Αρθρογραφία

«Μαγική εικόνα» ο τουρισμός στην Κρήτη

neakriti.gr 21 August, 2024 ΑΡΘΡΑ

Η χρονιά των ρεκόρ αλλά δεν ξοδεύουν

Τα νούμερα που ευημερούν

Έχουμε πει πολλάκις ότι η εικόνα του τουρισμού της χώρας μας και ειδικότερα της Κρήτης είναι “μαγική εικόνα”. Ναι μεν οι αφίξεις αυξάνονται, οι διανυκτερεύσεις επίσης αυξάνονται, οι πληρότητες είναι... στον Θεό, τα έσοδα (αυτά που καταγράφει η ΤτΕ) αυξάνονται επίσης και δη εντυπωσιακά. Ωστόσο, έχει σταματήσει η “διάχυση” του πλούτου που παράγει ο τουρισμός. Όλο το “μαρούλι” πάει σε ελάχιστες τσέπες. Θα το εξηγήσουμε αργότερα αυτό, ας δούμε πρώτα τα στοιχεία του πρώτου εξαμήνου.

Διψήφια αύξηση

Σε σχέση με το πρώτο εξάμηνο του 2023, οι αφίξεις μη κατοίκων ταξιδιωτών αυξήθηκαν κατά 15,5% και οι σχετικές εισπράξεις κατά 12,2%. Η γενικότερη εικόνα έχει να κάνει με τα ισοζύγια: σύμφωνα με την ΤτΕ, το πλεόνασμα του ισοζυγίου υπηρεσιών διευρύνθηκε, λόγω της βελτίωσης πρωτίστως του ισοζυγίου ταξιδιωτικών υπηρεσιών και δευτερευόντως του ισοζυγίου μεταφορών. Σε σχέση με τον Ιούνιο του 2023, οι αφίξεις μη κατοίκων ταξιδιωτών αυξήθηκαν κατά 8,8% και οι σχετικές εισπράξεις κατά 7,7%.
Ακόμη, το πρώτο εξάμηνο του 2024, το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών αυξήθηκε κατά 693,4 εκατ. ευρώ σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2023 και διαμορφώθηκε σε 8,8 δισ. ευρώ.
Το πλεόνασμα του ισοζυγίου υπηρεσιών κατέγραψε άνοδο, λόγω της βελτίωσης πρωτίστως του ισοζυγίου ταξιδιωτικών υπηρεσιών και δευτερευόντως του ισοζυγίου μεταφορών.

Η χρονιά των ρεκόρ

Με νέα ρεκόρ τόσο στις τουριστικές αφίξεις όσο και στις τουριστικές εισπράξεις αναμένεται να κλείσει η τουριστική χρονιά: Τα τελευταία στοιχεία από το Διεθνές Αεροδρόμιο Αθηνών “Ελευθέριος Βενιζέλος” και από τα 14 περιφερειακά αεροδρόμια που διαχειρίζεται η Fraport δείχνουν συνολική αύξηση 10% της επιβατικής κίνησης από και προς ξένα αεροδρόμια, φτάνοντας στο επτάμηνο Ιανουαρίου-Ιουλίου συνολικά τους 27,15 εκατομμύρια επιβάτες (από 24,43 εκατομμύρια πέρυσι). Ανάλογη είναι η αύξηση της κίνησης και στο “Νίκος Καζαντζάκης” του Ηρακλείου. Την ίδια ώρα, το Airdata tracker υπολογίζει πως για τον Αύγουστο οι προγραμματισμένες αεροπορικές θέσεις προς τη χώρα μας ανέρχονται σε 5,15 εκατομμύρια, αυξημένες κατά 8,4% σε σχέση με τον Αύγουστο του 2023.

Και οδικά

Με δεδομένο ότι και ο οδικός τουρισμός στη χώρα παρουσιάζει διψήφια αύξηση σε σχέση με πέρυσι, παράγοντες της αγοράς εκτιμούν ότι φέτος θα επιτευχθεί ο στόχος για τουριστικές αφίξεις στη χώρα 35 εκατομμυρίων τουριστών (από 32,7 εκατ. το 2023) και τουριστικών εισπράξεων τουλάχιστον 21 δισ. ευρώ (από 20,46 δισ. ευρώ το 2023). Παρ’ όλα αυτά, η φετινή τουριστική σεζόν φαίνεται ότι θα χαρακτηριστεί από την πραγματική μείωση της κατά κεφαλήν τουριστικής δαπάνης, με δεδομένο ότι οι τουρίστες έχουν αρχίσει να “σφίγγουν το ζωνάρι” λόγω της σημαντικής αύξησης των τιμών στο τουριστικό προϊόν, αλλά και στην καθημερινότητα λόγω του υψηλού πληθωρισμού, κυρίως, στην Ευρώπη.

2 εκατομμύρια σε 2 βδομάδες

Σε ό,τι αφορά τις τουριστικές ροές, περίπου 2 εκατομμύρια ξένοι τουρίστες αναμένεται να φτάσουν στη χώρα αεροπορικώς τις προσεχείς δύο εβδομάδες, με τις οποίες θα ολοκληρωθεί ένα “καυτό” καλοκαίρι από άποψη εισερχόμενου τουρισμού, σηματοδοτώντας νέο ρεκόρ αφίξεων.

