Τοπικά νέα

Η Κάρα του Αγ. Τίτου γύρισε στην γενέτειρα Κρήτη - photos

Σταύρος Μουντουφάρης 13 May, 2017 ΤΟΠΙΚΑ ΝΕΑΑΡΘΡΑ

Η Κάρα του Αγ. Τίτου γύρισε στην γενέτειρα Κρήτη - photos

Μια κορυφαία στιγμή στη σύγχρονη ιστορία του νησιού μας μαρτυρεί το παρεκκλήσι του Αγίου Ανδρέα Κρήτης, που βρίσκεται στο κτήριο της Ιεράς Αρχιεπισκοπής του νησιού μας.

Ένα στιγμιότυπο φορτισμένο συγκινησιακά, καθώς ανακαλεί στη μνήμη τη στιγμή κατά την οποία ο Αρχιεπίσκοπος της Βενετίας Ολιβότι παρέδωσε στον τότε Μητροπολίτη Κρήτης Ευγένιο, στο λιμάνι του Ηρακλείου, ένα κειμήλιο με ιστορία που ανάγεται στις απαρχές του Χριστιανισμού στο νησί μας, την Κάρα του Αποστόλου Τίτου, του πρώτου Επισκόπου της Κρήτης.

Το Ηράκλειο συνεχίζει να τιμά εκείνη την επέτειο, όταν η Κάρα του Αποστόλου, η οποία είχε μεταφερθεί από τον τελευταίο υπερασπιστή του Χάνδακα, τον Φραντσέσκο Μοροζίνι, μαζί με πληθώρα κειμηλίων από το Χάνδακα στη Βενετία, για να σωθεί από τους Οθωμανούς λίγο πριν την παράδοση της πόλης το Σεπτέμβρη του 1669, ξαναγύρισε στο Ηράκλειο στις 15 Μαΐου 1966.

Η τοιχογραφία

Οι μνήμες που δεν ξεχάστηκαν από τη μεγαλόπρεπη τελετή με την άφιξη του κειμηλίου πάνω στο αντιτορπιλικό "Δόξα" και τη μεταφορά μέσω λιτάνευσης της κάρας του Αποστόλου στους κεντρικούς δρόμους του Ηρακλείου αποτυπώθηκαν σε μια μοναδικής φωτογραφικής πιστότητας τοιχογραφία, που κοσμεί το παρεκκλήσι του Αγίου Ανδρέα.

Όπως μας εξήγησε ο εφημέριος του Μητροπολιτικού Ναού του Αγίου Μηνά, πατέρας Εμμανουήλ Σταυρουλάκης, πρόκειται για ένα έργο του αγιογράφου Δημήτριου Σαριδάκη, που αποτυπώνει με μοναδικό τρόπο εκείνο το στιγμιότυπο 51 χρόνια πριν.

Το παρεκκλήσι εγκαινιάστηκε στις 4 Ιουλίου 1973 από τον Κρήτης Ευγένιο Ψαλιδάκη, την ημέρα κατά την οποία τιμάται η μνήμη του Αγίου Ανδρέα Κρήτης, ο οποίος έγραψε το Μεγάλο Κανόνα.

Οι απαρχές της ιστορίας

Με την επιστροφή της Κάρας του Αποστόλου Τίτου έκλεισε ο κύκλος μιας μεγάλης περιπέτειας, που κράτησε δέκα και πλέον αιώνες: από τα πρώτα χριστιανικά χρόνια, όταν η πολύτιμη Κάρα φυλασσόταν στη Βασιλική που είχε χτιστεί προς τιμήν του Αγίου, στη Γόρτυνα, μετά το θάνατο του Αποστόλου, περίπου το έτος 105 μ.Χ.

Η λατρεία του Αποστόλου Τίτου, με έδρα τη Γόρτυνα, φαίνεται ότι διακόπηκε με την αραβοκρατία και τις επιδρομές στο νησί, που είχαν ως αποτέλεσμα να ερειπωθεί η αρχαία πόλη.

