Αγροτικά

Μαστιγα η έλλειψη εργατικών χεριών για την Κρήτη

neakriti.gr 10 July, 2024 ΑΓΡΟΤΙΚΑΑΡΘΡΑ

Ανησυχητικές διαστάσεις παίρνει η έλλειψη εργατικών χεριών από τους κρίσιμους τομείς του τουρισμού και της γεωργίας-κτηνοτροφίας, φαινόμενο που δεν εστιάζεται μόνο στην Κρήτη αλλά εξαπλώνεται σε πανελλαδικό επίπεδο. Σύμφωνα με τα στοιχεία, πάνω από 200.000 εργαζόμενοι λείπουν από τους κλάδους αυτούς όπως και από τον κατασκευαστικό χώρο.

Κατάσταση που χειροτερεύει χρόνο με το χρόνο και έχει ως συνέπεια στον πρωτογενή τομέα την εγκατάλειψη αγροτικών εκμεταλλεύσεων όπως και του ίδιου του επαγγέλματος και στον τουρισμό τα εξαντλητικά ωράρια και την αναζήτηση ξένων εργατικών χεριών, κυρίως από τρίτες χώρες. Η Κρήτη χρειάζεται αυτή τη στιγμή πάνω από 6.000 εργάτες γης, όμως ελάχιστοι έως ανύπαρκτοι είναι οι ντόπιοι που εμφανίζουν ενδιαφέρον. Από την άλλη, αρκετά ξενοδοχεία, δηλώνουν ελλείψεις προσωπικού τι και αν βρισκόμαστε στην καρδιά του καλοκαιριού.

Έτσι, βλέπουμε εργαζόμενους από το Βιετνάμ και το Μπαγκλαντές να δουλεύουν σε ξενοδοχεία της Κρήτης και να οργώνουν χωράφια, στο πλαίσιο της προσπάθειας να καλυφθούν τα κενά της έλλειψης προσωπικού με ξένα εργατικά χέρια. Προσπάθεια που όμως πολλές φορές πέφτει στο κενό, λόγω της ατέλειωτης γραφειοκρατίας που απαιτεί η διαδικασία μετάκλησής τους...

Στον αγροτικό τομέα βέβαια, το πρόβλημα της έλλειψης εργατών γης δεν είναι και τόσο απλό. Τον τελευταίο καιρό έχει φτάσει στο σημείο να αποτελεί απειλή για την επιβίωση του πρωτογενούς τομέα παραγωγής στη χώρα μας, με τους παραγωγούς μη μπορώντας να ανταποκριθούν στις ανάγκες, να περιορίζουν τις καλλιεργούμενες εκτάσεις ή και να εγκαταλείπουν εντελώς το επάγγελμα, αφού δεν έχουν το αναγκαίο προσωπικό για να συνεχίσουν τις καλλιέργειές τους.

Οι προσπάθειες για εξεύρεση εργατικών χεριών, κυρίως μέσω διακρατικών συμφωνιών, δεν έχουν αποδώσει τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Η διαδικασία από την αίτηση για μετάκληση εργάτη χαρακτηρίζεται δαιδαλώδης. Μπλέκει σε αρκετές περιπτώσεις στα γρανάζια της γραφειοκρατίας και κάπου εκεί η όλη προσπάθεια χάνεται... Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι για την περίοδο 2023-24, βάσει της υπουργικής απόφασης για μετάκληση εργαζομένων από τρίτες χώρες, προβλέπονταν σε πανελλαδικό επίπεδο για τον πρωτογενή τομέα 113.467 θέσεις για τις οποίες υποβλήθηκαν 246.215 αιτήσεις. Ειδικά για εποχικούς εργαζόμενους στον πρωτογενή τομέα οι θέσεις ήταν 91.630, οι αιτήσεις που υποβλήθηκαν 168.609 ενώ οι κενές θέσεις εξαρτημένης εργασίας υπολογίζονται σε 70.000.

Συνέπεια του φαινομένου αυτού όμως ταυτόχρονα στον αγροτικό τομέα, είναι να παρουσιάζονται μικρότερες ποσότητες παραγωγής άρα περισσότερες εισαγωγές όπως και πολλές φορές οι παραγωγοί να αναγκάζονται να προχωρήσουν σε αύξηση του μεροκάματος στην προσπάθεια προσέλκυσης προσωπικού, άρα ακόμα μεγαλύτερο κόστος για τους ίδιους.

