Αρθρογραφία

Η κλιματική κρίση απειλεί το πιο δημοφιλές φρούτο του κόσμου

tovima.gr 14 May, 2025 ΑΡΘΡΑ

Η κλιματική κρίση απειλεί το πιο δημοφιλές φρούτο του κόσμου

Ημπανάνα, το αγαπημένο φρούτο μικρών και μεγάλων, βρίσκεται σήμερα στο επίκεντρο μιας παγκόσμιας απειλής. Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση της Christian Aid, που δημοσιεύει ο βρετανικός Guardian, σχεδόν τα δύο τρίτα των περιοχών καλλιέργειας μπανάνας στη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική ενδέχεται να μην είναι κατάλληλα για καλλιέργεια έως το 2080, λόγω της κλιματικής κρίσης.

Η παγκόσμια σημασία της μπανάνας

Η μπανάνα είναι το τέταρτο σημαντικότερο διατροφικό προϊόν παγκοσμίως, μετά το σιτάρι, το ρύζι και το καλαμπόκι. Περισσότεροι από 400 εκατομμύρια άνθρωποι εξαρτώνται από αυτή για το 15% έως 27% της ημερήσιας πρόσληψης θερμίδων τους, ενώ το 80% της παγκόσμιας παραγωγής καταναλώνεται τοπικά. Η Λατινική Αμερική και η Καραϊβική καλύπτουν το 80% των εξαγωγών, τροφοδοτώντας τα σούπερ μάρκετ όλου του κόσμου.

Η παγκόσμια παραγωγή μπανάνας ξεπερνά τους 115 εκατομμύρια τόνους ετησίως.

Η άνοδος της θερμοκρασίας, τα ακραία καιρικά φαινόμενα, οι πλημμύρες, η ξηρασία και η εξάπλωση παρασίτων και ασθενειών πλήττουν ήδη χώρες-παραγωγούς όπως η Γουατεμάλα, η Κόστα Ρίκα και η Κολομβία. Η μπανάνα, και ειδικά η ποικιλία cavendish που κυριαρχεί στις εξαγωγές, είναι ευαίσθητη στις μεταβολές του κλίματος. Ευδοκιμεί σε θερμοκρασίες μεταξύ 15°C και 35°C και απαιτεί συγκεκριμένη ποσότητα νερού. Οι καταιγίδες καταστρέφουν τα φύλλα, περιορίζοντας τη φωτοσύνθεση και την ανάπτυξη του φυτού.

Μονοκαλλιέργεια και ασθένειες: Ένας φαύλος κύκλος

Η γενετική ομοιομορφία της cavendish την καθιστά εξαιρετικά ευάλωτη σε ασθένειες. Ο μύκητας Fusarium Tropical Race 4, που εξαπλώνεται λόγω των μεταβαλλόμενων κλιματικών συνθηκών, έχει ήδη καταστρέψει φυτείες σε Ασία, Αφρική και Λατινική Αμερική.

Η ασθένεια Black Leaf Streak, που ευδοκιμεί σε υγρά κλίματα, μπορεί να μειώσει τη δυνατότητα φωτοσύνθεσης κατά 80%. Η έλλειψη γενετικής ποικιλίας, αποτέλεσμα της μονοκαλλιέργειας, δυσχεραίνει την ανθεκτικότητα της μπανάνας στις νέες προκλήσεις.

Κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις

Η κατάρρευση της παραγωγής μπανάνας δεν απειλεί μόνο την παγκόσμια αγορά, αλλά και τα μέσα διαβίωσης εκατομμυρίων μικροκαλλιεργητών. «Η κλιματική αλλαγή καταστρέφει τις καλλιέργειές μας. Αυτό σημαίνει πως δεν θα έχουμε εισόδημα, γιατί δεν θα έχουμε τίποτα να πουλήσουμε. Η φυτεία μου πεθαίνει», δηλώνει χαρακτηριστικά η Αουρέλια Ποπ Τσο, παραγωγός μπανάνας από τη Γουατεμάλα.

Οι χώρες που πλήττονται περισσότερο από την κρίση είναι αυτές που έχουν συμβάλει ελάχιστα στις παγκόσμιες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Η Christian Aid καλεί τις πλούσιες, ρυπογόνες χώρες να απομακρυνθούν από τα ορυκτά καύσιμα και να τηρήσουν τις δεσμεύσεις τους για χρηματοδότηση της προσαρμογής των ευάλωτων κοινοτήτων.

«Οι μπανάνες δεν είναι μόνο το αγαπημένο φρούτο στον κόσμο – είναι βασική τροφή για εκατομμύρια ανθρώπους», τονίζει η Οσάι Οτζίγκο, διευθύντρια πολιτικής και εκστρατειών της Christian Aid.

«Πρέπει να ξυπνήσουμε και να αντιληφθούμε τον κίνδυνο που θέτει η κλιματική αλλαγή για αυτή την κρίσιμη καλλιέργεια. Οι ζωές και τα μέσα διαβίωσης ανθρώπων που δεν έχουν συμβάλει καθόλου στην κλιματική κρίση, βρίσκονται ήδη σε κίνδυνο».

Το μέλλον της μπανάνας, του φρούτου-σύμβολο της παγκοσμιοποίησης και της καθημερινής διατροφής, βρίσκεται υπό σοβαρή απειλή. Η κλιματική κρίση δεν είναι πλέον μια μακρινή απειλή, αλλά μια πραγματικότητα που χτυπά την πόρτα των αγροτών και των καταναλωτών σε όλο τον κόσμο. Χωρίς άμεση και συντονισμένη δράση, το αγαπημένο φρούτο εκατομμυρίων κινδυνεύει να γίνει είδος υπό εξαφάνιση.