Με επιτυχία το Διεπιστημονικό Συμπόσιο για τη Διατροφή στους Βώρους

mesaralive.gr 22 September, 2017 ΤΟΠΙΚΑ ΝΕΑΑΡΘΡΑ

Με επιτυχία το Διεπιστημονικό Συμπόσιο για τη Διατροφή στους Βώρους

Πραγματοποιήθηκε στις 9-10 Σεπτεμβρίου στο Κέντρο Ερευνών του Μουσείου Κρητικής Εθνολογίας . στους Βώρους δήμου Φαιστού , το διεπιστημονικό Συμπόσιο για «Διατροφικές συνήθειες και πρακτικές στην Κρήτη διαχρονικά», με επιτυχία.

Το Συμπόσιο οργανώθηκε από 4 Φορείς, τον Πολιτιστικό Σύλλογο Μεσαράς, το Ίδρυμα «Μουσείο Κρητικής Εθνολογίας», το Ελληνικό Ίδρυμα Υγείας και το Δήμο Φαιστού, με τις μικρές τους δυνάμεις – χωρίς οποιαδήποτε ενίσχυση από αρμόδιους φορείς της Πολιτείας, με μικρές χορηγίες από τους Χ. ΧΑΛΚΙΑΔΑΚΗΣ , Χαλκιαδάκης Εμμ & ΣΙΑ, Tourist Guides of Crete, Minon Lines, και KRHTH TV. Μετά από τους χαιρετισμούς των βουλευτών κκ. Αυγενάκη και Β. Κεγκέρογλου, που εξήραν το έργο των διοργανωτών Φορέων, και την εναρκτήρια ανακοίνωση του δημάρχου Φαιστού κ. Γ. Αρμουτάκη, παρουσιάστηκαν τα θέματα , σύμφωνα με το Πρόγραμμα, με μια χρονολογική σειρά από την προϊστορική εποχή ως σήμερα, ώστε να είναι φανερή η εξέλιξη και κατάληξη της κρητικής διατροφής στο πέρασμα 5000 χρόνων..

Για πρώτη φορά συζητήθηκε και αναδείχθηκε διεπιστημονικά στην νότια εσχατιά της Κρήτης, (και τηw Ελλάδαw θα μπορούσαμε να πούμε), το βασικό για την επιβίωση θέμα της διατροφής από τους Προϊστορικούς χρόνους ως σήμερα. Έμπειροι επιστήμονες, καθηγητές πανεπιστημίων κ.ά. ειδικοί, αλλά κυρίως νέοι εξειδικευμένοι στους τομείς της διαχρονικής διατροφής, από τους προϊστορικούς χρόνους ως σήμερα , ήρθαν από Πανεπιστήμια και Ερευνητικά Κέντρα Ελλάδας (Θεσσαλονίκη, Αθήνα, Πελοπόννησο, Κρήτη) και Εξωτερικού (Βερολίνο, Τέξας & Ινδιανα Αμερικής), και παρουσίασαν εξαίρετες ανακοινώσεις άριστα τεκμηριωμένες σύμφωνα με τις πρόσφατες έρευνες και μελέτες τους, που προκάλεσαν ενδιαφέρουσες και εποικοδομητικές συζητήσεις.

Ευρήματα ανασκαφών επιμελώς συγκεντρωθέντα και λεπτομερώς τεκμηριωμένα, ιδιαίτερα από το Σμάρι, το Καβούσι, το Καρφί, (Δ. Βαλλιάνου, Λ. Πρ. Νταίη, Κ. Γκλοβάκι, ), τη Κεντρική και Ανατολική Κρήτη, αποτέλεσαν τη βάση για παλαιοζωολογικές (Ε. Τσουκαλά, Β. Βλάχος), οστρεοαρχαιολογικές ( Ρ. Βεροπουλίδου, Δ. Μυλωνά) και αρχαιοβοτανολογικές (Ν. Ντίνου , Σ. Μ. κ. Μονιάκη, Βαλαμώτη, Α. Σαρπάκη) μελέτες, που τεκμηριώθηκαν ή επιβεβαιώνονται και από τις μαρτυρίες των γραπτών μαρτυριών της 2ης π.Χ. χιλιετίας - Πινακίδες Γραμμικής Α & Β (Α. Καρναβά, Β. Πετράκης).

