκατζίδη της στοίχισε σε διώξεις, κατά την περίοδο της δικτατορίας Ιωάννη Μεταξά.

Αντιστασιακή δράση

Κατά την περίοδο της Κατοχής, ανέπτυξε αντιστασιακή δράση ως μέλος του ΕΑΜ.

Η δραστηριότητά της ανακόπηκε και η ίδια αποπέμφθηκε από το λαογραφικό αρχείο. Έπειτα από την επίθεση του Ποδιά στην Ιεράπετρα το Μάιο του 1947, η Λιουδάκη συνελήφθη στην τρίτη επιδρομή στην Ιεράπετρα από την πάνοπλη ομάδα του Μπαντουβά μαζί με την φίλη της (μοδίστρα στο επάγγελμα που διέμενε στη συνοικία Κάτω Μερά της Ιεράπετρας, κοντά στο Κάστρο του Καλέ), Μαρία Δρανδάκη, στις 26 Νοεμβρίου.

Οι δύο γυναίκες μεταφέρθηκαν αρχικά στους στάβλους του Μπαντουβά και έπειτα στη χωροφυλακή στο Ηράκλειο, όπου υποβλήθηκαν σε βασανιστήρια και κατακρεουργήθηκαν στις 4 Δεκεμβρίου εκείνης της χρονιάς. Η Δρανδάκη και η Λιουδάκη αποκεφαλίστηκαν και τα σώματά τους ρίχτηκαν σε χαράδρα. Έπειτα από 6 μήνες, τα πτώματα των δύο γυναικών αναγνωρίστηκαν στην ταράτσα της Νομαρχίας Ηρακλείου. Είχαν βρεθεί από έναν αγρότη, κοντά στους στάβλους του Μπαντουβά.

Η αδερφή της Μαρίας, Χαρά Λιουδάκη - Κυπραίου, επέζησε και πέθανε μετά το 2000. Σημειώνεται ότι το όνομα των δύο γυναικών φέρει μία οδός στην Ιεράπετρα, ενώ ο σύλλογος εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης νομού Λασιθίου, έχει επίσης το όνομα της Μαρίας Λιουδάκη. Αξιζει να επισημανθεί επίσης ότι η Μαρία Λιουδάκη ασχολήθηκε με τη λαογραφία και εξέδωσε παιδικά έργα, όπως τις συλλογές παιδικών παραμυθιών Στης γιαγιάς τα γόνατα (Αθήνα 1932) , Στου παππού τα γόνατα (Αθήνα 1947) και Γύρω στο μαγκάλι. Επίσης, τιμήθηκε με το Α΄ Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών για την περίφημη συλλογή της "Μαντινάδες Κρήτης". Συνέγραψε πολλά σχολικά βιβλία και βοηθήματα για μαθητές και γονείς. Μεγάλο μέρος του έργου της παραμένει ανέκδοτο από την Ακαδημία Αθηνών.