Να αναφέρουμε επίσης πως σε σχέση με τη διαδικασία για τη μετάκληση εργατών γης από τρίτες χώρες, μόνο στην περιοχή της Ιεράπετρας έχουν κληθεί τα τελευταία τέσσερα χρόνια πάνω από 3.000 άτομα, όμως οι εγκρίσεις δεν ξεπερνούν τις 200! Οι αγρότες, υποβάλλοντας αίτημα μετάκλησης, πληρώνουν παράβολο 300 ευρώ για κάθε εργάτη που ζητούν για πενταετές ή διετές πρόγραμμα απασχόλησης, με τους αγρότες της Ιεράπετρας να έχουν πληρώσει σχεδόν 1 εκατ. ευρώ για εγκρίσεις που απαιτούν 15 μέρες χρόνο για να έρθουν στο Ηράκλειο και 3 μήνες στο Λασίθι, ανάλογα την στελέχωση κάθε υπηρεσίας. Οι εγκεκριμένες αιτήσεις, πηγαίνουν στις πρεσβείες των τρίτων χωρών με τις οποίες υπάρχουν οι διακρατικές συμφωνίες. Όμως, η συντριπτική πλειονότητα αυτών απορρίπτεται. Ενδεικτικό είναι ότι απορρίπτεται το 100% των αιτήσεων μετάκλησης από το Πακιστάν και το 90% από την Ινδία και το Μπαγκλαντές.

Αναγκαίοι τουλάχιστον 3.000 εργάτες γης στην Ιεράπετρα

Πολύ μεγάλες ελλείψεις σε εργατικά χέρια έχει τα τελευταία 10 χρόνια ο δυναμικός πρωτογενής τομέας της θερμοκηπιακής Ιεράπετρας, κατά τους χειμερινούς μήνες κυρίως, όπου οι ανάγκες αυξάνονται και λόγω λιομαζώματος. «Από τη χρονιά που άρχισαν να φεύγουν για άλλες χώρες οι Βαλκάνιοι εργάτες γης, οι ανάγκες μας σε ικανά εργατικά χέρια στον κλάδο των θερμοκηπιακών καλλιεργειών είναι πολύ μεγάλες και δεν έχουν καλυφτεί ποτέ, με αποτέλεσμα να έχουν ανεβεί υπερβολικά τα μεροκάματα.

Παρά την προσπάθεια μας να φέρουμε μετακλητούς εργάτες δεν έχουμε καταφέρει να καλύψουμε τις ανάγκες μας. Πιστεύω ότι για να τα καταφέρουμε να καλλιεργήσουμε από το ερχόμενο Φθινόπωρο μέχρι τις αρχές του επόμενου καλοκαιριού τα θερμοκήπια μας, θα χρειαστούμε επιπλέον γύρω στις 3.000 εργάτες γης που θα μπορούν να απασχοληθούν και στο λιομάζωμα.

Το φετινό καλοκαίρι καλλιεργούμε το 30% των θερμοκηπίων με καλοκαιρινές καλλιέργειες κηπευτικών και οι εργάτες ασφαλώς τώρα μας φτάνουν. Αν είχαμε επάρκεια αρδευτικού νερού και άλλους 3000 εργάτες θα καλλιεργούσαμε 12 μήνες το χρόνο και δε θα σταματούσαμε ούτε το καλοκαίρι», είπε ο πρόεδρος του Αγροτικού Συλλόγου Ιεράπετρας κ. Γιάννης Γαϊτάνης. Να σημειωθεί πως και στην Ιεράπετρα έχουν κάνει την εμφάνισή τους εργάτες γης από το Βιετνάμ που θεωρούνται πολύ καλοί στη δουλειά τους, με μόνο δύσκολο σημείο να αποτελεί αυτό της επικοινωνίας καθώς δεν γνωρίζουν την ελληνική γλώσσα οπότε και προκειμένου να λυθεί το θέμα χρησιμοποιούνται διάφορες εφαρμογές μετάφρασης.

