Αρθρογραφία

Κυβέρνηση: Οι “καυτές πατάτες” του φθινοπωρου και τα τελευταία σενάρια για τον ανασχηματισμό

30 August, 2021 ΑΡΘΡΑ

Κυβέρνηση: Οι “καυτές πατάτες” του φθινοπωρου και τα τελευταία σενάρια για τον ανασχηματισμό

Τα προβλήματα του Αυγούστου σπάνια απασχολούν ακόμα το φθινόπωρο, όταν τα μπάνια του λαού τελειώνουν. Ομως αυτός ο Αύγουστος, συμβαδίζοντας με την εποχή του, δεν ήταν σαν τους υπόλοιπους: ξεκίνησε με ανησυχία για τη ροή των εμβολιασμών, συνέχισε με πυρκαγιές που έκαιγαν για μέρες και έσβησαν στη θάλασσα και κλείνει με την ανησυχία για ένα νέο προσφυγικό κύμα από το Αφγανιστάν, που αναπόφευκτα θα φτάσει στα ελληνικά σύνορα, τα οποία αποτελούν και σύνορα της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Αυτή τη φορά, ο Αύγουστος όχι μόνο επηρεάζει το φθινόπωρο, αλλά φτιάχνει την ατζέντα τουλάχιστον μέχρι τα Χριστούγεννα.

Νέα εποχή για την κυβέρνηση

Η κυβέρνηση θα έρθει αντιμέτωπη με τη νέα πραγματικότητα που σχηματίζεται με τον μισό πληθυσμό εμβολιασμένο και τον άλλο μισό ανεμβολίαστο. Τα μέτρα που ανακοινώθηκαν την προηγούμενη εβδομάδα έφεραν αντιδράσεις σε όσους δεν έχουν ακόμα εμβολιαστεί, αλλά και στην αντιπολίτευση. Η κατάσταση επιτρέπει μεγαλύτερες αντιπολιτευτικές κινήσεις, όμως ακόμα παραμένει άγνωστο ποια πολιτική κοινοβουλευτική δύναμη θα μπορέσει να προσεγγίσει τους ανεμβολίαστους, καθώς, παρά τις επιμέρους τοποθετήσεις των στελεχών τους, όλα τα κόμματα πλην της Ελληνικής Λύσης έχουν ταχθεί επισήμως υπέρ του εμβολίου. Οσο πιο πολύ σκληρύνουν τα μέτρα, τόσο πιο πολύ θα προσπαθήσει η άλλη πλευρά να βρει πολιτική έκφραση.

Παράλληλα, οι πυρκαγιές τσαλάκωσαν τη μέχρι σήμερα εικόνα της διαχειριστικής επάρκειας της κυβέρνησης – και αυτό φάνηκε τόσο από την παραδοχή των λαθών από τον Κυριάκο Μητσοτάκη και τη συγγνώμη του όσο και από τον θυμό που υπάρχει στις τοπικές κοινωνίες απέναντι στην κυβέρνηση. Στο Μέγαρο Μαξίμου γνωρίζουν τη δύναμη που μπορεί να έχουν οι αντιδράσεις στις φυσικές καταστροφές: ο Αλέξης Τσίπρας έχασε σημαντική υποστήριξη μετά το Μάτι, ενώ ο προεκλογικός καταποντισμός του Γερμανού Αρμιν Λάσετ ξεκίνησε όταν η κάμερα τον έπιασε να γελάει, σε μια επίσκεψη στις πλημμυρισμένες περιοχές της χώρας. Γι’ αυτό φροντίζουν να μιλήσουν για την επιλογή της εκκένωσης, γνωρίζοντας πως στον τελικό απολογισμό οι ανθρώπινες απώλειες μετράνε περισσότερο.

Στο νέο προσφυγικό κύμα που έρχεται, η σκληρή στάση του κόμματος, που θέλει την Ελλάδα να μη γίνεται «ξέφραγο αμπέλι», θα κοντραριστεί, έστω συμβολικά, με τα ανοίγματα στο Κέντρο. Το προηγούμενο διάστημα, στο υπουργείο Μετανάστευσης τοποθετήθηκαν στελέχη που προέρχονται από τη ΝΔ – και αν δεν υπάρξει κάποια σημαντική αλλαγή στον πιθανολογούμενο ανασχηματισμό, η σημερινή γραμμή θα παραμείνει σε ισχύ. Η συγκεκριμένη αντίδραση συσπειρώνει το δεξιό ακροατήριο, που ενίοτε θεωρεί εαυτόν παραμελημένο, ωστόσο δεν είναι πάντα αποδεκτή από τη σημαντική κεντρώα ομάδα ψηφοφόρων που στήριξε τη ΝΔ κυρίως λόγω του Μητσοτάκη.