Έτσι, η Κάρα του Αγίου βρέθηκε στο Χάνδακα, το σημερινό Ηράκλειο, όπου έμεινε ως το Σεπτέμβριο του 1669, οπότε με την πτώση της πόλης στους Τούρκους μεταφέρθηκε από τον τελευταίο υπερασπιστή της Candia, τον Φραντσέσκο Μοροζίνι, στη Βενετία, μαζί με όλα τα ιερά κειμήλια της πόλης. Αυτός ήταν, άλλωστε, ένας από τους βασικότερους όρους που είχε θέσει ο Μοροζίνι για την παράδοση της πόλης στον Κιοπρουλή, μαζί με τη μεταφορά των αρχείων του δούκα της Candia στη Βενετία και την εκκένωση του Ηρακλείου από τους κατοίκους του.

Ανάμεσα στα ιερά κειμήλια ήταν μοναδικά έργα τέχνης: εικόνες και πολύτιμα σκεύη, καμπάνες από ναούς του Χάνδακα, μία από τις οποίες τοποθετήθηκε στο κωδωνοστάσιο του Αγίου Μάρκου, η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας Μεσοπαντίτισσας, η οποία παραμένει ακόμα στη Βενετία, στο Ναό της Παναγίας της Υγείας (Santa Maria della Salute), μια φιάλη που θεωρείτο ότι περιείχε αίμα του Χριστού, που είχε συλλεχθεί από το σταυρό και φυλασσόταν στο μοναστήρι του Αγίου Φραγκίσκου, και άλλα.

Είναι χαρακτηριστικό, για να αντιληφθεί κανείς τον αριθμό και τον πλούτο των κειμηλίων που "ξενιτεύτηκαν", το γεγονός ότι, στο τέταρτο άρθρο της συνθήκης παράδοσης της πόλης, υπήρξε πρόνοια η μεταφορά τους στις βενετσιάνικες γαλέρες να διαρκέσει 12 ημέρες, με ενδεχόμενη παράταση αν αυτό κρινόταν αναγκαίο.

Ατυχώς αρκετά από αυτά χάθηκαν στα νερά του Αιγαίου με τη βύθιση δύο από τις πέντε γαλέρες του Μοροζίνι, ανατολικά των Κυθήρων.

Η επιστροφή της Κάρας

Το Ηράκλειο ποτέ δεν ξέχασε τα ιερά κειμήλια που "έφυγαν" από το νησί. Αν και η Μεσοπαντίτισσα έμεινε στη Santa Maria della Salute, η Κάρα του Αποστόλου Τίτου στάθηκε δυνατόν να επιστρέψει στην Κρήτη μετά από άοκνες προσπάθειες του τότε Πατριάρχη Αθηναγόρα, του τότε Μητροπολίτη Κρήτης Ευγενίου και φυσικά με τη συνδρομή των ιεραρχών της Ρώμης και της Βενετίας.

>> ΔΙΑΒΑΣΤΕ: ΜΕΣΟΠΑΝΤΙΤΙΣΣΑ: Η ΞΕΝΙΤΕΜΕΝΗ ΠΑΓΙΑ ΤΟΥ ΧΑΝΔΑΚΑ

Στις 7:30 το πρωί της 15ης Μαΐου 1966, το αντιτορπιλικό "Δόξα" έμπαινε στο λιμάνι του Ηρακλείου μεταφέροντας το πολύτιμο φορτίο του μετά από αιώνες ολόκληρους. Οι μνήμες που ξαναζωντάνεψαν στο λιμάνι του Ηρακλείου εκείνο το πρωινό αποτυπώνονται στο σπάνιο φωτογραφικό υλικό και τις περιγραφές των τελετών που έλαβαν χώρα.

Η αρχή έγινε με την ανταλλαγή δύο επιστολών από το μακαριστό Αρχιεπίσκοπο Κρήτης Ευγένιο και τον καρδινάλιο της Βενετίας Ουρμπάνι, για να ακολουθήσει αποστολή της Εκκλησίας της Κρήτης στη Βενετία με επικεφαλής το Μητροπολίτη Κισσάμου και Σελίνου Ειρηναίο για να συνοδεύσει ως την Κρήτη την Κάρα του Αποστόλου. Από εκεί ορίστηκε αποστολή καθολικών, με επικεφαλής το ρωμαιοκαθολικό Επίσκοπο Ολιβότι, που μαζί με την κρητική αποστολή μετέφεραν το ιερό λείψανο στο Ηράκλειο.

