John M. Martinis: Ποιος είναι ο Έλληνας που τιμήθηκε με Νόμπελ Φυσικής

Ο John M. Martinis είναι ένας ελληνοαμερικανός φυσικός, ο οποίος τιμήθηκε με το Νόμπελ Φυσικής το 2025, για την κβαντική επανάσταση.

ΟJohn M. Martinis γεννήθηκε το 1958 και είναι ένας ελληνοαμερικανός φυσικός και ομότιμος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στη Σάντα Μπάρμπαρα. Ο ίδιος κατάφερε να τιμηθεί με το Νόμπελ Φυσικής φέτος, μαζί με τους John Clarke και Michel H. Devoret, για την ανακάλυψη της μακροσκοπικής σήραγγας και την κβάντωση ενέργειας σε ηλεκτρικό κύκλωμα.

Ειδικότερα, οι τρεις επιστήμονες απέσπασαν το βραβείο, αφού διεξήγαγαν πειράματα με ένα ηλεκτρικό κύκλωμα στο οποίο απέδειξαν τόσο την κβαντομηχανική σήραγγα όσο και τα κβαντοποιημένα επίπεδα ενέργειας σε ένα σύστημα αρκετά μεγάλο ώστε να χωρά στην παλάμη ενός χεριού. Το έργο τους αποτελεί θεμέλιο για την κατανόηση και την κατασκευή κβαντικών συστημάτων, με τεράστιο αντίκτυπο στον τομέα των κβαντικών υπολογιστών.

Ποιος είναι όμως ο ελληνοαμερικανός φυσικός που έφτασε στα Νόμπελ;

 

Η γνωριμία του με τους άλλους δύο φυσικούς

Ο John M. Martinis έκανε το διδακτορικό του στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Μπέρκλεϊ. Ο ίδιος διερεύνησε την κβαντική συμπεριφορά μιας μακροσκοπικής μεταβλητής, της διαφοράς φάσης σε μια διασταύρωση σήραγγας Josephson. Ο επιβλέπων του διδακτορικού του ήταν ο John Clarke (ο ένας εκ των οποίων μοιράστηκε το Νόμπελ Φυσικής). Κατά τη διάρκεια εκείνης της περιόδου συνεργάστηκε και με τον μεταδιδακτορικό ερευνητή -εκείνη την εποχή- (ακόμα ένας εκ των οποίων μοιράστηκε το Νόμπελ Φυσικής).

Το 1985, οι τρεις επιστήμονες παρουσίασαν την ανάλυσή τους για τους παλμούς μικροκυμάτων που κατέδειξαν την κβαντική συμπεριφορά μιας επαφής Josephson. Αυτή η εργασία αποτέλεσε τη βάση για την υπεραγώγιμη κβαντική υπολογιστική.

Τα πρώτα του βήματα στην έρευνα

Εντάχθηκε στο Commissariat à l’Energie Atomique στο Saclay της Γαλλίας, για μια πρώτη μεταδιδακτορική έρευνα και στη συνέχεια στο τμήμα Ηλεκτρομαγνητικής Τεχνολογίας στο Εθνικό Ινστιτούτο Προτύπων και Τεχνολογίας (NIST) στο Boulder, όπου εργάστηκε πάνω στους ενισχυτές υπεραγώγιμων συσκευών κβαντικής παρεμβολής (SQUIDs). Παράλληλα, κι ενώ βρισκόταν στο NIST, ανέπτυξε μια τεχνική ανίχνευσης ακτίνων Χ χρησιμοποιώντας έναν υπεραγώγιμο μικροθερμιδομετρητή αισθητήρα ακμής μετάβασης με ηλεκτροθερμική ανάδραση.

Το 2004 μετακόμισε στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στη Σάντα Μπάρμπαρα , όπου κατείχε την έδρα Worster στην πειραματική φυσική μέχρι το 2017.

Το 2014, το Google Quantum AI Lab ανακοίνωσε ότι είχε προσλάβει τον John M. Martinis και την ομάδα του σε μια συμφωνία πολλών εκατομμυρίων δολαρίων για την κατασκευή ενός κβαντικού υπολογιστή χρησιμοποιώντας υπεραγώγιμα qubits (:στο επιστημονικό πεδίο του κβαντικού υπολογισμού και στην τεχνολογία των ψηφιακών κβαντικών υπολογιστών, το κβαντικό bit, ή συνηθέστερα qubit, είναι η στοιχειώδης μονάδα κβαντικής πληροφορίας).

Στις 23 Οκτωβρίου 2019, ο ίδιος και η ομάδα του δημοσίευσαν μια εργασία στο Nature με τίτλο «Κβαντική υπεροχή χρησιμοποιώντας έναν προγραμματιζόμενο υπεραγώγιμο επεξεργαστή», στην οποία παρουσίασαν πώς πέτυχαν την κβαντική υπεροχή για πρώτη φορά χρησιμοποιώντας έναν κβαντικό υπολογιστή 53 qubits.

Τον Απρίλιο του επόμενου έτους, ο John M. Martinis παραιτήθηκε από την Google αφού του ανατέθηκε συμβουλευτικός ρόλος.

Στις 29 Σεπτεμβρίου 2020, ανακοινώθηκε ότι ο ελληνοαμερικανός  φυσικός μετακόμισε στην Αυστραλία για να ενταχθεί στην Silicon Quantum Computing, μια νεοσύστατη επιχείρηση που ιδρύθηκε από την καθηγήτρια Michelle Simmons.

Επιπλέον το 2022, συνίδρυσε την εταιρεία Qolab με βάση την υπόθεση ότι «η βιομηχανία ημιαγωγών κατέχει το κλειδί για τη δημιουργία ενός πρακτικού κβαντικού υπολογιστή, επιτρέποντας την κατασκευή qubit υψηλής ποιότητας σε μεγάλη κλίμακα». Και από τον Ιανουάριο του 2025, είναι ο CTO της εταιρείας.

Βραβεία και διακρίσεις πριν το Νόμπελ

Το 2014, μοιράστηκε το βραβείο Fritz London Memorial Prize με τους Michel Devoret και Robert J. Schoelkopf, για τη συνεισφορά του στη Φυσική «Χαμηλής θερμοκρασίας». Ακόμα, το 2021 τιμήθηκε με το Βραβείο John Stewart Bell για τις επιδόσεις του στον τομέα της κβαντικής πληροφορίας.

Ο John M. Martinis παραμένει ενεργός στην έρευνα και την ανάπτυξη κβαντικών τεχνολογιών, προσφέροντας τεχνογνωσία και εμπειρία σε παγκόσμια κλίμακα, συμβάλλοντας καθοριστικά στην επόμενη γενιά της τεχνολογίας.

 

Δείτε επίσης

Δεν υπάρχουν καταχωρήσεις