Ματιά στην Τέχνη της Αγιογραφίας [οδοιπορικό]

mesaralive.gr 08 July, 2018 ΤΟΠΙΚΑ ΝΕΑΑΡΘΡΑ

Ματιά στην Τέχνη της Αγιογραφίας [οδοιπορικό]

Πόσο συμβαδίζουν οι εποχές αν και απέχουν πολλά "στάδια" μεταξύ τους!

Αν οι Τέχνες και τα Γράμματα δεν μιλάνε για να προβληματίσουν και να βάλουν προς εξέταση τα δεινά των ανθρώπων, τότε δεν έχουν λόγο ύπαρξης.

Όταν σωπαίνουν, η νύχτα έρχεται βαθειά για την ανθρωπότητα. [γράφει η εικαστικός Μαρία Ουζούνογλου].

Περιδιαβαίνοντας τα μονοπάτια της θύμησης της Τέχνης αυτής της Ιερής - των Αγίων απεικονίσεις σε καμβά, πέτρα και ξύλο - "συνάντησα" τον καινοτόμο αντικομφορμιστή, τον αιώνιο έφηβο Φώτη Κόντογλου από το όμορφο Αϊβαλί.

Όταν ακούμπησα τη σκέψη μου να ξαποστάσει, η ματιά μου έπεσε στα λόγια του σαν βρέθηκε για πρώτη φορά στο Άγιον Όρος.
Δεν περίμενα να βρω μια τέχνη τόσο τέλεια μέσα στις εκκλησιές των μοναστηριών. Απ' όσα είχα διαβάσει για τη Βυζαντινή τέχνη είχα την ιδέα πως η τέχνη τούτη είναι άξια μικρότερης προσοχής από εκείνη της Ιταλικής Αναγέννησης. Βρίσκονται στον Άθω ζωγραφιές της πιο σπάνιας τελειότητας. [...] Είναι πολύ σπάνιο να τύχει κανείς έργα με μια τέτοια καλλιτεχνική σοφία και γιομάτα από τόσο έντονο ρυθμό...

Ξύπνησε με μιας ο νους μου και η πνευματική θέληση για πιότερο φως στης σελίδες της Τέχνης. Διερωτώμαι αναζητώντας το φως στην τέχνη της απεικόνισης των ιερών προσώπων, πώς ο Φ. Κόντογλου δεν αγνόησε ναι μεν, τη δυτική καλλιτεχνική πρωτοπορία αλλά την απέρριψε αφού την είχε πρώτα μελετήσει πάρα πολύ καλά.

Το σπουδαίο σ' αυτόν τον οραματιστή καινοτόμο είναι ότι παρ' όλο του ότι είχε ζήσει στην Ευρώπη και είχε μυηθεί στον τρόπο σκέψης και πράξης, συναισθηματικά και βιωματικά θέλησε την αναβίωση της βυζαντινής παράδοσης, που ίσως για κάποιους να θεωρείται συντηρητική τότε, όπως και τώρα.
Δεν επιτρέπει την απώλεια μνήμης για τις χαμένες πατρίδες και με την τέχνη του αυτό το υπερασπίζεται προβάλλοντας ανάλογο έργο, με σκοπό την εθνική συνείδηση σε καιρούς ορθολογισμού και απιστίας.

Πόσο συμβαδίζουν οι εποχές αν και απέχουν πολλά "στάδια" μεταξύ τους!

Η δική του πορεία στην Βυζαντινή τέχνη αρχίζει το 1923 με τη 'ΒΑΠΤΙΣΗ" η εικόνα αυτή βρίσκεται σήμερα στον Ι.Ν. του Αγ. Γεωργίου Κυψέλης στην Αθήνα. Ο Φ. Κόντογλου προσπαθεί να χρησιμοποιήσει τεχνικές και χρωματολογίες εκείνες των παλιών μεγάλων ιστορικών ζωγράφων των προηγούμενων αιώνων.
Χρησιμοποιεί την τεχνική της αυγοτέμπερας και προσπαθεί με την πρόσμιξη ενός αυγού σε συνδυασμό με το ξύδι, να δώσει τη χρωματική απόδοση που οι μεγάλοι ζωγράφοι μας είχαν νωρίτερα αποτυπώσει χωρίς να εξηγήσουν ποτέ την πρόσμιξη των υλικών τους.
Η Τέχνη είναι Ζωή και η Ζωή Τέχνη. Εναρμονισμένες οι έννοιες εντός μας, μάς κάνουν να παρατηρούμε την κάθε στιγμή που περνάει από μπρος μας με τέχνη, όπως ακριβώς και μπροστά από ένα έργο τέχνης. Αχνοπατούμε στο χρόνο για να μην ακουστεί ο θόρυβος από τα βήματά μας και χαλάσει την αρμονία του Ανθρώπου με την Τέχνη. Του δημιουργού με το δημιούργημά του.

Εύα Καπελλάκη - Κοντού [Εκπαιδευτικός και αρθρογράφος Lettere Classiche dell' Univerita' degli studi di Napoli "Federico II"].