Η τελετή υποδοχής

Ο τότε Αρχιεπίσκοπος Κρήτης Μακαριστός Ευγένιος Ψαλιδάκης υποδέχεται την Τίμια Κάρα του Αγίου Τίτου με δόξα και τιμή στο Ηράκλειο (και κεντρική φωτογραφία)

Το πρωινό της 15ης Μαΐου, μόλις το αντιτορπιλικό "Δόξα" έδεσε στο λιμάνι του Ηρακλείου, το πλήθος που είχε συγκεντρωθεί ξέσπασε σε ζητωκραυγές.

Ο επίσκοπος Ολιβότι παρέδωσε τη χρυσοποίκιλτη λειψανοθήκη, που είχε κατασκευαστεί ειδικά για αυτό το σκοπό, εκφωνήθηκαν οι απαραίτητοι λόγοι που επισήμαναν τη σημασία του ιστορικού αυτού γεγονότος και ξεκίνησε η μεγάλη πομπή συνοδεία της Φιλαρμονικής του Ηρακλείου και της 5ης Μεραρχίας του Ναυτικού που απέδιδε τιμές.

Η πομπή πέρασε από κεντρικούς δρόμους της πόλης για να καταλήξει στο ναό του Αγίου Τίτου. Η τελετή συνεχίστηκε με συλλειτουργία, ενώ το απόγευμα της ίδιας ημέρας πραγματοποιήθηκε επίσημη εκδήλωση στη Βασιλική του Αγίου Μάρκου, ένα από τα πλέον σημαντικά μνημεία της πόλης, άμεσα συνδεδεμένο με την ενετοκρατία στο Ηράκλειο, την αλλοτινή Candia ή τον περίλαμπρο Χάνδακα.

Προστάτης του νησιού

Ο Απόστολος Τίτος ήταν για τους Βενετούς ένα πολύτιμο συμβολικό "όπλο" στα πλαίσια της αφομοίωσης του πληθυσμού του νησιού. Ακόμα και μετά την υιοθέτηση του Αγίου Μάρκου ως προστάτη της Candia, ο Άγιος Τίτος παρέμενε ο προστάτης του νησιού.

Για τη μεγάλη σημασία που αποδιδόταν από τη Γαληνοτάτη στον Άγιο Τίτο και άρα στην προσπάθεια σωτηρίας της Κάρας του, μετά την πτώση της πόλης στα 1669, είναι εξόχως χαρακτηριστική η υπόσχεση του Πάπα Ιννοκέντιου ΙΙΙ στα 1209, ότι όποιος μετέβαινε στην Κρήτη για προσκυνηματικό ταξίδι στην εκκλησία του Αποστόλου θα είχε άφεση αμαρτιών.

Ακόμα πιο χαρακτηριστικό είναι ίσως το γεγονός ότι ο ίδιος ο Μοροζίνι επέλεξε ώστε στο λάβαρό του, το οποίο σήμερα φυλάσσεται στο Μουσείο Κορέρ της Βενετίας, να εικονίζεται τόσο ο Απόστολος Τίτος, όσο και η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας Μεσοπαντίτισσας.

Πανηγυρική επέτειος για τα 51 χρόνια

Την Κυριακή 15 Μαΐου θα εορταστεί πανηγυρικά με Αρχιερατική Λειτουργία η επέτειος επιστροφής της Τίμιας Κάρας του Αγίου Τίτου στον τόπο της, στη γενέτειρα Κρήτη. Το απόγευμα της ίδιας ημέρας θα πραγματοποιηθεί Μέγας Εσπερινός και λιτανεία της Τίμιας Κάρας στους δρόμους του Ηρακλείου προκειμένου να εορταστεί πανηγυρικά ο πρώτος Επίσκοπος Κρήτης, Άγιος Τίτος.

Σταύρος Μουντουφάρης

neakriti.gr