Ευκαιρία για την αντιπολίτευση

Από αυτόν τον Αύγουστο και έπειτα, το πεδίο πάνω στο οποίο ασκεί κριτική στην κυβέρνηση διευρύνεται για την αντιπολίτευση. Στην πανδημία, ακόμα και όταν τα επιδημιολογικά δεδομένα οδηγούσαν σε συνεχή παράταση του λοκντάουν, υπήρχε πάντα η αίσθηση της συγκυριακής δυσκολίας. Οσο περνάει ο καιρός, τόσο η δυσφορία των πολιτών αυξάνεται – και αυτή τη φορά το άλλοθι του πρωτόγνωρου ή του αναπόφευκτου δεν είναι τόσο ισχυρό. Στο θέμα των πυρκαγιών, το σύνολο της αντιπολίτευσης κατάφερε να αφουγκραστεί τους κατοίκους στις καμένες περιοχές, χωρίς ωστόσο να έχει κάνει κάτι παραπάνω από αυτοψίες στα καμένα – για τον ΣΥΡΙΖΑ ειδικά η σύγκριση με το Μάτι βγαίνει πάντα εις βάρος του, κι ας «κρίθηκε στις εκλογές», όπως είπε ο πρόεδρός του. Το Κίνημα Αλλαγής παίζει δυνατά το χαρτί της επιχειρησιακής ευθύνης, αλλά και της πολιτικής, ζητώντας παραιτήσεις υπουργών, ενώ μεγαλύτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι κινήσεις του ΜέΡΑ25 που φαίνεται πως θέλει να κινηθεί ως έναν βαθμό αντισυστημικά.

Ακόμα όμως και τώρα, που η βεντάλια έχει ανοίξει, η αντιπολίτευση λειτουργεί υποτονικά, πράγμα που αντικατοπτρίζεται και στα ποσοστά της, που μένουν εν πολλοίς σταθερά. Δύσκολα θα βοηθήσει στην προσπάθειά της το Προσφυγικό: τα μεγαλύτερα κόμματα της αντιπολίτευσης αυτοπροσδιορίζονται ως προοδευτικά, με παρελθόν ανεκτικότητας στις προσφυγικές και μεταναστευτικές ροές. Την ίδια ώρα το μεγαλύτερο μέρος των ελλήνων πολιτών, ειδικά στα ανατολικά σύνορα προς την Τουρκία, δείχνει να συμφωνεί με την αποτρεπτική ορολογία που χρησιμοποιεί το τελευταίο διάστημα η κυβέρνηση, με το μυαλό στο βάρος που σήκωσαν τα hotspots από το 2015 και μετά.

Διαδικασία ώσμωσης

Τα παράλληλα ανοιχτά θέματα εγείρουν τον ίδιο κίνδυνο με τον οποίο είχαν έρθει αντιμέτωπες οι κυβερνήσεις των πρώτων Μνημονίων: τη γενικευμένη αγανάκτηση. Σε αυτό επένδυσαν (και επενδύουν ακόμα) οι ανεμβολίαστοι, όμως δεν έφτασαν ποτέ να αποτελούν ένα οργανωμένο κίνημα – στις εικόνες από τις συγκεντρώσεις στο Σύνταγμα, πέραν του αριθμού των συγκεντρωμένων που δεν είναι μεγάλος, αλλά ούτε αμελητέος, ξεπροβάλλουν ακραίες απόψεις που μπορεί να αποδομηθούν εύκολα στα μάτια των διστακτικών και όχι των ψεκασμένων.

Στις πυρκαγιές, η οργή των πολιτών στις περιοχές που κάηκαν φάνηκε στα ζωντανά ρεπορτάζ των τηλεοπτικών καναλιών. Συνήθως αυτού του είδους η οργή έχει ημερομηνία λήξης – ειδικά αν το σχέδιο για την ανασύσταση συνοδεύεται από τις απαραίτητες χρηματικές επιδοτήσεις. Μπορεί η μια διαμαρτυρόμενη ομάδα να συναντήσει την άλλη; Με βάση το πρόσφατο παρελθόν της πλατείας, ένα τέτοιο εγχείρημα δεν είναι εκ προοιμίου καταδικασμένο να αποτύχει. Αν, μάλιστα, βρεθεί και κάποια πολιτική στήριξη, εκτιμούν όσοι μελέτησαν τους Αγανακτισμένους, τότε ακόμα και η διαδικασία ώσμωσης απλοποιείται.

