Καγιανάς: 10 μοναδικές συνταγές για το φαγητό-συνώνυμο του καλοκαιριού

20 July, 2023 ΑΡΘΡΑ

Καγιανάς: 10 μοναδικές συνταγές για το φαγητό-συνώνυμο του καλοκαιριού

Δεν υπάρχει φαγητό πιο ταυτόσημο με το ελληνικό καλοκαίρι. Απ’ άκρη σ’ άκρη στην Ελλάδα φτιάχνουν καγιανά με αυγά και ντομάτα. Εύκολος, νόστιμος και… «χαμαιλεοντικός», ο καγιανάς γίνεται με τα ζαρζαβατικά κάθε εποχής, με ή χωρίς τυρί, με διάφορα μυρωδικά και μπαχαρικά, με, με, με… Όπως πολλά πιάτα της αγροτικής κουζίνας, «εφευρέθηκε» για να χορτάσει η πολυμελής οικογένεια. Απίθανο πρωινό, εξαιρετική ιδέα για brunch και ένα γρήγορο και λαχταριστό γεύμα -αυτό είναι το πιο αγαπημένο φαγητό της εποχής.

Περί ονομασίας

H ονομασία προέρχεται μάλλον από την τουρκική λέξη kaygana, η οποία με τη σειρά της προέρχεται από τα περσικά, και σημαίνει ομελέτα με κάτι. Στη χώρα μας ο καγιανάς συνηθίζεται πολύ στην Πελοπόννησο. Πρόκειται για αυγά με ντομάτα και καμιά φορά κρεμμύδι, πατάτα και άλλα λαχανικά. Κάποιες φορές βάζουν μέσα και παστό (γουρνοκαγιανάς) ή τυρί (φέτα, σφέλα). Τον χειμώνα, γίνεται με πασάτα (συμπυκνωμένος χυμός ντομάτας) ή με ντομάτα κονκασέ από κονσέρβα. Σε άλλες περιοχές της χώρας, το αντίστοιχο πιάτο ονομάζεται «στραπατσάδα» (από το ιταλικό strapazzare, που σημαίνω χτυπάω) και αποτελείται κυρίως από αυγά με ντομάτα, κάποιες φορές με λίγο τυρί. Οι Ελληνες της Πόλης έχουν το «μενεμένι», που είναι αυγά με ντομάτα και πράσινες πιπεριές (εκ των οποίων μερικές καυτερές, για να ξυπνούν τα αίματα!).

Πώς θα πετύχει ο καγιανάς

Μια βασική αναλογία είναι: 3 μεγάλες ώριμες ντομάτες – 8 αυγά – αλατοπίπερο. Κόβουμε τις ντομάτες στη μέση, τις στύβουμε καλά με το χέρι για να απομακρύνουμε τα περισσότερα υγρά και τα σπόρια τους και τις τρίβουμε στον τρίφτη ή τις κόβουμε σε μέτρια ή ψιλά καρέ (ανάλογα με το πώς θέλουμε να είναι μετά το μαγείρεμα).

Ζεσταίνουμε λίγο λάδι (2 κουτ. σούπας) σε ένα ευρύχωρο σκεύος σε δυνατή φωτιά και ρίχνουμε την ντομάτα. Αλατοπιπερώνουμε και ψήνουμε ανακατεύοντας πότε-πότε, μέχρι η σάλτσα να στεγνώσει και να αρχίσει να πιάνει στον πάτο του σκεύους. Έτσι δεν θα αφήσει υγρά μετά το μαγείρεμα του καγιανά. Ιδανικά, η διαδικασία δεν πρέπει να πάρει πάνω από 8-10 λεπτά, για να μείνει ζωντανή η γεύση της ντομάτας.

Προσθέτουμε τα αυγά, ελαφρώς χτυπημένα – δεν χρειάζεται να τα χτυπήσουμε περισσότερο, καθότι ούτως ή άλλως θα τα ανακατέψουμε μέσα στο σκεύος.

Ψήνουμε για μερικά λεπτά, ανακατεύοντας πότε-πότε μέχρι να γίνουν τα αυγά καταπώς μας αρέσουν: άλλοι προτιμούν τον καγιανά πιο ζουμερό, άλλοι πιο σφιχτό – προσοχή μόνο μην παραψηθεί και γίνει σαν σφουγγάρι.

Τι άλλο μπορούμε να προσθέσουμε;

Λαχανικά: Κρεμμύδι, σκόρδο, πράσο, πιπεριά, φινόκιο, καρότο, χόρτα, όλα ψιλοκομμένα και σε ποσότητα όχι μεγαλύτερη από 2 φλιτζ. τσαγιού. Σοτάρουμε τα λαχανικά στο λάδι προτού προσθέσουμε την ντομάτα, μέχρι να μαλακώσουν καλά και να σωθούν όλα τα υγρά τους.

Μυρωδικά: Βασιλικός, δυόσμος, ρίγανη, θυμάρι, μαϊντανός είναι μερικά από τα μυρωδικά που ταιριάζουν στους καγιανάδες. Τα προσθέτουμε στο τέλος για να είναι ζωηρό το άρωμά τους.

Τυρί: Φέτα σε κυβάκια ή τριμμένη, ανθότυρο, μανούρι, κατίκι Δομοκού και άλλα ελληνικά λευκά, όξινα τυριά ταιριάζουν στον καγιανά. Τα προσθέτουμε τα τελευταία λεπτά του μαγειρέματος, ώστε να λιώσουν κάπως, ή αφού αποσύρουμε το σκεύος από τη φωτιά, για να μείνουν «ζωντανά».