Εξαντλητικά ωράρια

Αυτή την περίοδο τα ξενοδοχεία της Κρήτης, έχουν πληρότητα 100%. Το πρόβλημα της έλλειψης προσωπικού στον τουριστικό τομέα όμως συνεχίζεται. Σε αρκετές περιπτώσεις δεν υπάρχουν σεφ, μάγειρες, ρεσεψιονίστ, καμαριέρες, λατζέρισσες, κηπουροί για να καλύψουν τις ανάγκες. Συνεπώς το υφιστάμενο προσωπικό καλείται σε αρκετές φορές να εργαστεί υπερωριακά και χωρίς ρεπό ακόμα και για όλη την τουριστική σεζόν, έχοντας να επωμιστεί ένα τεράστιο φόρτο εργασίας.

Ενδεικτική της κατάστασης είναι η περίπτωση όπου καμαριέρες υποχρεώνονται μέσα στο ωράριό τους να καθαρίσουν 25 δωμάτια λόγω της έλλειψης προσωπικού, πράγμα που είναι φύση αδύνατον για έναν άνθρωπο. Κερασάκι στην τούρτα αποτελούν τα φαινόμενα εξάντλησης που οδηγούν ακόμα και σε λιποθυμίες εργαζομένων. Θυμίζουμε την περίπτωση 50χρονης εργαζόμενης που λιποθύμησε στα Χανιά από την κούραση καθώς είχε να πάρει ρεπό δύο μήνες ! Αλλά και την περίπτωση ναυαγωσώστριας σε παραλία της Αμμουδάρας που λιποθύμησε τον προηγούμενο μήνα. «Υπάρχουν φαινόμενα τέτοιου είδους, μεμονωμένα βέβαια. Λόγω έλλειψης ανθρώπινου δυναμικού, ένας εργαζόμενος καλείται να καλύψει 3 και τέσσερις θέσεις εργασίας.

Βλέπουμε λοιπόν καμαριέρες να κάνουν 25 δωμάτια που σημαίνει εξαντλητική εργασία που αυξάνεται περισσότερο αν κατά τη διάρκεια της ίδιας ημέρας υπάρχουν πολλές αναχωρήσεις και ταυτόχρονα πολλές αφίξεις στο ξενοδοχείο. Είναι ένα μεγάλο πρόβλημα. Εάν η πολιτεία δεν σταθεί δίπλα στους εποχικούς εργαζόμενους, το συγκεκριμένο πρόβλημα θα επιδεινώνεται χρόνο με το χρόνο. Από την άλλη, βλέπουμε να λαμβάνουν τις κενές αυτές θέσεις εργαζόμενοι από τρίτες χώρες που όμως δεν έχουν την απαιτούμενη επαγγελματική κατάρτιση», είπε σχολιάζοντας όλα αυτά, ο Πρόεδρος του Σωματείου Ξενοδοχοϋπαλλήλων Ν. Ηρακλείου, Νίκος Κοκολάκης. Ο ίδιος σημείωσε παράλληλα και τις περιπτώσεις εκείνες κατά τις οποίες όταν φτάσει η ώρα πληρωμής του υπαλλήλου «δεν τηρείται η συλλογική σύμβαση εργασίας και δεν πληρώνονται τα ρεπό, οι Κυριακές και οι αργίες που δουλεύουνε οι εργαζόμενοι κάποιες φορές».

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων, οι ελλείψεις σε πανελλαδικό επίπεδο ανέρχονται σε 53.000 και μαζί με τις κενές θέσεις στην εστίαση φτάνουν συνολικά τις 80.000. Την ίδια στιγμή δεκάδες είναι οι περιπτώσεις εποχικών εργαζομένων που αποφασίζουν να φύγουν από μια δουλειά γιατί βρήκαν αλλού με καλύτερο μισθό είτε γιατί δεν αντέχουν τα εξαντλητικά ωράρια εργασίας. Βέβαια το πρόβλημα δεν εμφανίστηκε φέτος. Να υπενθυμίσουμε πως το 2023, μία από τις καλύτερες χρονιές για τον τουρισμό, έκλεισε με μία στις 5 θέσεις εργασίας να παραμένει κενή.