Η πιθανότητα συντονισμένης αντιδραστικής ψήφου, όχι απέναντι σε μια συγκεκριμένη επιλογή αλλά απέναντι στη γενική κατάσταση που επικρατεί από την αρχή της πανδημίας, δημιουργεί προβληματισμό τόσο στην κυβέρνηση όσο και στην αντιπολίτευση – ο πολιτικός χάρτης έχει αλλάξει πολύ από την τελευταία φορά που το πολιτικό σύστημα βρέθηκε αντιμέτωπο με κάτι τέτοιο. Μέχρι τώρα, το σενάριο δεν φαίνεται πολύ ρεαλιστικό, όμως το επόμενο διάστημα οι χειρισμοί όλων των πλευρών μπορεί τελικά να έχει τα αντίθετα από τα επιθυμητά αποτελέσματα. Σε μια τέτοια περίπτωση, δεν θα είναι μόνο η κυβέρνηση που θα κληθεί να αποφασίσει τις κινήσεις της, αλλά και η αντιπολίτευση: ο ΣΥΡΙΖΑ θα πρέπει να αποφασίσει ποια από τις δύο γραμμές του θα υπερισχύσει και το ΚΙΝΑΛ πώς θα χειριστεί μια κατάσταση που την προηγούμενη φορά βίωσε από τη θέση του αμυνόμενου.

Ο Μητσοτάκης αποφασίζει για τις αλλαγές στην κυβέρνηση

Η επιστροφή του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη σήμερα Δευτέρα από την Αμερική, αποτελεί ημέρα ορόσημο για τις αλλαγές στο κυβερνητικό σχήμα .

Ο ανασχηματισμός είναι θέμα ωρών ή… ημερών με όλες τις πληροφορίες να μιλούν ότι οι αλλαγές που θα γίνουν και θα συμπαρασύρουν ακόμη και κορυφαίους υπουργούς, θα ανακοινωθούν πριν τη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης.

Όταν τα πύρινα μέτωπα στη χώρα ήταν σε εξέλιξη, ο κ. Μητσοτάκης , είχε αναφέρει ότι «οι ευθύνες, στον βαθμό που μπορούν να προσωποποιηθούν, θα αποδοθούν την κατάλληλη στιγμή, όχι την ώρα της μάχης».

Η δημοσκόπηση της GPO που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ» αποτυπώνεται και τη βούληση των πολιτών για αλλαγές στο κυβερνητικό σχήμα, καθώς 1 στους 2 λέει τάσσεται υπέρ ενός ανασχηματισμού.

Ήταν η πρώτη φορά επί της ουσίας, από την ώρα που ανέλαβε το «τιμόνι» της χώρας ο Κυριάκος Μητσοτάκης, που καταγράφηκαν οι πρώτες «γκρίνιες» των πολιτών σχετικά με τους χειρισμούς σε κρίσιμα θέματα.

Ένα από αυτά, αφορά την αντιμετώπιση των πρόσφατων πυρκαγιών σε Εύβοια και Αττική.

Τι θα γίνει με τους κορυφαίους υπουργούς

Ο πρωθυπουργός σε συνεργασία με το στενό του επιτελείο καταστρώνει τα επόμενα βήματα έχοντας στο μυαλό του τις αλλαγές που πρέπει να γίνουν για να δουλέψει καλύτερα το κυβερνητικό σχήμα σε νευραλγικούς τομείς.

Έτσι, στον ανασχηματισμό που θα ανακοινωθεί τις επόμενες ημέρες -κάποιοι θεωρούν ότι μπορεί να υπάρξει αιφνιδιασμός και να ανακοινωθεί ακόμη και σήμερα Δεύτερα ώστε ο πρωθυπουργός να πάει στη ΔΕΘ με ένα «φρέσκο» υπουργικό Συμβούλιο και να ανακοινώσει οικονομικά μέτρα ανακούφισης των πολιτών, όπως σχέδιο διετίας για μειώσεις φόρων και εισφορών.

Το βέβαιο είναι, όπως λένε συγκλίνουσες πληροφορίες, πως οι αλλαγές που θα γίνουν στην κυβέρνηση θα είναι ευρύτερες σε σχέση με τους δύο προηγούμενους ανασχηματισμούς.

Θα υπάρξουν δε κορυφαίοι υπουργοί, οι οποίοι είτε θα αλλάξουν χαρτοφυλάκιο είτε θα απομακρυνθούν από την κυβέρνηση.

Ουδείς μπορεί να σιγουριά, ποιοι υπουργοί βρίσκονται με το… ένα πόδι εκτός κυβέρνησης ωστόσο κάποιοι θα «πληρώσουν» αστοχίες και κακούς χειρισμούς σε κρίσιμα ζητήματα.