Ελιά – λάδι, δημητριακά, όσπρια, σταφύλια – κρασί, αμύγδαλα, σύκα, κρέατα αιγοπροβάτων, γουρουνιών, βοοειδών, κυνηγιού -- ιδιαίτερα αιγάγρων, αγριογούρουνων και ελαφιών - αλλά και γαλακτοκομικά προϊόντα, αποτελούσαν τα βασικά είδη διατροφής κατάλληλα παρασκευασμένα , όπως επιβεβαιώνεται από μαγειρικά σκεύη (ΦΩΤ. 1) πήλινα κυρίως, εστίες, φούρνους και σχετικές κατασκευές. Ιδιαίτερα αξιοσημείωτη είναι η Κεντρική Αίθουσα του Μεγάρου Β στην Ακρόπολη Σμαριού με κεντρική εσχάρα, κτιστά «θρανία» γύρω κατά μήκος των τοίχων και λίθινες τράπεζες (ΦΩΤ. 2), που ανακαλούν τις ομηρικές περιγραφές συμποσίων και επιβεβαιώνουν τις περιγραφές του Δωσιάδα για τα Συσσίτια των Λυττίων ( ενισχύοντας την ταύτιση της Ομηρικής Λύττου με την Ακρόπολη Σμαριού).

Ο Α. Λυριντζής έκλεισε τα αρχαιολογικά δεδομένα με την παρουσίαση οστέινου αυλού που σχετίζεται πιθανόν με μουσική συνοδεία Υστερομινωικών - αρχαίων συμποσίων.

Ο Θ. Θεοδούλου συμπλήρωσε τα στοιχεία της κρητικής διατροφής με τις μαρτυρίες των ναυαγίων και ο Ν. Μουρτζάς με τα ψάρια των παράκτιων ιχθυοδεξαμενών της περιόδου Ρωμαιοκρατίας, ιδιαίτερα των Ματάλων, ενώ η κ. Ν. Πούλου και ο κ. Ζ. Αλετράς ανέλυσαν τις «μαγειριές» και τη διατροφή των κρητικών στα χρόνια του Βυζαντίου.

Οι κ.κ. Α. Κατσαράκης και Λ. Κουδουμογιαννάκης μας εισήγαγαν στη νεότερη και σύγχρονη ελαιοπαραγωγή αναλύοντας τον μηχανισμό του μονόλιθου ελαιόμυλου, τη βιομηχανική επανάσταση και την ανάλογη ποιότητα του ελαιόλαδου.

Την Κυριακή συνεχίστηκαν οι ομιλίες για τη νεότερη – σύγχρονη εποχή. με την κ. Κ. Κούλη να αναλύει σχέσεις εξάρτησης της κρητικής διατροφής και αγροτικής παραγωγής, και την κ. Α. Πατεράκη να κάνει μια αναδρομή της παραγωγής και κατανάλωσης του διαχρονικού κρητικού οίνου από το 2000 ως σήμερα. Η κ. Ε. Μωραϊτάκη συγκίνησε και προβλημάτισε τους συνέδρους και ακροατές με την ομιλία της για τον Επιμενίδη το Φαίστιο, το διατροφικό παράδεισο αλλά και το (σύγχρονο) Κυλώνειο Άγος της Μεσαράς και ουσιαστικά μας εισήγαγε στη σύγχρονη καταστροφική παρα- βίαση του φυσικού περιβάλλοντος και τις συνέπειές της.

Ο δάσκαλος και πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Μεσαράς Μ. Λαγουδιανάκης παρουσίασε εξαιρετικά την παραδοσιακή διατροφή των Σμαριανών τον 20 ο αιώνα , που ουσιαστικά που δεν διέφερε ως το 1980 από εκείνη των κατοίκων της Ακρόπολης Σμαριού της 2ης π.Χ. Χιλιετίας.