Και τώρα τα... δυσάρεστα

Αυτά όσον αφορά στα “πανηγυρικά”. Πάμε τώρα στη σκληρή πραγματικότητα, η οποία υποδηλώθηκε ελαφρώς παραπάνω: καθώς σε όλες τις χώρες-πελάτες του ελληνικού τουριστικού προϊόντος η νεοφιλελεύθερη λαίλαπα σαρώνει τα πάντα, το πορτοφόλι των τουριστών είναι πλέον... πολύ ρηχό. Δεν είναι περίεργο που φέτος, με αύξηση 9-10% των επισκεπτών, ίσα που θα βγάλουμε 5% παραπάνω έσοδα - η κατά κεφαλήν δαπάνη πέφτει. Και όχι μόνο αυτό. Τα χρήματα πλέον δε διασπείρονται, πάνε σε ελάχιστα χέρια.

Ξενοδόχοι και πράκτορες οι κερδισμένοι

Κάποτε ο τουρισμός ήταν η “μαγική συνταγή” για τον πλούτο ολόκληρης της κοινωνίας των τουριστικών περιοχών. Τη “μερίδα του λέοντος” φυσικά και τότε την καρπωνόταν τα καταλύματα και οι πράκτορες, αλλά... περίσσευαν αρκετά για να “φάνε” και τα εστιατόρια, τα μπαρ, τα εμπορικά καταστήματα και οι εργαζόμενοι αυτών. Επίσης οι αμοιβές στην τουριστική βιομηχανία ήταν αξιοπρεπείς και αρκετά πάνω από τον μέσο μισθό της αγοράς. Σήμερα, τα πράματα έχουν αλλάξει.

Δεν ξοδεύουν

Ο μέσος τουρίστας της Ελλάδας σήμερα είναι μπατίρης. Όχι όπως κάποτε που λέγαμε “μπατιροτουρίστες” και εννοούσαμε ότι δεν ξοδεύουν “όπως οι Έλληνες”, αλλά τόσο μπατίρης που δεν πάει καν στην ταβέρνα, αλλά πάει σούπερ-μάρκετ και παίρνει έτοιμα γεύματα, κονσέρβες και ξηρά τροφή και τη βγάζει με αυτά. Όταν ακόμη και η τελευταία ταβέρνα σε “τουριστικό” μέρος χρεώνει 25-30 ευρώ το κεφάλι για να φας αξιοπρεπώς, λογικό είναι. Κανά πιτόγυρο (κι αυτό πανάκριβο πλέον) ή καμιά πίτσα στο χέρι και... από εδώ παν κι οι άλλοι.

Ανελαστικά έξοδα

Διότι υπάρχουν τα ανελαστικά έξοδα των διακοπών: Δεν μπορούν να μην πληρώσουν διαμονή και φυσικά έχουν ήδη πληρώσει τα εισιτήρια - αλλά πρέπει να κάνουν οικονομία. Οπότε... θα κόψουν από τα λοιπά έξοδα. Δε θα φάνε έξω, δε θα πιουν ποτά, δε θα ψωνίσουν σουβενίρ. Ή τέλος πάντων θα ξοδέψουν πολύ λιγότερα από τις προηγούμενες φορές που είχαν έρθει σε αυτές τις δραστηριότητες.
Αυτό σημαίνει ότι υποφέρουν οι επαγγελματίες της εστίασης, της διασκέδασης και τα εμπορικά καταστήματα, που τις άλλες χρονιές έβγαζαν σε έξι μήνες όσο αντίστοιχα καταστήματα σε μη τουριστικές περιοχές βγάζουν σε ενάμιση χρόνο. Αλλά φέτος... βαράνε μύγες.

Και οι εργαζόμενοι;

Βεβαίως “τη νύφη την πληρώνουν” εδώ και πολλά χρόνια οι εργαζόμενοι στον τουρισμό. Κάποτε, είπαμε, έλεγες «θα πάω να δουλέψω σεζόν» και σε έξι μήνες έβγαζες αυτά που θα ’βγαζες σε δουλειά γραφείου σε ένα ολόκληρο χρόνο... και βάλε. Τώρα λες “δουλεύω σεζόν” και πληρώνεσαι... με μια σύμβαση που είναι ένα “κλικ” πάνω από την ΕΓΣΣΕ και τον κατώτατο. Δηλαδή “ψίχουλα”. Και για ατέλειωτες ώρες και ημέρες εργασίας. Ο τουρισμός που κάποτε ήταν μια διέξοδος για προσοδοφόρα απασχόληση, σήμερα είναι ένα τρομακτικό κάτεργο, όπου κανείς δε θέλει να πάει να δουλέψει. Κάποτε οι “κακοί” επαγγελματίες του τουρισμού (ξενοδόχοι, εστιάτορες κ.λπ.) ήταν η εξαίρεση του κανόνα. Σήμερα... είναι ο κανόνας, που κοντεύει να μην έχει εξαιρέσεις. Και το ακόμη πιο τραγικό είναι ότι τα χρόνια του “τουριστικού θαύματος” της Ελλάδας, που οι αφίξεις έχουν διπλασιαστεί σε μια δεκαετία, και τα έσοδα επίσης, οι εργαζόμενοι υφίστανται αυτήν την κατάσταση.