Τα κρίσιμα υπουργεία

Υπάρχουν υπουργοί που διαχειρίστηκαν κρίσιμα ζητήματα τους τελευταίους μήνες και για κάποιους υπάρχει δυσαρέσκεια, τόσο από τους πολίτες όπως προκύπτει και από τις τελευταίες δημοσκοπήσεις, όσο και από το Μαξίμου, ως προς την αποτελεσματικότητά τους, ακόμη και την επικοινωνιακή διαχείριση κάποιων γεγονότων.

Εκτός από το θέμα των πυρκαγιών οι οποίες είναι βέβαιο ότι θα επηρεάσουν τις αποφάσεις του πρωθυπουργού για τις κυβερνητικές αλλαγές, θα σταθμιστούν και άλλοι παράγοντες που επηρέασαν σημαντικό κομμάτι της κοινωνίας.

Στο πλαίσιο αυτό, θα έχει ενδιαφέρον να δούμε αν τα υπουργεία Υγείας και Παιδείας θα μείνουν στα ίδια χέρια ενώ αντίστοιχο είναι το ερώτημα και για το αν θα υπάρξουν μετακινήσεις στο υπουργείο Προστασίας του Πολίτη.

Σύμφωνα με σημερινό δημοσίευμα της εφημερίδας «ΤΑ ΝΕΑ», κεντρικό πρόσωπο του ανασχηματισμού είναι ο Μιχάλης Χρυσοχοΐδης και πρώτο στη λίστα των επερχόμενων αλλαγών τοποθετείται το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη.

Οσο και αν αξιόπιστες πηγές τονίζουν ότι στόχος των πρωθυπουργικών αποφάσεων δεν θα είναι να εστιάσουν αποκλειστικά στο θέμα των πυρκαγιών, η ηγεσία της Κατεχάκη πρόκειται να ανοίξει τον «χορό» των αλλαγών, πυροδοτώντας αναπόφευκτα μια σειρά από… καραμπόλες προσώπων, όπως αναφέρεται στο ρεπορτάζ της εφημερίδας.

Η παραμονή του Χρυσοχοϊδη στο εν λόγω υπουργείο είναι για τους περισσότερους αμφίβολη, όμως κάθε εκτίμηση θεωρείται επισφαλής και μένει να φανεί στις επίσημες ανακοινώσεις, αν τυχόν αποχώρηση του υπουργού από το Προστασίας του Πολίτη σηματοδοτήσει και την έξοδό του από την κυβέρνηση ή αν προκύψει αλλαγή χαρτοφυλακίου – ενδεχομένως προς το Ναυτιλίας ή το Δικαιοσύνης, όπως αναφέρουν κάποιοι παρασκηνιακοί ψίθυροι, που δύσκολα επιβεβαιώνονται.

Στα υπουργεία-κλειδιά του ανασχηματισμού περιλαμβάνονται το Υγείας, με αυξημένη την πιθανότητα να αλλάξει πόστο ο Βασίλης Κικίλιας, το Δικαιοσύνης με έντονα σενάρια μετακίνησης για τον Κώστα Τσιάρα, το Τουρισμού και το Ναυτιλίας.

«Σφαγή» υφυπουργών

Πληροφορίες αναφέρουν ότι θα υπάρξει «σφαγή» υφυπουργών και αντικατάστασή τους με βουλευτές της ΝΔ που δεν έχουν αξιοποιηθεί, ενδεχομένως κάποιους από τις περιοχές που επλήγησαν από τις καταστροφικές πυρκαγιές.

Επίσης, θεωρείται δεδομένη η αναβάθμιση τουλάχιστον τριών γενικών γραμματέων οι οποίοι αναδείχθηκαν μέσα από τη δουλειά που έκαναν τα προηγούμενα δύο χρόνια.

Ενδιαφέρον θα έχει να δουμε αν θα υπάρξουν αλλαγές ακόμη και στους λεγόμενους «αμετακίνητους» υπουργούς, αν και κάτι τέτοιο θεωρείται δύσκολο για τα υπουργεία Εξωτερικών και Αμυνας. Αυτοί που σώζονται είναι σίγουρα όσοι ανέλαβαν χαρτοφυλάκιο στον προηγούμενο ανασχηματισμό

Πάντως, κυβερνητικά στελέχη που βρίσκονται κοντά στον πρωθυπουργό θεωρούν ότι ο καλύτερος χρόνος να ανακοινωθεί ο ανασχηματισμός είναι μέσα σε αυτή την εβδομάδα ώστε το νέο κυβερνητικό σχήμα που θα συνοδεύσει τον Κυριάκο Μητσοτάκη στη ΔΕΘ, να έχει εικόνα για τα δύσκολα ζητήματα που θα έχει να χειριστεί το επόμενο διάστημα.