Ο Χρ. Βαλλιάνος , ιδρυτής του Μουσείου Κρητικής Εθνολογίας , η έκθεση του οποίου ήδη από τη δεκαετία του ’80 βασίστηκε πρωταρχικά στα θέματα της παραδοσιακής κρητικής διατροφής και άμεσης σχέσης της με το περιβάλλον, έκανε μια σύντομη επιτομή στα βασικά στοιχεία της κρητικής διατροφής ( λάδι, κρασί, μέλι, χόρτα , σαλιγκάρια) και την επίδρασή τους στην υγεία , εισάγοντας τη συζήτηση στο θέμα σχέσης διατροφής - υγείας. Παράλληλα παρουσιάστηκαν Πόστερ του Κ. Σταυρακάκη για τους Μελισόκηπους και τα μελισοβότανα της Κρήτης, και του Α. Βαλλιάνου για Τα Μητάτα των Λευκών Ορέων και την παραδοσιακή τυροκομία, στοιχεία βασικά της παραδοσιακής κρητικής διατροφής που δυστυχώς αφανίζονται .

Η κ Α. Τριχοπούλου , πρόεδρος του Ελληνικού Ιδρύματος Υγείας, ανέδειξε την παραδοσιακή κρητική διατροφή ως πρότυπο για το αύριο, ενώ οι συνεργάτριές της κ. Ελ. Βαλάνου και Γ. Μαρτυνιανάκη παρουσίασαν τα αποτελέσματα της Εθνικής Μελέτης «Υδρία» α) για την κατανάλωση του ελαιόλαδου στην Κρήτη ειδικότερα, και β) για την Υγεία και διατροφή του πληθυσμού της Κρήτης,

Τέλος ο γιατρός και επίτιμο μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Τοξικολογίας Δημ. Πετράκης ανέλυσε τις μακροχρόνιες επιπτώσεις των φυτοφαρμάκων στη διατροφή, την υγεία και το περιβάλλον της Κρήτης, και ο καθηγητής χημείας του Π.Κ. κ. Απ. Ρίζος παρουσίασε παραστατικά τη χημεία των φυτοφαρμάκων και την προτεινόμενη διατροφή για την ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων στην υγεία, εντυπωσιάζοντας και οι δυο με τη ζοφερή κατάσταση που αναδεικνύεται και προβλέπεται για το άμεσο μέλλον.

Τέλος ο επιτ. Καθηγητής Πανεπιστημίου Πειραιώς και μέλος του Δ.Σ. του Ιδρύματος Μουσείο Κρητικής Εθνολογίας κ. Μ. Παπαδάκης παρουσίασε εν κατακλείδι τα Διατροφικά Πρότυπα . Θεσμικές – Οικονομικές – δημογραφικές προσεγγίσεις, επαναφέροντας τη συζήτηση στη μελλοντική διαχείριση θεμάτων διατροφής , οικονομίας και δημογραφικού προσανατολισμού.

Το Συμπόσιο έκλεισε με συζήτηση και συμπεράσματα για το μέλλον της κρητικής διατροφής – που αποτελεί τον πυρήνα της Μεσογειακής διατροφής- και την υγεία του πληθυσμού της Κρήτης, και ειδικότερα της Μεσαράς, καθώς φαίνεται ότι κινδυνεύει άμεσα από αλόγιστη χρήση φυτοφαρμάκων και «ανακύκλωση» απορριμάτων . Αποφασίστηκε να δημοσιευθούν τα Πρακτικά του Συμποσίου έντυπα και ηλεκτρονικά και να συνεχιστούν οι προσπάθειες ενημέρωσης των κατοίκων της Μεγαλονήσου για τα θέματα διατροφής – υγείας – προστασίας περιβάλλοντος και διαχρονικού πολιτισμού. Σε επόμενες αναρτήσεις θα δημοσιευτούν οι περιλήψεις των ομιλιών των κκ. Δ. Πετράκη, Λ. Μαρτιμιανάκη και Ε. Βαλάνου!

Η Γραμματέας

Δ. Βαλλιάνου

Επίτιμη Έφορος Αρχαιοτήτων

– Πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Μεσαράς