Κάλυψη των κενών με ανειδίκευτους

Σε αρκετές περιπτώσεις βέβαια ξενοδόχοι, έχουν αυξήσει τους μισθούς (μ.ο. 1.300 ευρώ μεικτά για εξαήμερη εργασία), προκειμένου να καταφέρουν να προσελκύσουν εργαζόμενους, αλλά και να κρατήσουν το υπάρχον προσωπικό. Παράλληλα, στην Κρήτη και τη Ρόδο “κλέβουν” υπαλλήλους από τα ξενοδοχεία της Χαλκιδικής με δέλεαρ υψηλότερο μισθό κατά 200-300 ευρώ και τη μεγαλύτερη σε διάρκεια σεζόν.

Και αυτό γιατί, οι μετακλήσεις εργαζομένων από τρίτες χώρες δεν έδωσαν λύση στο πρόβλημα, καθώς χρειάζονται τουλάχιστον τρεις μήνες για να εκδοθεί βίζα, με τις αποκεντρωμένες διοικήσεις να καθυστερούν την έγκριση των αιτημάτων των επιχειρήσεων. Ενδεικτικό του προβλήματος είναι ότι πάνω από 2.000 τουριστικές επιχειρήσεις αναζητούν προσωπικό μέσω της πλατφόρμας JOBmatch της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης (ΔΥΠΑ) που λειτουργεί με σκοπό τη διασύνδεση ανέργων με εργοδότες του τουρισμού.

«Προβλήματα σημειώνονται. Ωστόσο υπάρχουν γραφεία που σου στέλνουν προσωπικό από Μπαγκλαντές, Αιθιοπία, Πακιστάν, Αίγυπτο, το οποίο ναι μεν δεν είναι ειδικευμένο, όμως σιγά σιγά μαθαίνει» δήλωσε σχετικά ο Πρόεδρος της Ένωσης Ξενοδόχων Νομού Ηρακλείου, Νίκος Χαλκιαδάκης. Καίριο ρόλο στο πρόβλημα παίζουν και τα νέα παιδιά που μπαίνουν στο επάγγελμα, ερχόμενα κυρίως από την υπόλοιπη Ελλάδα. «Υπάρχουν κενά σε κάποια πόστα. Ωστόσο το τελευταίο διάστημα ένα μεγάλο μέρος των κενών έχει καλυφθεί με φοιτητές και σπουδαστές από όλη την Ελλάδα, που θα εργαστούν το τρίμηνο Ιούλιος, Αύγουστος, Σεπτέμβριος. Η έλλειψη παρουσιάζεται κυρίως στο εκπαιδευμένο προσωπικό» τόνισε σχετικά, ο Πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Διευθυντών Ξενοδοχείων, Γιώργος Πελεκανάκης.

Στην τουριστική Ιεράπετρας και κυρίως στον ξενοδοχειακό κλάδο υπάρχουν λιγότερες ελλείψεις εργατικών χεριών. «Τα ξενοδοχεία έχουν καλύψει με κάποιους τρόπους τις ανάγκες τους σε υπαλληλικό προσωπικό. Ανειδίκευτους έχουμε σε διάφορα πόστα που εργάζονται μετά από μια σχετική εκπαίδευση. Μας λείπουν μερικές εκατοντάδες εξειδικευμένοι ξενοδοχοϋπάλληλοι απόφοιτοι τουριστικών σχολών με μια σχετική εμπειρία. Εδώ θέλουμε περισσότερους νέους να φοιτήσουν στις τουριστικές σχολές και να έρθουν έτοιμοι για εργασία τα επόμενα χρόνια» μας είπε ο πρόεδρος της Ένωσης Ξενοδόχων Ιεράπετρας και Νοτιοανατολικής Κρήτης κ. Γιώργος Βαρδάκης. Η περιοχή της Ιεράπετρας στο μεταξύ παρουσιάζει μεγάλες ελλείψεις εργατικού και τεχνικού προσωπικού σε όλα σχεδόν τα επαγγέλματα του κατασκευαστικού κλάδου ειδικά φέτος που παρουσιάζεται ένας σχετικός κατασκευαστικός οργασμός.